მონტევიდეო: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
No edit summary |
No edit summary |
||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
{{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Lukabarbakadze|Lukabarbakadze]].|27|07|2020}} |
{{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Lukabarbakadze|Lukabarbakadze]].|27|07|2020}} |
||
{{ინფოდაფა დასახლება |
{{ინფოდაფა დასახლება |
||
| ხაზი 64: | ხაზი 63: | ||
მონტევიდეო ქვეყნის განათლების კერაა, სადაც პირველი უნივერსიტეტი „Universidad de la República“ [[1849]] წელს დაარსდა. |
მონტევიდეო ქვეყნის განათლების კერაა, სადაც პირველი უნივერსიტეტი „Universidad de la República“ [[1849]] წელს დაარსდა. |
||
==გეოგრაფია== |
|||
მონტევიდეო მდებარეობს [[ატლანტის ოკეანე|ატლანტის ოკეანის]] მკლავის, მდინარე რიო-დე-ლა-პლატას ჩრდილო აღმოსავლეთ სანაპიროს გასწვრივ; მდინარე [[ურუგვაი]]ს სამხრეთ საზღვრებს [[არგენტინა|არგენტინის]] ჩრდილოეთ საზღვრებისგან ჰყოფს; [[ბუენოს-აირესი]] არგენტინის მხარეს, დასავლეთით, 230 კილომეტრითაა დაშორებული. მისი დასავლეთით, მდინარე სანტა ლუსია ბუნებრივ საზღვარს ქმნის მონტევიდეოსა და სან-ხოსეს დეპარტამენტს შორის. სანაპირო ზოლი, რომელიც ქმნის სამხრეთის საზღვარს, წარმოდგენილია კლდოვანი სანაპიროებითა და ქვიშიანი პლაჟებით.<ref>[http://www.montevideo.com.uy/enciclopedia/montevid.htm www.montevideo.com.uy Montevideo], Enciclopedia Geográfica del Uruguay, Retrieved on 20 November 2010.</ref> მონტევიდეოს ყურე ქმნის ბუნებრივ ნავსადგურს, ერის უმსხვილეს და რეგიონის საუკეთესო ბუნებრივ პორტს, რომელაც ურუგვაის ეკონომიკასა და საძღვარგარეთ ვაჭრობაში უმნიშვნელოვანესი ადგილი უკავია. ქალაქს კვეთს მრავალი ნაკადული, რომელბიც მონტევიდეოს ყურეში ჩაედინება. დაშრობის პროცესში მყოფ მდინარეებთან ახლოს მდებარე სანაპირო ზოლი ძლიერაა დაბინძურებული.<ref>{{cite book|title=Foraminiferal responses to polluted sediments in the Montevideo coastal zone, Uruguay.|publisher=Sección Oceanología, Facultad de Ciencias, Iguá 4225, Montevideo|vauthors=Burone L, Venturini N, Sprechmann P, Valente P, Muniz P }}</ref> |
|||
ქალაქის საშუალო სიმაღლე 43 მეტრია. ქალაქის ტერიტორიაზე მდებარეობს ორი შედარებით მაღალი ბორცვი: „the Cerro de Montevideo“ და „the Cerro de la Victoria“, რომელთა უმაღლესი წერტილია „Cerro de Montevideo“, რომლის მწვერვალზე, 134 მეტრი სიმაღლეზე, ციხესიმაგრე სახელად „Fortaleza del Cerro“ მდებარეობს.<ref name="Fortaleza">{{cite web |url= http://www.montevideo.com.uy/enciclopedia/grande.htm#Montevideo_Cerro_de_Montevideo|title=Geografía – Cerro de Montevideo |accessdate=20 November 2010 |publisher=Enciclopedia Geográfica del Uruguay}}</ref> მონტევიდეოსთან უახლოესი ქალაქებია ჩრდილოეთით [[ლას-პიედრასი (ურუგვაი)|ლას-პიედრასი]] და სამხრეთით [[სიუდად-დე-ლა-კოსტა]]; ორივე მათგანი ქალაქის ცენტრიდან 20-25 კილომეტრითაა დაშორებული. |
|||
==რესურსები ინტერნეტში== |
==რესურსები ინტერნეტში== |
||
07:24, 27 ივლისი 2020-ის ვერსია
|
