ვიკიპედია:ახალი თავფურცელი/შეჯერებული

ვიკიპედია — თავისუფალი მრავალენოვანი ენციკლოპედია

2004 წლის ნოემბერს ქართული ვიკიპედიის დაარსებიდან დღემდე ქართულ ენაზე დამუშავების პროცესშია 133,804 ენციკლოპედიური სტატია, ხოლო ვიკიპედიის დაარსებიდან — 4 მილიონამდე სტატია მსოფლიოს 229 ენაზე.

რჩეული სტატია ჰანგული (კორ. 한글), ალტ. ჩოსონგული (조선글) დამწერლობა არის კორეული ენის ანბანი, რომელმაც კორეაში ჩინეთიდან შემოსული არაანბანური ჰანჯა შეცვალა. ანბანი ფონეტიკურია, მაგრამ მას მარცვლოვანი დამწერლობის გავლენაც ეტყობა, რაც ასოების მარცვლოვან ბლოკებში გაერთიანებაში გამოიხატება. ანბანი 14 თანხმოვნისგან და 10 ხმოვნისგან შედგება. ჰანგული მეცნიერთა ჯგუფმა 1443 წელს შექმნა ჯოსონის დინასტიის მეოთხე მეფის სეჯონგ დიდის დავალებით. მეფემ ახალი ანბანის საჭიროება იმით ახსნა, რომ კორეული ენა ჩინურისგან ძალიან განსხვავდებოდა და უბრალო ხალხს უჭირდა იეროგლიფების სწავლა. ახალი ანბანის შესწავლა ყველასთვის ხელმისაწვდომი უნდა გამხდარიყო. ჰანგული ფონეტიკური დამწერლობაა, ანუ ყოველ ბგერას თითო ასო შეესაბამება. ასოთა მოხაზულობა შემუშავდა სხვა დამწერლობებისგან დამოუკიდებლად. ანბანის შექმნის პროექტი დასრულდა 1446 წელს და გამოქვეყნდა დოკუმენტში სახელად "ჰუნმინ ჯონგუმ", რაც ნიშნავს "ხალხისთვის ბგერების სწორად გამოყენებაზე". სწორედ ამ დოკუმენტის სათაურიდან წარმოიშვა ანბანის სახელიც. სამხრეთ კორეაში ანბანის გამოსვლის დღეთ 9 ოქტომბერი ითვლება, ხოლო ჩრდილოეთ კორეაში - 15 იანვარი. ამ დღეს ჰანგულის დღეს აღნიშნავენ. (...სრულად) იცით თუ არა, რომ... ვიკიპედიის ახალი მასალებიდან: მოზამბიკის დროშა (იხ. სურათზე) ერთადერთი დროშაა მსოფლიოში, რომელზეც გამოსახულია თანამედროვე საბრძოლო იარაღი — კალაშნიკოვი. თურქმენეთის პრეზიდენტი გურბანგული ბერდიმუჰამედოვი პირველი დანტისტია, რომელიც პრეზიდენტი გახდა. ამერიკულ ტბის კუზე დაბერების პროცესი არ მოქმედებს და შთამომავლობას მთელი სიცოცხლის განმავლობაში იძლევა. იტალიის ქალაქ ჩეზენაში დაიბადა სამი პაპი — პიუს VI, პიუს VII და პიუს VIII, რის გამოც ხშირად მას სამი პაპის ქალაქს უწოდებენ. 1883 წლის კრაკატაუს ამოფრქვევისას, მესამე აფეთქება იმდენად ძლიერი იყო, რომ მისი ხმა 3110 კმ-ის მოშორებით, ქალაქ პერთში (დასავლეთი ავსტრალია) და 4800 კმ-ის მოშორებით კუნძულ როდრიგესზე (მავრიკთან ახლოს) ისმოდა. აზიური სპილო, სახელად მერი ადამიანის მკვლელობისათვის ჩამოახრჩვეს. სახეობის კონსერვაციის მიზნით, მობუდარი ავსტრალიური რეგვენები სატყუარებითა და ჩაწერილი ხმებით მიიზიდეს იანგ-ნიკის კონცხზე, სადაც ფრინველებმა მოგვიანებით კოლონია დააარსეს. იავური მარტორქა დიდი ზომის ძუძუმწოვრებში ყველაზე იშვიათია, დღეს მისი მხოლოდ 58–61 ინდივიდია დარჩენილი უჯუნგ-კულონის ეროვნულ პარკში (კ. იავა, ინდონეზია).

