ჯორჯტაუნი

ქალაქი
ჯორჯტაუნი ინგლ. Georgetown
ქვეყანა	გაიანა
დაქვემდებარება	დედაქალაქი
კოორდინატები	6°48′00″ ჩ. გ. 58°10′00″ დ. გ.
დაარსდა	1781
ფართობი	147.6 კმ²
ცენტრის სიმაღლე	0 მეტრი
მოსახლეობა	325 630 კაცი (2005)
სასაათო სარტყელი	UTC-4, ზაფხულში UTC-3
ოფიციალური საიტი	stgeorges.org.gy
ჯორჯტაუნი ვიკისაწყობში

ჯორჯტაუნი (ინგლ. Georgetown) — გაიანის დედაქალაქი. ქვეყნის უდიდესი ეკონომიკური და სატრანსპორტო ცენტრი. მდებარეობს გაიანის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში, ატლანტის ოკეანის სანაპიროზე. ჯორჯტაუნის მოსახლეობის რაოდენობა 325 ათას კაცს აღემატება, რაც მთელი ქვეყნის მოსახლეობის მესამედია. დედაქალაქში მცხოვრებ ძირითად ეთნიკურ ჯგუფს წარმოადგენს ინდიელ ემიგრანტთა შთამომავლები.

ისტორია

ჯორჯტაუნი 1781 წელს ნიდერლანდელმა კოლონისტებმა დააარსეს. როდესაც კოლონია ბრიტანელებმა დაიპყრეს 1781 წელს, ლეიტენანტმა რობერტ კინგსტონმა მდინარე დემერარას ნაპირი აირჩია იმ ქალაქის დასაარსებლად, რომელიც განლაგებული იყო ვერკ-ენ-რასტისა და ვლისენგენის პლანტაციებში. ფრანგებმა ის დედაქალაქად აქციეს, როდესაც 1782 წელს მისი კოლონიზაცია მოახდინეს. ფრანგებმა დედაქალაქს ლონჩემპსი უწოდეს. როდესაც ქალაქის მმართველობა დაუბრუნდა ნიდერლანდელებს, 1784 წელს, მას ეწოდა სტაბრუკი, სტაბრუკის ლორდის, ნიკოლას გელვინკის საპატივსაცემოდ. საბოლოოდ ქალაქი გაფართოვდა და მოიცვა ვლისენგენის, ლა-ბურგადის და ივ-ლეარის ჩრდილოეთით მდებარე ტერიტორიები, ხოლო ვერკ-ენ-რასტისა და ლა-რეპენტირის სამხრეთი.

ჯორჯტაუნის, კინგსტონის მონაკვეთის ხედი მე -19 საუკუნეში.

1784 წელს ის ნიდერლანდების სამხრეთ ამერიკული კოლონიების დედაქალაქი ხდება. XIX საუკუნეში, ინგლისელებისა და ნიდერლანდელების სასტიკი ბრძოლების შედეგად, ქალაქი გადაიწვა. 1812 წელს ის ბრიტანელებმა აიღეს და თანამედროვე სახელი — ჯორჯტაუნი უწოდეს, ბრიტანეთის მეფე ჯორჯ III-ის პატივსაცემად. 1812 წლის 5 მაისს მიღებული დადგენილებით ჯორჯტაუნის სხვადასხვა უბნებს შეუნარჩუნდებოდათ საკუთარი სახელები. ჯორჯტაუნისთვის ზედამხედველობა უნდა გაეწია გუბერნატორის და პოლიტიკის სასამართლოს მიერ არჩეულ კომიტეტს.

ჯორჯტაუნის მმართველი ორგანო, ერთ დროს, პოლიციის საბჭო იყო. პოლიციის საბჭო აირჩიეს გუბერნატორმა და პოლიტიკის სასამართლომ. იგი წარმოიშვა სხვადასხვა ორგანიზაციებს შორის დავების შედეგად, რომლებიც აკონტროლებდნენ ოლქებს. გამგეობა იკრიბებოდა ყოველთვიურად, მაგრამ 1825-1837 წლებს შორის განხილვები ჩაწერილი არ არის. კოლონიის გაზეთებს კანონით ეკრძალებოდათ საზოგადოებრივი საქმეების შესახებ ინფორმაციის გაცემა.