ამ სტატიას ამჟამად აქტიურად არედაქტირებს Lukabarbakadze. გთხოვთ, ნუ შეიტანთ მასში ცვლილებებს, სანამ ეს განცხადება არ გაქრება. წინააღმდეგ შემთხვევაში, შესაძლოა, მოხდეს რედაქტირების კონფლიქტი. თარგის ჩასმის თარიღი: ივლისი 27, 2020. სტატიის აქტიური დამუშავების დაწყების თარიღიდან გავიდა 1383 დღე. მომხმარებლის სახელის და თარიღის ავტომატურად მისათითებლად, გამოიყენეთ თარგი {{subst:მუშავდება}} |
| ქალაქი | |||
|---|---|---|---|
|
მონტევიდეო Montevideo | |||
 | |||
| |||
| ქვეყანა |
 ურუგვაი | ||
| დაქვემდებარება | დედაქალაქი | ||
| კოორდინატები | 34°53′00″ ს. გ. 56°10′00″ დ. გ. / 34.88333° ს. გ. 56.16667° დ. გ. | ||
| მუნიციპალიტეტი | რიკარდო ეჰრლიხი | ||
| დაარსდა | 1726 | ||
| ფართობი | 526 კმ² | ||
| ცენტრის სიმაღლე | 43 მ | ||
| ოფიციალური ენა | ესპანური ენა | ||
| მოსახლეობა | 1,325,968 კაცი (2004) | ||
| სიმჭიდროვე | 2,523 კაცი/კმ² | ||
| სასაათო სარტყელი | America/Montevideo | ||
| სატელეფონო კოდი | +02 | ||
| საფოსტო ინდექსი | 10000 | ||
| საავტომობილო კოდი | S | ||
| ოფიციალური საიტი | montevideo.gub.uy | ||
  | |||
მონტევიდეო (ესპანურად - Montevideo) — ურუგვაის დედაქალაქი, ქვეყნის უმსხვილესი ქალაქი და ნავსადგური. 2011 წლის აღწერის მიხედვით, ქალაქს, რომლის ფართობი 201 კვადრატული კილომეტრია, 1,319,108 მოსახლე ჰყავს (ქვეყნის მოსახლეობის დაახლოებით მესამედი.[1] მდებარეობს ქვეყნის უკიდურეს სამხრეთით, მდინარე რიო-დე-ლა-პლატას ჩრდილო-აღმოსავლეთ სანაპიროს გასწვრივ.
დაარსდა 1726 წელს ბრუნო მაურისიო დე საბალას მიერ, რაც უდიდეს სტრატეგიული სვლად შეიძლება ჩაითვალოს ესპანურ-პორტუგალიური დავაში რიო-დე-ლა-პლატის ვიცე-სამეფოსთან დაკავშირებით, ამავე დროს, მონტევიდეო გახდა ესპანური კოლონია საკრამენტოს „დარაჯი“.
ქალაქის ფართობი შეადგენს 530 კმ²-ს და 20 კილომეტრზეა გადაჭიმული დასავლეთიდან აღმოსავლეთისაკენ. მდებარეობს ურუგვაის სამხრეთ ნაწილში, რიო-დე-ლა-პლატის ჩრდილოეთ სანაპიროზე, ატლანტის ოკეანის უბეში. მსოფლიოს ყველაზე სამხრეთით მდებარე დედაქალაქებს შორის მესამეა. 1807 წელს მცირე დროით იყო ბრიტანეთის მმართველობის ქვეშ. მონტევიდეო არის ლათინური ამერიკის წამყვანი სავაჭრო ბლოკების, მერკოსურის და ALADI-ს ადმინისტრაციული შტაბის ადგილი; ქალაქის პოზიცია ევრობაში ბრიუსელის როლის მსგავსია.[2]
2019 წლის მერკერის მოხსენების თანახმად მონტევიდეო ცხოვრების დონით ლათინურ ამერიკაში პირველი ადგილი უჭირავს;[3] ქალაქი ამ წოდებას 2005 წლიდან ინარჩუნებს.[4][5][6][7][8] 2010 წლის მდგომარეობით, მონტევიდეო იყო მე-19 უდიდესი ქალაქი ეკონომიკით კონტინენტზე და მე–9 ყველაზე მაღალი შემოსავლის მატარებელი დიდ ქალაქებს შორის.[9] 2020 წელს მისი პროგნოზირებული მშპ 49,7 მილიარდი დოლარია, რაც ერთ სულ მოსახლეზე 28,385 აშშ დოლარი გამოდის.[10]
2018 წელს იგი კლასიფიცირდა როგორც ბეტა გლობალური ქალაქი, რომელიც ლათინურ ამერიკაში მერვე, ხოლო მსოფლიოში 84-ე ადგილზეა.[11] ქალაქმა უმასპინძლა 1930 წლის ფიფას პირველი მსოფლიო თასის ყველა თამაშს.
1807 წელს, ქალაქი ბრიტანეთის მმართველობის ქვეში იმყოფებოდა. მეორე მსოფლიო ომის მიმდინარეობისას, მონტევიდეო ჩართული აღმოჩნდა ლა-პლატის ბრძოლაში, რომელიც ამ ომის ერთ-ერთ პირველ საზღვაო ბრძოლა იყო.
