დვირი (ბორჯომის მუნიციპალიტეტი)
| სოფელი | |
|---|---|
|
დვირი | |
 | |
| ქვეყანა |
 საქართველო |
| მხარე | სამცხე-ჯავახეთის მხარე |
| მუნიციპალიტეტი | ბორჯომის მუნიციპალიტეტი |
| თემი | დვირი |
| კოორდინატები | 41°46′32″ ჩ. გ. 43°15′50″ ა. გ. / 41.77556° ჩ. გ. 43.26389° ა. გ. |
| პირველი ხსენება | 1595 |
| ცენტრის სიმაღლე | 920 მ |
| ოფიციალური ენა | ქართული ენა |
| მოსახლეობა | 712[1] კაცი (2014) |
| ეროვნული შემადგენლობა |
ქართველები 98,6 % რუსები 0,7 % ოსები 0,4 % |
| სასაათო სარტყელი | UTC+4 |
.svg)    | |
დვირი — სოფელი ბორჯომის მუნიციპალიტეტში, ადმინისტრაციული ერთეულის ცენტრი (სოფლები: ქვაბისხევი, ჩითახევი, ჭობისხევი).
მდებარეობს ბორჯომის ხეობაში, მდინარეების მტკვრისა და დვირულის შესართავთან, ზღვის დონიდან 920 მ-ზე, ბორჯომიდან 18 კმ დაშორებით. სოფელში არის რკინიგზის სადგური ხაშური-ვალეს ხაზზე.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სოფელი იხსენიება გურჯისტანის ვილაიეთის დიდ დავთარში (1595), ვახუშტი ბატონიშვილის „აღწერა სამეფოსა საქართველოსაში“, ბერი ეგნატაშვილის „ახალი ქართლის ცხოვრება“, ქართლ-კახეთის XVII-XVIII საუკუნეების ქრონიკებში და სხვა წყაროებში.
XII-XIII სს-ში დვირი თორის შემადგენლობაში შედიოდა და მნიშვნელოვანი პუნქტი იყო ქართლიდან სამხრეთ-დასავლეთ საქართველოში მიმავალ გზაზე. დვირსა და ხეფინისხევზე გადიოდა ქართლის სამეფოს დასავლეთი საზღვარი. ვახუშტის მიხედვითაც, ყვერბილისა და ლიკანის ხევებს „ზეით არს ჭობის-ხევი და არს დვირამდე“ ქართლი.
სოფლის შემოგარენში აღმოჩენილია ბრინჯაოს და რკინის ხანის კვირაცხოვლისა და ბორნიღელეს სამაროვნები, XI საუკუნის ბიზანტიური მონეტების განძი.
დვირსა და მიმდებარე ტერიტორიაზე რამდენიმე ეკლესიაა. სოფლის ცენტრში დგას XIX საუკუნეში გადაკეთებული მთავარანგელოზის ეკლესია. სოფლის თავში, სასაფლაოზე დგას X საუკუნის კვირაცხოვლის ეკლესია. სოფლის მახლობლად, ტყეში შემორჩენილია საკვირიკეს დაზიანებული სამნავიანი ეკლესია, რომელიც უნდა იყოს IX საუკუნეში აგებული კვირიკეწმინდა. დვირის ხევის ქვემო წელზე, სოფლის სამხრეთ-დასავლეთით მდებარეობს ნანგრევების სახით მოღწეული დვირის ციხე, რომელიც იცავდა ისტორიული თორიდან სოფელზე გამავალ გზას.
დემოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 712 ადამიანი.[1]
| აღწერის წელი | მოსახლეობა | კაცი | ქალი |
|---|---|---|---|
| 2002[2] | 937 | 456 | 481 |
| 2014[1] |  712 |
338 | 374 |
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ზაქარაია პ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 3, თბ., 1978. — გვ. 492.
- ბერძენიშვილი დ., ზაქარაია პ., ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 2, თბ., 2012. — გვ. ?.
- ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი, გვ. 180-181, თბ., 2013 წელი.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 მოსახლეობის 2014 წლის აღწერა (არქივირებული). საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 30 დეკემბერი 2019.
- ↑ მოსახლეობის 2002 წლის აღწერა. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (2002 წელი). ციტირების თარიღი: 30 დეკემბერი 2019.
| |||||||||||||