პოლიციის კომისრის თანამდებობა არ მიიჩნეოდა მნიშვნელოვნად. გამგეობაში არჩეულმა პირებმა უარი თქვეს შეხვედრების დასწრებაზე. ამრიგად, გადაწყდა, რომ გამგეობის არჩევისას პირები ვალდებული იქნებოდნენ ემსახურათ ორი წლის განმავლობაში, ან დაეკისრებოდათ ჯარიმა 1,000 გულდენის ოდენობით. პოლიციის საბჭო გაუქმდა, როდესაც განკარგულება მიიღეს მერის პოზიციის და საკრებულოს შექმნის შესახებ.

ჯორჯტაუნმა ოფიციალური ქალაქის სტატუსი მოიპოვა 1842 წლის 24 აგვისტოს, დედოფალ ვიქტორიას მმართველობის დროს.

ჯორჯტაუნის პალატებისა და ქუჩების სახელები ასახავს ჰოლანდიელების, ფრანგებისა და ინგლისელების გავლენას, რომლებიც სხვადასხვა ისტორიულ პერიოდებში მართავდნენ ქალაქს.

გეოგრაფია

ჯორჯტაუნი მდებარეობს გაიანის ატლანტიკურ სანაპიროზე, მდინარე დემერარას აღმოსავლეთ ნაპირზე. ქვეყნის ამ ნაწილის ტერიტორია, სადაც მდებარეობს ქალაქი, მიეკუთვნება ზღვისპირა დაბლობებს. ქალაქი გარშემორტყმულია ლერწმის მინდვრებით, მარშისებრი ჭაობებით და სავანის მიწებით, აღმოსავლეთით და სამხრეთით. გაიანას ათი ადმინისტრაციული რეგიონი აქვს ოთხი ბუნებრივი რეგიონით.

კლიმატი

ჯორჯტაუნს პასატები ახასიათებს. მდებარეობს ეკვატორულ კლიმატურ სარტყელში. ტენიანობა მთელი წლის განმავლობაში ცვალებადია და ყველაზე მაღალ მაჩვენებელს მაისში, ივნისში, აგვისტოსა და დეკემბერ-იანვარში აღწევს; ეს თვეები, როგორც წესი, წლის წვიმიანი პერიოდებია. სექტემბრიდან ნოემბრამდე თვეებს შორის, ტენიანობის მაჩვენებელი შედარებით დაბალია.

ჯორჯტაუნს არ აქვს მშრალი სეზონი - ყოველ 12 თვეში, ყოველთვიური ნალექი 60 მმ-ს(2.4 ინჩი) აღემატება. მისი ადგილმდებარეობის გამო, ჯორჯტაუნის ტემპერატურა მცირდება ჩრდილო-აღმოსავლეთის პასატებით, რომლებიც ატლანტიკის ოკეანიდან ქრის და ამიტომ ტემპერატურა იშვიათად ადის 31°C-ზე ზემოთ.

დედაქალაქი

პარლამენტის შენობა

ჯორჯტაუნი გაიანის ცენტრალური მთავრობის ადგილია. ყველა აღმასრულებელი განყოფილება მდებარეობს ქალაქში. ჯორჯტაუნში მდებარეობს პარლამენტის შენობა, გაიანის საკანონმდებლო შენობა, და ასევე სააპელაციო სასამართლოც, გაიანის უმაღლესი იუსტიციის სასამართლო.

ქალაქში არის სახელმწიფო სახლი (სახელმწიფოს მეთაურის ოფიციალური რეზიდენცია), აგრეთვე ოფისები და სამთავრობო რეზიდენცია. ჯორჯტაუნი დედაქალაქთან ერთად, ასევე გაიანის მთავარი ეკონომიკური ბაზაა.