მონტევიდეო საკმაოდ მდიდარია კულტურული და არქიტექტურული მემკვიდრეობით. მისი არქიტექტურა უბადლოდ მიიჩნევა მთელს სამხრეთ ამერიკაში, ირეკლავს რა მის კოლონიურ წარსულს არტ-დეკოს სტილით დამთავრებული, სადაც საოცრად იგრძნობა ესპანური, პორტუგალიური, ფრანგული და ბრიტანული კვალი.
მონტევიდეო ქვეყნის განათლების კერაა, სადაც პირველი უნივერსიტეტი „Universidad de la República“ 1849 წელს დაარსდა.
გეოგრაფია
მონტევიდეო მდებარეობს ატლანტის ოკეანის მკლავის, მდინარე რიო-დე-ლა-პლატას ჩრდილო აღმოსავლეთ სანაპიროს გასწვრივ; მდინარე ურუგვაის სამხრეთ საზღვრებს არგენტინის ჩრდილოეთ საზღვრებისგან ჰყოფს; ბუენოს-აირესი არგენტინის მხარეს, დასავლეთით, 230 კილომეტრითაა დაშორებული. მისი დასავლეთით, მდინარე სანტა ლუსია ბუნებრივ საზღვარს ქმნის მონტევიდეოსა და სან-ხოსეს დეპარტამენტს შორის. სანაპირო ზოლი, რომელიც ქმნის სამხრეთის საზღვარს, წარმოდგენილია კლდოვანი სანაპიროებითა და ქვიშიანი პლაჟებით.[12] მონტევიდეოს ყურე ქმნის ბუნებრივ ნავსადგურს, ერის უმსხვილეს და რეგიონის საუკეთესო ბუნებრივ პორტს, რომელაც ურუგვაის ეკონომიკასა და საძღვარგარეთ ვაჭრობაში უმნიშვნელოვანესი ადგილი უკავია. ქალაქს კვეთს მრავალი ნაკადული, რომელბიც მონტევიდეოს ყურეში ჩაედინება. დაშრობის პროცესში მყოფ მდინარეებთან ახლოს მდებარე სანაპირო ზოლი ძლიერაა დაბინძურებული.[13]
ქალაქის საშუალო სიმაღლე 43 მეტრია. ქალაქის ტერიტორიაზე მდებარეობს ორი შედარებით მაღალი ბორცვი: „the Cerro de Montevideo“ და „the Cerro de la Victoria“, რომელთა უმაღლესი წერტილია „Cerro de Montevideo“, რომლის მწვერვალზე, 134 მეტრი სიმაღლეზე, ციხესიმაგრე სახელად „Fortaleza del Cerro“ მდებარეობს.[14] მონტევიდეოსთან უახლოესი ქალაქებია ჩრდილოეთით ლას-პიედრასი და სამხრეთით სიუდად-დე-ლა-კოსტა; ორივე მათგანი ქალაქის ცენტრიდან 20-25 კილომეტრითაა დაშორებული.
რესურსები ინტერნეტში
- ქალაქის ოფიციალური საიტი (ესპანური)
- 360° ვირტუალური ტურები ურუგვაიში – Uruguay360.com.uy
- An exploration guide of Montevideo
სქოლიო
- ↑ Censos 2011 Montevideo. INE (2012). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 11 November 2012. ციტირების თარიღი: 3 September 2012.
- ↑ Google Earth Montevideo Map. One World – Nations Online Project. ციტირების თარიღი: 5 March 2015.
- ↑ 2019 Quality of Living Survey. Mercer. ციტირების თარიღი: 18 April 2019.
- ↑ Quality of Living Worldwide City Rankings Survey. Mercer. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 3 December 2013. ციტირების თარიღი: 24 February 2014.
- ↑ Gainza, Patricia P.. CIUDADES LATINOAMERICANAS EN EL ÍNDICE DE CALIDAD DE VIDA. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 29 November 2009. ციტირების თარიღი: 17 November 2009.
- ↑ Diario EL PAIS – Montevideo – Uruguay.
- ↑ The 8 Smartest Cities in Latin America (3 December 2013).
- ↑ http://www.mercer.com/press-releases/quality-of-living-report-2014
- ↑ Archived copy. ციტირების თარიღი: 19 June 2020
- ↑ (((61/33)^(1/15))^10)*33 and (((33/21)^(1/15))^10)*21.
- ↑ The World According to GaWC 2018. Geography Department, Ghent University.. ციტირების თარიღი: 5 January 2019.
- ↑ www.montevideo.com.uy Montevideo, Enciclopedia Geográfica del Uruguay, Retrieved on 20 November 2010.
- ↑ Foraminiferal responses to polluted sediments in the Montevideo coastal zone, Uruguay.. Sección Oceanología, Facultad de Ciencias, Iguá 4225, Montevideo.
- ↑ Geografía – Cerro de Montevideo. Enciclopedia Geográfica del Uruguay. ციტირების თარიღი: 20 November 2010.
