ჩარლზ I: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
No edit summary |
მ (ბოტი: King_Charles_I_by_Antoon_van_Dyck.jpg შეიცვალა King_Charles_I_after_original_by_van_Dyck.jpg-ით) |
||
ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
[[ფაილი: |
[[ფაილი:King_Charles_I_after_original_by_van_Dyck.jpg|thumb|მარჯვნივ|ჩარლზ I]] |
||
'''ჩარლზ I [[სტიუარტები|სტიუარტი]]''' ({{lang-en|Charles I}}; დ. [[19 ნოემბერი]], [[1600]], [[დანფერმლაინი]], [[შოტლანდია]] – გ. [[30 იანვარი]] [[1649]], [[უაიტჰოლის სასახლე]], [[ლონდონი]], [[ინგლისი]]) — [[ინგლისი]]ს, [[შოტლანდია|შოტლანდიისა]] და [[ირლანდია|ირლანდიის]] მეფე [[1625]] წლის [[27 მარტი]]დან სიკვდილამდე. |
'''ჩარლზ I [[სტიუარტები|სტიუარტი]]''' ({{lang-en|Charles I}}; დ. [[19 ნოემბერი]], [[1600]], [[დანფერმლაინი]], [[შოტლანდია]] – გ. [[30 იანვარი]] [[1649]], [[უაიტჰოლის სასახლე]], [[ლონდონი]], [[ინგლისი]]) — [[ინგლისი]]ს, [[შოტლანდია|შოტლანდიისა]] და [[ირლანდია|ირლანდიის]] მეფე [[1625]] წლის [[27 მარტი]]დან სიკვდილამდე. |
||
23:10, 31 ოქტომბერი 2013-ის ვერსია
ჩარლზ I სტიუარტი (ინგლ. Charles I; დ. 19 ნოემბერი, 1600, დანფერმლაინი, შოტლანდია – გ. 30 იანვარი 1649, უაიტჰოლის სასახლე, ლონდონი, ინგლისი) — ინგლისის, შოტლანდიისა და ირლანდიის მეფე 1625 წლის 27 მარტიდან სიკვდილამდე.
ბიოგრაფია
1625 წელს ინგლისის ტახტზე ავიდა ჩარლზ I სტიუარტი.მეფემ თავიდანვე განუსაზღვრელი უფლებები მიანიჭა თავის მინისტრებს, მაღალი თანამდებობის მოხელეებს,ხელისუფლებასთან დაახლოებულ პირებს , რომლებიც მისი სიმპატიით სარგებლობდნენ.ის ანგარიშს არ უწევდა პარლამენტის აზრს.პარლამენტი მკაცრად აკრიტიკებდა მინისტრებს , რომელთა საქმიანობას ინგლისისთვის წარმატება არ მოჰქონდა.მეფემ ურჩი პარლამენტი დაითხოვა , მაგრამ მის მიერ დაწესებული გადასახადები პარლამენტის გარეშე უკანონოდ ითვლებოდა. 1628 წელს ჩარლზი იძულებული გახდა , პარლამენტი მოეწვია.პარლამენტმა მეფეს წარუდგინა ,,პეტიცია უფლებათა შესახებ".
მუხლი 10:
პასუხად მეფემ ისევ დაითხოვა პარლამენტი და ინგლისში მკაცრი ერთმმართველობა დაამყარა.
ვითარება მხოლოს 1640 წელს შეიცვალა.შოტლანდიასთან დაწყებული ომის გამო იძულებული გახდა,ისევ მოეწვია პარლამენტი.ის 1640 წლიდან 1653 წლამდე მუშაობდა და „ხანგრძლივი პალამენტი“ ეწოდა. პარლამენტის დეპუტატების უმრავლესობა მეფის მიმართ აგრესიულად იყო განწყობილი. მათ მიიღეს 204-მუხლიანი დოკუმენტი , რომელშიც მეფის პოლიტიკა იყო გაკრიტიკებული.პარლამენტმა გააუქმა მეფის შემოღებული უკანონო გადასახადები და სხვა კანონებიც.აიკრძალა პარლამენტის დათხოვნა მისი თანხმობის გარეშე.პარლამენტი ცდილობდა,მოეპოვებინა მინისტრების დანიშვნისა და მეფის სხვადასხვა ქმედებათა კონტროლის უფლება.
პარლამენტში მეფის მომხრეებიც იყვნენ , ძირითადად,უმაღლესი არისტოკრატიის წარმომადგენლები. მათ ,,კავალეტებს" უწოდებდნენ. ისინი მეფის უფლებების ასეთ შეზღუდვის ჭინააღმდეგ გამოდიოდნენ და ცდილობდნენ,სამეფოში ძველი წესრიგი შეენარჩუნებინათ.
მათი მოწინააღმდეგეები კი , რომლებსაც მეფის მომხრეები "მრგვალთავიანებს" უწოდებდნენ - ძირითადად წვრილი მემამულეები - პარლამენტის უფლებების გაძლიერებას, ახალი ეკონომიკური და სამართლებრივი ურთიერთობების დამყარებას უჭერდნენ მხარს. ამ დაჯგუფებას სათავეში ჩაუდგა ოლივერ კრომველი. დაპირისპირება მეფესა და პარლამენტის გარკვეული ნაწილის შორის უკიდურესად გამწვავდა. მეფე იძულებული გახდა , თავის მომხრეებთან ერთად დაეტოვებინა ლონდონი და იორკში დაბანაკებულიყო. კრომველმა 1645 წ. ნეიზბის ბრძოლაში გაანადგურა მეფის მომხრეები. ჩარლზმა კიდევ სცადა ბრძოლა ტახტისა და ხელისუფლების დასაბრუნებლად , მაგრამ ის ტყვედ ჩავარდა. სასამართლომ ის დამნაშავედ ცნო ,,არაბუნებრივი , მკაცრი და სისხლისმღვრელი ომის დაწყებასა და გაგრძელებაში" და მეფეს სიკვიდილი მიუსაჯა. 1649 წელს ჩარლზ I-ს თავი მოჰკვეთეს და ინგლისი რესპუბლიკად გამოცხადდა.
ლიტერატურა
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 84.
|