პაჩაკუტი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შეუმოწმებელი ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

23:11, 1 თებერვალი 2011-ის ვერსია

პაჩაკუტი – კუსკოს სამეფოს მეცხრე საპა ინკა (1438-1472). კუსკოს სამეფო მან გარდაქმნა უზარმაზარ ინკების იმპერიად – ტაუანტინსუიუდ. ამჟამად ბევრი არქეოლოგი დარწმუნებულია, რომ ინკების დიდებული ქალქი,მაჩუ-პიქჩუ სწორედ პაჩაკუტის მმართველობისას აშენდა. ^[1]

კეჩუას ენაზე pachakutiq ითარგმნება როგორც "ის, ვინც მსოფლიო შეცვალა".^[2] მართლაც, მისი მმართველობისას, კუსკო პატარა სოფლიდან გადაიზარდა დიდ იმპერიაში და უკან ჩამოიტოვა ჩიმუს კულტურა, რომელიც შემდეგ დაიპყრო და საბოლოოდ სამხრეთ ამერიკის ყველა იმდროინდელი ცივილიზაცია ინკების იმპერიაში მოაქცია.

წარმომავლობა

პაჩაკუტი, ვირაკოჩა ინკას ვაჟი, წარმოადგენდა ანანის დინასტიის მეოთხე იმპერატორს. მას ყავდა მეუღლე – მამა ანაუარკი და ორი ვაჟი: ამარუ იუპანკი და ტუპაკ ინკა იუპანკი. უფროსი ვაჟი – ამარუ, ტახტის მემკვიდრედ მიიჩნეოდა, მაგრამ პაჩაკუტიმ ტუპაკი აირჩია, რადგან ამარუს არ ჰქონდა მეომრის მონაცემები.^[3]

მეცხრე საპა ინკა

მამამისის სიკვდილის შემდეგ, პაჩაკუტი გახდა ინკების იმპერიის ერთპიროვნული მმართველი. ტახტზე ასვლისთანავე, მან ენერგიული სამხედრო კამპანიები წამოიწყო და როგორც უკვე აღვნიშნეთ, პატარა კუსკო გარდაქმნა მრავალეროვან იმპერიად. მისი დაპყრობები, რომელსაც ის ახორციელებდა თავის ვაჟთან, ტახტის მემკვიდრე ტუპაკ იუპანკისთან ერთად, იმდენად წარმატებული აღმოჩნდა, რომ ხანდახან პაჩაკუტის "ანდების ნაპოლეონად" მოიხსენიებენ. 1471 წელს, როდესაც პაჩაკუტი გარდაიცვალა, იმპერია გადაჭიმული იყო სამხრეთ ჩილედან ჩრდილოეთ ეკვადორამდე, მოიცავდა რა თანამედროვე პერუს, ბოლივიის და ნაწილობრივ არგენტინის ტერიტორიებს.

პაჩაკუტიმ გაატარა არაერთი რეფორმა, მათ შორის ადმინისტრაციული რეფორმა. იმპერია დაყო ოთხ პროვინციად (სუიუ), რომელსაც მართავდა აპო. მანვე დაამშვენა და გაალამაზა ქალაქი კუსკო, იგი აქცია იმპერიის ცენტრად.

დღეისათვის, პაჩაკუტი თანამედროვე პერუს გმირად მიიჩნევა. 2000 წელს, პერუს პრეზიდენტად არჩეულ მეტისს, ალეხანდრო ტოლედოს ინდიელმა მოსახლეობამ მეტსახელად პაჩაკუტი შეარქვა.

სქოლიო

↑ Rowe, John,1990. Machu Picchu a la luz de documentos de siglo XVI. Historia 16 (1): 139-154, Lima.
↑ Cameron, Ian (1990). Kingdom of the Sun God: a history of the Andes and their people. New York: Facts on File, გვ. 58. ISBN 0-8160-2581-9.
↑ Rostworowski, Maria. "Inca Succession" The Incas Peruvian Cultural Center.

[1] Rowe, John,1990. Machu Picchu a la luz de documentos de siglo XVI. Historia 16 (1): 139-154, Lima.

[isbn0-8160-2581-9-2] Cameron, Ian (1990). Kingdom of the Sun God: a history of the Andes and their people. New York: Facts on File, გვ. 58. ISBN 0-8160-2581-9.

[3] Rostworowski, Maria. "Inca Succession" The Incas Peruvian Cultural Center.

