კუნკული

კამილაკვაზე დაფარებული შავი ფერის კუნკული

კუნკული (ბარტყულა), ბარტყული (კუნკული), კუნკულ-ბარტყული — მართლმადიდებელ ქრისტიანულ ეკლესიაში მცირე სქემის მიმღები ბერის თავსაბურავი. წარმოადგენს მართკუთხა ფორმის შავ მატერიას, რომელსაც სიგრძეში ორად გადაკეცილს თავი და ბოლო გადაკერილი აქვთ, ხოლო შუაში დატანილი აქვს ორი ლენტი.

მიტროპოლიტები (რუსული ტრადიციით) ატარებენ თეთრი ფერის კუნკულს გამშვენებული ჯვრით, მთავარეპისკოპოსები — შავს ასევე გამშვენებული ჯვრით, ხოლო ეპისკოპოსები — ჯვრის გარეშე. პატრიარქის კუნკული შავი ან თეთრი ფერისაა, ზედა ნაწილში ჯვარით. მასზე გამოსახულია სერაბიმები ან ჯვარი.

საბრძნეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის ბერები კუნკულს ბერძნულ, რუსეთის ბერები კი რუსულ კამილავკაზე დამაგრებულს ატარებენ. დღესდღეობით საქართელოს მართლმადიდებელ ეკლესიაში ბერები რუსულის მსგავსად იფარავენ კუნკულს, თუმცა ძველად მიღებული იყო მისი პირდაპირ თავზე დაფარება. აღნიშნული ტრადიცია პირველად საქართელოში მამა გაბრიელმა (ურგებაძემ) აღადგინა.

დედები თავზე კუნკულის მაგივრად მანდილს ატარებენ.

კუნკული ეწოდებოდა ნათლიის მიერ მოტანილ ქსოვილის ნაჭერსაც, რომელშიც ნათლობის ქრისტიანული რიტუალის შესრულების დროს ახვევდნენ ემბაზიდან ამოყვანილ ახლადმონათლულ ბავშვს.

• 
  ილია II სერაფიმებითა და ჯვრიანი შავი საპატრიარქო კუნკულით
• 
  კირილე I სერაფიმებითა და ჯვრიანი თეთრი საპატრიარქო კუნკულით
• 
  მიტროპოლიტი ვარლამი თეთრი კუნკულითა და ჯვრით
• 
  მიტროპოლიტი იობი შავი კუნკულითა და ჯვრით

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 75.