ვედები
| სტატიები თემატიკაზე ინდუიზმი | |
| |
| ისტორია · პანთეონი | |
| მიმართულებები · მითოლოგია | |
| რწმენა და პრაქტიკა | |
|---|---|
| რეინკარნაცია · მოკშა | |
| კარმა · პუჯა · მაია | |
| სამსარა · დჰარმა | |
| ნირვანა · | |
| ვედანტა · | |
| იოგა · აიურვედა | |
| იუგა · ვეგეტარიანელობა | |
| ბჰაკტი | |
| მწერლობა | |
| უპანიშადები · ვედები | |
| ბრაჰმანები | |
| რამაიანა · მაჰაბჰარატა (ბჰაგავადგიტა) | |
| პურანები · არანიაკები | |
| შიკშაპატრი · ვაჩანამრუტი | |
| დაკავშირებული თემები | |
| დჰარმული რელიგიები · | |
| ინდუიზმი ქვეყნების მიხედვით | |
| მასწავლებლები · მანდირი | |
| კასტები · მანტრა | |
| ტერმინოლოგია | |
| კამასუტრა | |
| დღესასწაულები | |
| მურტი | |
|
| |
ვედები (სანსკრ. वेद „ცოდნა“) — უძველესი ინდური სიბრძნისმეტყველების წიგნები, რელიგიურ-ლიტერატურული ძეგლები, მორალისა და სამართლის კოდექსები, ფილოსოფიური, მხატვრული, მითოლოგიური შინაარსების შემცველნი, რომელთა შექმნის საიდუმლო ძვ. წ. მეორე ათასწლეულის მიღმა იკარგება.
სულ ოთხი მთავარი წიგნია (ჩაწერა უფრო მოგვიანებით მოხდა, ძვ. წ. 1500-1000 წლებში): 3 წოდების ცოდნა: რიგვედა (ანუ ჰიმნების ვედა), იაჯურვედა (ეს არის მსხვერპლის შეწირვასთან დაკავშირებული ვედა), სამავედა, ათარვავედა (მოგვთა ვედას) მათ მიეკუთვნება და მათგან გამომდინარეობს ბრაჰმანა (ე. ი. ვედების კომენტარები), სუტრა, ეროვნული ეპოსების — მაჰაბჰარატას და რამაიანას ძირები და სხვა, შემდეგ მოდის გვიანი ვედის ლიტერატურა (დაახ. ძვ. წ. 500 წელი). ათარვავედა შეიცავდა ცეცხლის ქურუმთა მაგიურ ფორმულებს, ავსულთა განმარიდებელ შელოცვებს, სამავედა — სამსხვერპლო გალობას და მისთ.
ვედები დაედო საფუძვლად ვედური რელიგიის შექმნას. ვედური ღმერთებიდან ცნობილია: ცის ღმერთი დიაუსი, ცეცხლის ღმერთი აგნი, წვიმის და მეხისა — ინდრა, მზის ღმერთი — სურია (ინდრას ორეულია რუდრა). ვედები ცნობენ ბოროტ დემონებს. მთავარი დემონი იყო წყლის გამტაცებელი ვრიტრა, გვალვის განსახიერება. დედამიწას აქაც ქალღმერთი ჰყავს — პრითხივი, განთიადს — უშასი (ინდოელთა ეოსი), ღმერთების დედა იყო ადითი. ვედური რელიგიის კულტი ითხოვდა მსხვერპლთშეწირვას, მაგიური ადათ-წესების დაცვას. მისი შემდგომი განვითარების შედეგად შეიქმნა ბრაჰმანიზმი, რაც უკვე ცნობს უზენაეს ღმერთს — ბრაჰმას და წმინდა სამებას, ტრიმურტს: ბრაჰმა-ვიშნუ-შივა. ხელოვნების ძეგლებში სამთავიანი ელდის მომგვრელი ღვთაებაა.
ვედების კრებული ხალხთა ერთ-ერთი მთავარი რელიგიის თავისებური „კოდექსია“, „ინდუიზმის ბიბლია“. ქრისტიანობა თავიდანვე მტრულად შეხვდა, სხვა ინდურ რელიგიებთან ერთად, წარმართულ მწვალებლობად გამოაცხადა., „უაზრო სიგიჟე“ და „ღვთის გარეგანი“ უწოდა. ვედიზმი — ხალხური რელიგია (მთავარი ღმერთი — ინდრა). სამსხვერპლო კულტი, მითური სიმბოლიკა, მისნობა — მთავარი მოტივებია.
ლიტერატურა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- აკაკი გელოვანი „მითოლოგიური ლექსიკონი“
- Apte, Vaman Shivram (1965), The Practical Sanskrit Dictionary (4th revised & enlarged რედ.), Delhi: Motilal Banarsidass, ISBN 81-208-0567-4.
- Avari, Burjor (2007), India: The Ancient Past, London: Routledge, ISBN 978-0-415-35616-9
- Flood, Gavin (1996), An Introduction to Hinduism, Cambridge University Press, ISBN 0-521-43878-0
- Flood, Gavin, რედ. (2003), The Blackwell Companion to Hinduism, Malden, MA: Blackwell, ISBN 1-4051-3251-5
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Veda In Hindi & Sanskrit
- GRETIL etexts
- The Vedas at sacred-texts.com
- Vedas: Rig, Sama, Yajur, and Atharva დაარქივებული 2008-05-04 საიტზე Wayback Machine.
- Vedas and Upanishads Complete set დაარქივებული 2009-08-28 საიტზე Wayback Machine.
| |||||||||||||