ხაჩმაზი

ხაჩმაზი
აზერ. Xaçmaz
ქალაქი
	ხაჩმაზი; აზერ. Xaçmaz
ქვეყანა	აზერბაიჯანი
რაიონი	ხაჩმაზის
კოორდინატები	41°28′15″ ჩ. გ. 48°48′35″ ა. გ. / 41.47083° ჩ. გ. 48.80972° ა. გ.
დაარსდა	1938
ამჟამინდელი სტატუსი	1938
ცენტრის სიმაღლე	42 მ
მოსახლეობა	39 900 კაცი (2012)
ეროვნული შემადგენლობა	აზერბაიჯანელები, ლეზგები
სასაათო სარტყელი	UTC+4, ზაფხულში UTC+5
სატელეფონო კოდი	+994 2332
საფოსტო ინდექსი	AZ2700
	ხაჩმაზი ვიკისაწყობში

ხაჩმაზი (აზერ. Xaçmaz) — ქალაქი აზერბაიჯანის ჩრდილოეთში. ხაჩმაზის რაიონის ადმინისტრაციული ცენტრი. მდებარეობს მდინარე გუდიალჩაიზე. სარკინიგზო სადგური იმყოფება ბაქოდან 163 კმ-ით ჩრდილო-დასავლეთით გუდერმესი —ბაქოს ხაზზე.

ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

XVIII საუკუნეში სოფელი სოფელ ბებელთან ერთად ეკუთვნოდა მუშკურის ოლქს, ცხოვრობდნენ სომხები და შედგებოდა 52 სახლისგან^[1].

1898 წელს ბაქოდან პეტროვსკის პორტამდე არსებულ გზაზე აშენდა სარკინიგზო ვაგზალი^[2]. 1938 წელს ხაჩმაზმა მიიღო ქალაქის სტატუსი^[3].

მეორე მსოფლიო ომის დროს ფრონტზე წავიდა 8739 ხაჩმაზელი, რომელთაგან დაიღუპა 2800 ადამიანი. მოსკოვისათვის ბრძოლაში დაიღუპა 124 ხაჩმაზელი მაცხოვრებელი.^[4] საბჭოთა პერიოდში მოქმედებდა საკონსერვო და ლუდის ქარხნები, მიმდინარეობდა ხალიჩების წარმოება.

დემოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1974 წელს ქალაქში ცხოვრობდა 24 ათასი ადამიანი^[3]. 1989 წლის საბჭოთა კავშირის მოსახლეობის აღწერის მონაცემებით ხაჩმაზში ცხოვრობდა 28 990 ადამიანი^[5]. 2009 წლის აზერბაიჯანის აღწერის მონაცემებით ქალაქში ცხოვრობდა 39 500 ადამიანი^[6].

ღირსშესანიშნაობები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ჯუმა მეჩეთი
კულტურის სახლი
ისტორიულ-სამხარეო მუზეუმი^[7]
აზერბაიჯანის კულტურის მოღვაწეთა პარკი
წმინდა ნიკოლის ტაძარი — აშენდა 1946 წელს^[8]

სახელმწიფო დაწესებულებები^[9][რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ხაჩმაზის ელექტროსადგური
ხაჩმაზის სახალხო სასამართლო
ავტოსადგური
საბაჟო სამმართველო
წყალგაყვანილობის მილების სამმართველო
ხაჩმაზის ცენტრალური საავადმყოფო
საემიგრაციო სამსახურის სამმართველო
სამკურნალო-დიაგნოსტიკური ცენტრი
ხაჩმაზის რაიონის აღმასრულებელი ხელისუფლება
ხაჩმაზის რაიონის სამხედრო კომისარიატი
ხაჩმაზის რაიონის ვეტერინარული სამმართველო
ხაჩმაზის რაიონის ისტორიულ-სამხარეო მუზეუმი
ხაჩმაზის რაიონის პროკურატურა
იუსტიციის რეგიონალური განყოფილება
ხაჩმაზის რაიონის პოლიციის სამმართველო
ქალაქ ხაჩმაზის პირველი ნოტარიალური კანტორა
სოციალური დაცვის სახელმწიფო ფონდის ხაჩმაზის რაიონული ფილიალი
ჰეიდარ ალიევის სახელობის კულტურის სახლი
ინფორმაციის და ტურიზმის რეგიონალური ცენტრი
უძრავი ქონების სახელმწიფო რეესტრის რეგიონალური სამმართველო
აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ეროვნული უსაფრთხოების სამინისტროს რეგიონალური სამმართველო
ხაჩმაზის რაიონის მოსახლეობის სოციალური დაცვის ცენტრი

ეკონომიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქალაქში ფუნქციონირებს საკონსერვო კომბინატი „კავკაზი“.

ცნობილი მაცხოვრებლები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ლალა აბასოვა — აზერბაიჯანის მილი მეჯლისის დეპუტატი, აზერბაიჯანის ჟურნალისტთა კავშირის წევრი, საზოგადოებრივი ორგანიზაცია „ქალი და პროგრესის“ თავმჯდომარე, ჰასან ბეი ზარდაბის სახელობის პრემიის ლაურეატი, 12 სიმღერის, 4 ენციკლოპედიური კრებულის და 1 მხატვრული წიგნის ავტორი.^[10]
თარვერდი ორუჯ ოღლი ბაირამოვი — შახიდი, ყარაბახის ომის მონაწილე. გმირულად დაიღუპა 1992 წლის 25 მაისს ზანგელანის დაცვის დროს. მისი გარდაცვალების შემდეგ, იმ სკოლას, სადაც სწავლობდა თარვერდი ბაირამოვი, მიენიჭა მისი სახელი.^[11]