რძე

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ერთი ჭიქა რძე
დედა კვებავს შვილს
ძროხის ხელით წველა

რძე — საკვები პროდუქტი, რომელიც მიიღება მდედრი ცხოველისაგან. შეიცავს დიდი რაოდენობით ცხიმებს, ცილებსა და ლაქტოზას ნახშირწყლებს.[1] ადამიანების უმეტესობას ლაქტოზის აუტანლობა ჭირს.[2] როგორც წესი თეთრი ფერისაა. საკვებად გამოიყენება ძროხის, კამეჩის და სხვა შინაური ცხოველის რძე.

შემადგენლობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ცხოველთა რძის ქიმიური შემადგენლობა (%) და მისი კალორიულობა[3]
ცხოველი მშრალი ნივთიერებები ცხიმი ცილები რძის შაქარი მინერალური ნივთიერებები კალორიულობა

(კკალ 100 გ-ზე)[ა]

კაზეინი გლობულინი და ალბუმინი
ძროხა 13,0 3,9 2,7 0,5 4,7 0,7 69
კამეჩი 17,9 7,7 3,8 0,7 4,8 0,8 110
ზებუ 15,9 7,0 3,7 0,5 3,5 0,8 98
იაკი 17,8 6,8 3,6 0,7 5,0 0,9 104
ფაშატი 10,7 1,8 1,2 0,9 6,4 0,3 52
აქლემი 13,6 4,5 2,6 0,9 4,9 0,7 76
ვირი 9,9 1,4 0,9 1,0 6,2 0,5 46
ჩრდილოეთის ირემი 33,8 18,7 8,3 2,0 3,6 1,4 230
ცხვარი 18,5 7,2 4,5 1,2 4,6 0,9 109
თხა 13,4 4,3 3,0 0,6 4,5 0,8 73
  1. 1 კკალ = 4,19 კჯ

მოხმარება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ერთ სულ მოსახლეზე რძისა და რძის პროდუქტების მოხმარება (2011)[4]
ქვეყანა რძე (ლიტრი) ყველი (კილო) კარაქი (კილო)
დროშა: ირლანდიის რესპუბლიკა ირლანდია 135.6 6.7 2.4
დროშა: ფინეთი ფინეთი 127.0 22.5 4.1
დროშა: გაერთიანებული სამეფო გაერთიანებული სამეფო 105.9 10.9 3.0
დროშა: ავსტრალია ავსტრალია 105.3 11.7 4.0
დროშა: შვედეთი შვედეთი 90.1 19.1 1.7
დროშა: კანადა კანადა 78.4 12.3 2.5
დროშა: ამერიკის შეერთებული შტატები აშშ 75.8 15.1 2.8
დროშა: ევროპის კავშირი ევროკავშირი 62.8 17.1 3.6
დროშა: ბრაზილია ბრაზილია 55.7 3.6 0.4
დროშა: საფრანგეთი საფრანგეთი 55.5 26.3 7.5
იტალიის დროშა იტალია 54.2 21.8 2.3
დროშა: გერმანია გერმანია 51.8 22.9 5.9
საბერძნეთის დროშა საბერძნეთი 49.1 23.4 0.7
დროშა: ნიდერლანდები ნიდერლანდები 47.5 19.4 3.3
ინდოეთის დროშა ინდოეთი 39.5 - 3.5
დროშა: ჩინეთი ჩინეთი 9.1 - 0.1

წარმოება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

რძის უმსხვილესი მწარმოებლები (2012).[5]
რიგი ქვეყანა წარმოება (ტონა)
1 დროშა: ამერიკის შეერთებული შტატები აშშ 90,865,000
2 ინდოეთის დროშა ინდოეთი 54,000,000
3 დროშა: ჩინეთი ჩინეთი 37,419,500
4 დროშა: ბრაზილია ბრაზილია 32,304,421
5 დროშა: რუსეთი რუსეთი 31,576,047
6 დროშა: გერმანია გერმანია 30,506,929
7 დროშა: საფრანგეთი საფრანგეთი 23,983,196
8 დროშა: ახალი ზელანდია ახალი ზელანდია 20,053,000
9 დროშა: თურქეთი თურქეთი 15,977,837
10 დროშა: გაერთიანებული სამეფო გაერთიანებული სამეფო 13,884,000

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • Smith-Howard, Kendra. Pure and Modern Milk: An Environmental History Since 1900 (Oxford University Press; 2013) 229 pages; A study of milk control in the United States,
  • Valenze, Deborah. Milk: A Local and Global History (Yale University Press, 2011) 368 pp.
  • Wiley, Andrea. Re-imagining Milk: Cultural and Biological Perspectives (Routledge 2010) (Series for Creative Teaching and Learning in Anthropology) excerpt and text search
  • United States. Office of Dietary Supplements. Dietary Supplement Fact Sheet: Calcium. 2013. Web. <http://ods.od.nih.gov/factsheets/Calcium-HealthProfessional/>.
  • Feskanich, D., WC Willett, MJ Stampfer, and GA Colditz. 1997. "Milk, dietary calcium, and bone fractures in women: a 12-year prospective study." American Journal of Public Health. Vol 87, Issue 6. 992-997

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:
  1. Pehrsson, P.R.; Haytowitz, D.B.; Holden, J.M.; Perry, C.R. and Beckler, D.G. (2000). „USDA's National Food and Nutrient Analysis Program: Food Sampling“ (PDF). Journal of Food Composition and Analysis. 13 (4): 379–389. doi:10.1006/jfca.1999.0867. დაარქივებულია ორიგინალიდან (PDF) — აპრილი 7, 2003. ციტირების თარიღი: თებერვალი 9, 2015.CS1-ის მხარდაჭერა: მრავალი სახელი: ავტორების სია (link)
  2. Whitney, Ellie and Rolfes, Sharon Rady (2013). Understanding Nutrition. Belmont, CA: Wadsworth, Cengage Learning, გვ. 103. ISBN 978-1-133-60678-9. 
  3. Давидов и Петровский, 1974
  4. Goff, Douglas. Introduction to Dairy Science and Technology: Milk History, Consumption, Production, and Composition: World-wide Milk Consumption and Production. Dairy Science and Technology. University of Guelph. ციტირების თარიღი: November 12, 2014.
  5. Milk, whole fresh cow producers. UN Food & Agriculture Organization. ციტირების თარიღი: February 18, 2014.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=რძე&oldid=4044030“-დან