უზენაესი სასამართლო

ეკონომიკა

ჯორჯტაუნი არის გაიანის უდიდესი საქალაქო ცენტრი, რომელიც მოიცავს მისი კომერციის დიდ ნაწილს. მეტროპოლიტენურ არეალში მდებარეობს CARICOM– ის(კარიბის გაერთიანება) შტაბი, კარიბის ზღვის რეგიონალური ინტეგრაციის ორგანიზაციის ადმინისტრაციული მხარი. ჯორჯტაუნში ასევე მდებარეობს საზღვაო ნავსადგური . ჩედი ჯაგანის სახელობის გაიანის საერთაშორისო აეროპორტი, მდებარეობს ჯორჯტაუნის სამხრეთით, ერთი საათის სავალზე.

ქალაქის მახლობლად არის ახლად გაფართოებული ოგლის აეროპორტი, რომლის ტერმინალიც არის რეგიონალური. ქალაქში მრავალი საავტომობილო მშენებლობის პროექტი მიმდინარეობს. გაიანის მშპ-ს დიდი ნაწილი ჯორჯტაუნზე მოდის.

ტრანსპორტი

ჩედი ჯაგანის საერთაშორისო აეროპორტი ფუნქციონირებს, როგორც ქალაქის მთავარი საჰაერო ტრანსპორტირების კერა, რომელიც მდებარეობს მდინარე დემერარას მარჯვენა სანაპიროზე, ჯორჯთაუნის სამხრეთით 41 კილომეტრში. პირდაპირი საერთაშორისო ფრენებით დაკავშირებულია ნიუ – იორკის, მაიამის, ტორონტოს, პანამის, ბრიჯიტაუნის, პორტ-ოვ-სპეინის, პარამარიბოს, არუბის და კიურასაოს აეროპორტებთან.  

ახლომდებარე ოგლის აეროპორტი, ასევე ემსახურება ჯორჯტაუნს. ვერტმფრენები ასევე იყენებენ ამ აეროპორტს ოფშორული ნავთობისა და გაზის საძიებო მოქმედებების მხარდასაჭერად.

ბრაზილიაში ჯორჯთაუნის და ბოას ვიისტას შორის რეგულარული მწვრთნელის მომსახურებაა და პარამარიბოთან, სურინამთან ერთჯერადი კავშირი, ბორანი გადასასვლელით მდინარე კორენტინთან . ტრანსპორტირება შესაძლებელია ავტობუსით, მანქანით ან ნავით. დემერარას ნავსადგურის ხიდი მთავარი გადასასვლელია. ახალი ამსტერდამის მახლობლად მდებარე აღმოსავლეთით მდებარე ბერბისის ხიდი ასევე ტრანსფერული პუნქტია ჯორჯტაუნთან დასაკავშირებლად. ტაქსის მომსახურება თითქმის ყველგანაა შესაძლებელი სანაპიროს გასწვრივ, ჯორჯტაუნის დიდი ნაწილის ჩათვლით. რიგი გზატკეცილებისა ახლად აშენებულია და მთავრობა მუშაობს ქვეყნის ყველა გზის რეაბილიტაციაზე.

დემოგრაფია

ჯორჯტაუნში, 2012 წლის გაიანის აღწერის მიხედვით დაფიქსირებული მოსახლეობა შეადგენდა 118,363 ადამიანს, რაც 12 პროცენტით იყო შემცირებული 2002 წლის აღწერის მონაცემებთან შედარებით. 2002 წელს, დაახლოებით 70,962 (53%) წარმოადგენდა აფრიკის ეთნიკურ ჯგუფებს ; 31,902 (24%) - შერეული რასის წარმომადგენელი ; 26,542 (20%) აღმოსავლეთ ინდოელი ; 1,441 (1.1%) ინდიელი ; 1075 (0.8%) პორტუგალიელი ; 475 (0.35%) ჩინელი ; 2,265 (1.7%) როგორც "არ ვიცი / არ არის მითითებული"; 196 (0.15%) თეთრი, არა პორტუგალიური წარმოშობის; 35 "სხვა".

ჯორჯტაუნის რეგიონები

ჯორჯტაუნი წლების განმავლობაში მკვეთრად გაფართოვდა და ის შეიძლება დაიყოს სამ გეოგრაფიულ რეგიონად:

ჯორჯტაუნის (Central Georgetown) მოხსენიება გულისხმობს როგორც ბიზნეს რაიონს, ასევე ეროვნული მთავრობის ადგილს.

