ბიოლოგია
ბიოლოგია (ბერძ. βιολογία; βίος — სიცოცხლე + λόγος — სწავლება, მეცნიერება) — მეცნიერება, რომელიც შეისწავლის ცოცხალ არსებათა აგებულებას, ფუნქციებს, გავრცელებას, წარმოშობას, განვითარებას, კავშირს ერთმანეთთან და არაცოცხალ ბუნებასთან. იგი მოიცავს სიცოცხლის შემსწავლელ მრავალ სხვა მეცნიერებას. ბიოლოგიის კვლევის მთავარი მეთოდებია: დაკვირვება, აღწერა, შედარება და ცდა. კვლევის შედეგები განიხილება ცოცხალ არსებათა ისტორიული ნათესაობისა და განვითარების თვალსაზრისით. ბიოლოგიის მიერ დადგენილ ფაქტებს და კანონზომიერებებს იყენებს მედიცინა, სოფლის მეურნეობა და სხვა დარგები.
ეტიმოლოგია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ტერმინი „ბიოლოგია“ მიღებულია ბერძნული სიტყვებისაგან: βίος (bios) „სიცოცხლე“ და λόγος (logos) „მოძღვრება“. ეს ტერმინი პირველად 1802 წელს შემოიღეს ფრანგმა მეცნიერმა ჟ. ბ. ლამარკმა და გერმანელმა მეცნიერმა გ. რ. ტრევინარიუსმა.
ბიოლოგიურ მეცნიერებათა სისტემა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ბიოლოგიის დარგები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ანატომია
- ბოტანიკა
- გენეტიკა
- ეკოლოგია
- ემბრიოლოგია
- ვირუსოლოგია
- ზოოლოგია
- მიკრობიოლოგია
- ფიზიოლოგია
- ციტოლოგია
- ჰისტოლოგია
მეცნიერებათაშორისი დისციპლინები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ბიოგეოგრაფია — ბიოინჟინერია — ბიონიკა — ბიოკიბერნეტიკა — ბიოტექნოლოგია — ბიოფიზიკა — ასტრობიოლოგია
დაკავშირებული მეცნიერებები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ანთროპოლოგია — ნიადაგმცოდნეობა
ბიოლოგიის ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ბიოლოგიური ცოდნის საწყისებს ვხვდებით ძველი ცივილიზაციების მოაზროვნეთა და მკურნალთა თხზულებებში, მათ შორის: ჰიპოკრატესთან, არისტოტელესთან და სხვ. შუა საუკუნეებში ბიოლოგიის განვითარება შეფერხდა, თუმცა უკვე მე–16-17 საუკუნეების მკვლევარებმა დიდძალი მასალა დააგროვეს ორგანიზმების აგებულების შესახებ.
ბიოლოგიის საერთო ცნებები და ტერმინები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]კვლევის ობიექტები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ერთუჯრედიანი ორგანიზმი — ვირუსი — მიკროორგანიზმი — მცენარე — ცხოველი
ძირითადი ცნებები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ბიოსფერო — ბუნებრივი შერჩევა — გარემო — გენი — დნმ — ევოლუცია — ეკოსისტემა — ორგანიზმი — რეპროდუქცია — სახეობა — სიცოცხლე — უჯრედი
გამოჩენილი ბიოლოგები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]არისტოტელე - კლოდ ბერნარი - ბიუფონი, ჟორჟ ლუი ლეკლერკ - რობერტ ბროუნი - გალენი - დარვინი, ჩარლზ - ვეზალიუსი - ვოლფი, კასპარ ფრიდრიხ - კიუვიე, ჟორჟ - ლამარკი, ჟან ბატისტ - ლევენჰუკი, ანტონი ვან - ლინეი, კარლ - ლორენცი, კონრად - მენდელი, გრეგორ - ილია მეჩნიკოვი - პავლოვი, ივან - პასტერი, ლუი - ფრიში, კარლ ფონ - ჰარვეი, უილიამ - ჰუმბოლდტი, ალექსანდერ ფონ
ბიოლოგიური დაწესებულებები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]გალერეა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]-
Animalia - Bos primigenius taurus
-
Planta - Triticum
-
Fungi - Morchella esculenta
-
Stramenopila/Chromista - Fucus serratus
-
Bacteria - Gemmatimonas aurantiaca (- = 1 Micrometer)
-
Archaea - Halobacteria
-
Virus - Gamma phage
იხილეთ აგრეთვე
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „ბიოლოგია“ ვიკისაწყობში.
- ახალგაზრდა ბიოლოგთა ასოციაცია დაარქივებული 2007-10-10 საიტზე Wayback Machine.
- საქართველოს წითელი წიგნი დაარქივებული 2003-02-12 საიტზე Wayback Machine.
|