[1]

[2]

[3]

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
 [[Image:Aguas Calientes.JPG|thumb|300px|right|პაჩაკუტის ძეგლი [[პერუ]]ს ქალაქ აგუას-კალიენტესში]]
-'''პაჩაკუტი''' – [[კუსკოს სამეფო]]ს მეცხრე [[საპა ინკა]] (1438-1472). კუსკოს სამეფო მან გარდაქმნა უზარმაზარ ინკების იმპერიად – [[ტაუანტინსუიუ]]დ. ამჟამად ბევრი არქეოლოგი დარწმუნებულია, რომ [[ინკები]]ს დიდებული ქალქი,[[მაჩუ-პიქჩუ]] სწორედ პაჩაკუტის მმართველობისას აშენდა.
+'''პაჩაკუტი''' – [[კუსკოს სამეფო]]ს მეცხრე [[საპა ინკა]] (1438-1472). კუსკოს სამეფო მან გარდაქმნა უზარმაზარ ინკების იმპერიად – [[ტაუანტინსუიუ]]დ. ამჟამად ბევრი არქეოლოგი დარწმუნებულია, რომ [[ინკები]]ს დიდებული ქალქი,[[მაჩუ-პიქჩუ]] სწორედ პაჩაკუტის მმართველობისას აშენდა. <ref>Rowe, John,1990. Machu Picchu a la luz de documentos de siglo XVI. Historia 16 (1): 139-154, Lima.</ref>
-კეჩუას ენაზე  pachakutiq  ითარგმნება როგორც  "''ის, ვინც მსოფლიო შეცვალა''". მართლაც, მისი მმართველობისას, [[კუსკო]] პატარა სოფლიდან გადაიზარდა დიდ იმპერიაში და უკან ჩამოიტოვა [[ჩიმუს კულტურა]], რომელიც შემდეგ დაიპყრო და საბოლოოდ [[სამხრეთ ამერიკა|სამხრეთ ამერიკის]] ყველა იმდროინდელი [[ცივილიზაცია]] [[ინკების იმპერია]]ში მოაქცია.
+კეჩუას ენაზე  pachakutiq  ითარგმნება როგორც  "''ის, ვინც მსოფლიო შეცვალა''".<ref name="isbn0-8160-2581-9">{{cite book |author=Cameron, Ian |title=Kingdom of the Sun God: a history of the Andes and their people |publisher=Facts on File |location=New York |year=1990 |page=58 |isbn=0-8160-2581-9 |oclc= |doi= |accessdate=}}</ref> მართლაც, მისი მმართველობისას, [[კუსკო]] პატარა სოფლიდან გადაიზარდა დიდ იმპერიაში და უკან ჩამოიტოვა [[ჩიმუს კულტურა]], რომელიც შემდეგ დაიპყრო და საბოლოოდ [[სამხრეთ ამერიკა|სამხრეთ ამერიკის]] ყველა იმდროინდელი [[ცივილიზაცია]] [[ინკების იმპერია]]ში მოაქცია.
 == წარმომავლობა ==
-პაჩაკუტი, [[ვირაკოჩა ინკა]]ს ვაჟი, წარმოადგენდა ანანის დინასტიის მეოთხე იმპერატორს. მას ყავდა მეუღლე – [[მამა ანაუარკი]] და ორი ვაჟი: [[ამარუ იუპანკი]] და [[ტუპაკ ინკა იუპანკი]]. უფროსი ვაჟი – ამარუ, ტახტის მემკვიდრედ მიიჩნეოდა,  მაგრამ პაჩაკუტიმ ტუპაკი აირჩია, რადგან ამარუს არ ჰქონდა მეომრის მონაცემები.
+პაჩაკუტი, [[ვირაკოჩა ინკა]]ს ვაჟი, წარმოადგენდა ანანის დინასტიის მეოთხე იმპერატორს. მას ყავდა მეუღლე – [[მამა ანაუარკი]] და ორი ვაჟი: [[ამარუ იუპანკი]] და [[ტუპაკ ინკა იუპანკი]]. უფროსი ვაჟი – ამარუ, ტახტის მემკვიდრედ მიიჩნეოდა,  მაგრამ პაჩაკუტიმ ტუპაკი აირჩია, რადგან ამარუს არ ჰქონდა მეომრის მონაცემები.<ref>Rostworowski, Maria. [http://incas.perucultural.org.pe/english/hisasp7.htm "Inca Succession"] '''The Incas''' Peruvian Cultural Center.</ref>
 == მეცხრე საპა ინკა ==
@@ ხაზი 20: / ხაზი 20: @@
 | [[Image:Tupac-inca-conquest.png|thumb|200px|ახ. წ. 1493]]
 |}
+==სქოლიო==
+{{სქოლიო}}
 {{საპა ინკა}}