დიდი ჯორჯტაუნი - შეიცავს რამდენიმე ყველაზე ძვირადღირებული მიტროპოლიტენურ სამეზობლოს. ბელ ეარ პარკი, ბელ ეარ გარდენსი, ლამაჰა გარდენსი და ბელ ეარ სფრინგსი მდიდართა უბნების სახელითაა ცნობილი. აქ მაცხოვრებლების უმეტესობა მაღალი რანგის აღმასრულებლები ან მთავრობის წარმომადგენლები არიან. ქალაქის ეს ახლომდებარე უბნები ძირითადად კონცენტრირებულია ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში დიდი ჯორჯთაუნის და ატლანტიკის მიმართულებით.

დიდი ჯორჯტაუნი მოიცავს ისეთ მნიშვნელოვან ადგილებს, როგორიცაა:

• გაიანის უნივერსიტეტი (შტაბი)
• კირილ პოტერის განათლების კოლეჯი
• კარიბის ზღვის საკრებულოს სამდივნო (CARICOM– ის შტაბი)
• გაიანას საერთაშორისო საკონფერენციო ცენტრი

• გაიანა შაქრის კორპორაცია (ქვეყნის უდიდესი კორპორაციის შტაბი)
• ოგლის აეროპორტი (გაიანას ადგილობრივი საჰაერო ტრანსპორტი)

სამხრეთ ჯორჯტაუნი - მოიცავდა სამეზობლო საზოგადოებებს, მდინარე დემერარას აღმოსავლეთ ნაპირის გასწვრივ, როგორიცაა სოფია, როქსან ბურნჰამ გარდენსი, ალბუსტაუნი და აგრიკოლა. ესენი კარგად ცნობილი და ქალაქის ძალიან ღარიბად მიჩნეული უბნებია. ზოგიერთ რაიონში, როგორებიცაა ჰიუსტონ ისტეიტსი, რუიმველტი და სერსთ პარკი, შეინარჩუნეს სიმდიდრის მაღალი დონე.

ქალაქის უბნები

კოლონიალური ეპოქის რეზიდენცია ჯორჯტაუნში.

ისტორიული მნიშვნელობის მქონე ჯორჯტაუნი ცენტრალური ხელისუფლების ადმინისტრაციულ ცენტრად რჩება.

ჯორჯტაუნის ჩრდილოეთით მდებარეობს მთავარი ქუჩა, სადაც სახელმწიფოს მეთაურის ოფიციალური რეზიდენციის პოვნა შეგიძლიათ კიდევ რამდენიმე მნიშვნელოვან სამთავრობო შენობასთან ერთად, მათ შორის ფინანსთა სამინისტრო. ჯორჯტაუნი აღმოსავლეთითაა გადაჭიმული რესპუბლიკის გამზირამდე, სადაც მდებარეობს ჯორჯტაუნის მერიის შენობა, ასევე წმინდა გიორგის სახელობის ტაძარი. ასევე აღმოსავლეთის მხარეს არის ბრიკდამი, რომელიც აღმასრულებელი დეპარტამენტებისა და სააგენტოების ერთ-ერთი ყველაზე კონცენტრირებული მხარეა. ჯანდაცვის, განათლების, საშინაო საქმეების, საბინაო და წყლის სამინისტროები მდებარეობს ბრიკდამში.

სტაბრუკის ბაზრის დასავლეთით არის ჯორჯტაუნის პორტი, გაიანაში უდიდესი და დატვირთული გადაზიდვის წერტილი.

• რეგენტის ქუჩა - ჯორჯტაუნის ძირითადი სავაჭრო უბანი.
• შერიფის ქუჩა - გაიანას მთავარი გასართობი ტერიტორია; მოიცავს ქალაქის კლუბების უმეტესობას, ბარებსა და რესტორნებს.