სიახლეები მოლდოვის პრემიერ-მინისტრი მაია სანდუ გადადგა და მის შემცვლელად იონ კიკუ დაინიშნა. საპროტესტო აქციების გამო, ბოლივიის პრეზიდენტი ევო მორალესი (სურათზე) გადადგა, პრეზიდენტის მოვალეობას სენატორი ხეანინე ანიესი ასრულებს. არგენტინის პრეზიდენტად პერონისტი ალბერტო ფერნანდესი აირჩიეს. მარგარეტ ეტვუდი და ბერნარდინ ევარისტო 2019 წლის ბუკერის პრემიის ლაურეატები გახდნენ. აბჰიჯიტ ბანერჯი (აშშ), ესტერ დიუფლო (საფრანგეთი/აშშ) და მაიკლ კრემერი (აშშ) ეკონომიკის დარგში ნობელის პრემიის ლაურეატები გახდნენ. კაის საიდი ტუნისის პრეზიდენტად აირჩიეს. ამ დღეს... 1931 : ვესტმინსტერის სტატუტით სრული საკანონმდებლო დამოუკიდებლობა მიენიჭა ირლანდიას, ნიუფაუნდლენდს, კანადას, ახალ ზელანდიას, ავსტრალიასა და სამხრეთ აფრიკას. 1946 : გაეროს ბავშვთა ფონდი - იუნისეფი - დაარსდა. 1972 : აპოლონ-17, რიგით მე-6 მისია, მთვარეზე დაეშვა. 1981 : მუჰამედ ალიმ (სურათზე) ბოლო ორთაბრძოლაში ტრევორ ბერბიკს დაუთმო. 1994 : ჩეჩნეთის პირველი ომი - რუსეთის პრეზიდენტი ბორის ელცინის ბრძანებით რუსეთის სამხედრო შენაერთები ჩეჩნეთში შევიდნენ. 2000 : რეალ მადრიდს ფიფამ XX საუკუნის საუკეთესო საფეხბურთო კლუბის წოდება მიანიჭა. 2001 : ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკა მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციას შეუერთდა. კვირის პროექტი თვის მიმდინარე პროექტის მთავარი თემაა კატარი. აირჩიეთ შემდეგი თვის პროექტი.

დღის ფოტოსურათი ტორეს-დელ-პაინეს ეროვნული პარკი (ესპ. Parque Nacional Torres del Paine) — ეროვნული პარკი ჩილეში, სამხრეთ პატაგონიაში. პარკი გამოირჩევა ულამაზესი მთებით, ტბებით, მყინვარებით და მდინარეების სიუხვით. პარკი მდებარეობს მაგელანური სუბპოლარული ტყეებისა და პატაგონიის სტეპების ერთმანეთში გარდამავალ შუალედში, ქალაქ პუნტა-არენასიდან 312 კმ-ით ჩრდილოეთით. დასავლეთიდან ესაზღვრება ბერნარდო ო'ჰიგინსის ეროვნული პარკი, ხოლო ჩრდილოეთით არგენტინაში მდებარე ლოს-გლასიარესის ეროვნული პარკი. ავტორი: Winky

ვიკიპედიის დობილი პროექტები ვიკისაწყობი მედიაფაილების თავისუფალი საცავი ვიკისიახლენი თავისუფალი სიახლეები ვიქსიკონი ლექსიკონი და თეზაურუსი ვიკიციტატა ციტატების კოლექცია ვიკიწიგნები თავისუფალი სახელმძღვანელოები ვიკიწყარო თავისუფალი ბიბლიოთეკა ვიკისახეობები ჯიშთა და სახეობათა საცავი ვიკივერსიტეტი საგანმანათლებლო მასალები მეტა-ვიკი ვიკიმედიის პროექტების კოორდინაცია ვიკივოიაჟი თავისუფალი გზამკვლევი ვიკიმონაცემები მონაცემთა ბაზა მედიავიკი უფასო პროგრამული უზრუნველყოფა