გარეუბნები

საერთაშორისო საკონფერენციო ცენტრი

ჯორჯტაუნის საგარეუბნო არეალი შედგება დიდი და ზემო ჯორჯტაუნისგან და მოიცავს ქალაქის შემდეგ გარეუბნებს:

• რესპუბლიკის პარკი
• ნანდის პარკი
• პროვიდენსი
• ფელისიტი
• ბელ ეარი
• ვრედ ენ ჰუპი
• კინგსტონი
• ქვინსტაუნი
• ალბერტტაუნი
• საბრიანვილი
• ლამაჰა გარდენსი

კრიმინალური მდგომარეობა

შეიარაღებული ძარცვები რეგულარულად ხდება ჯორჯტაუნში, განსაკუთრებით ბიზნეს და სავაჭრო უბნებში. ჯორჯტაუნის განსაკუთრებით მაღალი დანაშაულის რისკის უბნებში შედის ტაიგერ ბეი, ალბუსტოუნი, სოფია, მთელი სამხრეთ ჯორჯტაუნი, ბაქსტონი და აგრიკოლა. ძარცვები ყოველდღიური შემთხვევაა სტაბრუკის ბაზრის მხარეში.  

კომუნალური მომსახურება

• ქალაქს ელექტროენერგიით ამარაგებს სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული და კონტროლირებადი კომპანია გაიანას სიმძლავრე და სინათლე .
• წყლისა და მყარი ნარჩენების განკარგვას ახორციელებს სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული გაიანის წყლის კორპორაცია.
• სატელეფონო და მაღალსიჩქარიანი ინტერნეტით ქალაქს უზრუნველყოფს ამერიკულ მფლობელი მყოფი გაიანას სატელეფონო და სატელეგრაფო კომპანია.
• ფიჭურ მომსახურებას ასევე აწარმოებს Digicel და აშშ – ს მფლობელი გაიანას სატელეფონო და სატელეგრაფო კომპანია.
• სატელიტურ სატელევიზიო მომსახურებას უწევს Sky Digital Networks (Guyana) Inc.
• სატელიტურ სატელევიზიო მომსახურებას სთავაზობს DirecTV Caribbean.
• უკაბელო ინტერნეტი და საკომუნიკაციო მომსახურებები უზრუნველყოფილია Java Technologies და Globespan Technology- ის მიერ.

გამოჩენილი ადამიანები

• სუდეშ ფიცჯერალდი, პროფესიონალი დარტსის მოთამაშე, დაიბადა ჯორჯთაუნში
• რონალდ გრეივსი, ამერიკელი მომღერალი, დაიბადა ჯორჯტაუნში, გაიანა
• ვილსონ ჰარისი, მწერალი
• დონალდ კაუმი (დაიბადა 1955), კრიკეტერი
• თომას მულდერი (1872–1920), კრიკეტერი
• კაროლ პაუნდერიr, გაიანელ-ამერიკელი მსახიობი, დაიბადა ჯორჯტაუნში
• უოლტერ როდნი, ისტორიკოსი, დაიბადა ჯორჯტაუნში, გაიანა

• დუსან ველკავერი, სლოვენიელი ლირიკოსი, დაიბადა ჯორჯტაუნში, გაიანა
• ოსკარ ვებერი (1871–1946), კრიკეტერი
• ლეტიცია რაიტი, მსახიობი, დაიბადა ჯორჯტაუნში

დაძმობილებული ქალაქები

ჯორჯტაუნთან დაძმობილებული ქალაქებია:

• – სენტ-ლუისი, მისური, ამერიკის შეერთებული შტატები
• – პორტ-ოვ-სპეინი, ტრინიდადი და ტობაგო
• – პარამარიბო, სურინამი

რესურსები ინტერნეტში

• Site with photos and maps of Guyana and Georgetown
• [1] დაარქივებული 2014-12-21 საიტზე Wayback Machine.
• Georgetown Chamber of Commerce & Industry დაარქივებული 2010-12-17 საიტზე Wayback Machine.
• Hotels in Georgetown, Guyana დაარქივებული 2011-08-16 საიტზე Wayback Machine.
• Tour of Georgetown with images
• Site about Georgetown with many images დაარქივებული 2012-11-20 საიტზე Wayback Machine.
• Photo gallery

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

ჯორჯტაუნი