მონარქია: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
მ r2.6.4) (ბოტის დამატება: bn:রাজতন্ত্র |
Idioma-bot (განხილვა | წვლილი) მ r2.6.3) (ბოტის დამატება: pfl:Monarchie |
||
ხაზი 89: | ხაზი 89: | ||
[[no:Monarki]] |
[[no:Monarki]] |
||
[[oc:Monarquia]] |
[[oc:Monarquia]] |
||
[[pfl:Monarchie]] |
|||
[[pl:Monarchia]] |
[[pl:Monarchia]] |
||
[[pnb:بادشآئی]] |
[[pnb:بادشآئی]] |
18:05, 21 თებერვალი 2012-ის ვერსია
ნაწილი პოლიტიკური სერიისა |
მმართველობის ძირითადი ფორმები |
---|
ძალაუფლების წყაროს მიხედვით |
ხელისუფლების დანაწილების მიხედვით |
რეგიონული მოწყობის მიხედვით |
მარტივი
|
სუვერენიტეტის მიხედვით |
მონარქია (ლათ. monarcha; ბერძ. μονάρχης: μόνος „მონოს“ — ერთი, ერთადერთი; ἀρχων „არქონ“ — მმართველი, ლიდერი) — სახელმწიფო მმართველობის ფორმა.
მონარქია არის მმართველობის ისეთი ფორმა, როდესაც ძალაუფლება არის ერთი ადამიანის, მეფის ხელშია. (ქრ.შ-მდე 2000-800 წწ. საბერძნეთის უმეტეს ქალაქ-სახელმწიფოებს მართავდა მონარქი ანუ მეფე, ბერძნულ დასახლებებს არ მართავენ დედოფლები) თავდაპირველად, მეფეს ირჩევდა ხალხი. მოგვიანებით, მეფეებმა თავისი ძალაუფლების გადაცემა დაიწყეს მემკვიდრეობით უფროს ვაჟზე. საბერძნეთში მეფეებს დიდი ძალაუფლება ჰქონდათ: გამოსცემდნენ კანონებს და იყვნენ მოსამართლეები, ისინი იყენებდნენ ჯარისკაცებს იმ ხალხის წინააღმდეგ, რომელიც არ ეთანხნებოდა კანონებს და არ იხდიდა გადასახადებს.
არსებობს მონარქიის ორი ტიპი: კონსტიტუციური მონარქია - რომლის დროს მონარქის ძალაუფლება შეზღუდულია კონსტიტუციით და აბსოლუტური მონარქია - რომლის დროს მონარქი შეუზღუდავ ძალაუფლებას ფლობს.
შუა საუკუნეებში მონარქია იყო სახელმწიფო მმართველობის ყველაზე უფრო გავრცელებული ფორმა. თანამედროვე მონარქიების დიდი ნაწილი (კერძოდ ევროპული მონარქიები) კონსტიტუციურია. თნამედროვე ფაქტიური აბსოლუტური მონარქიებია: ბრუნეი, ბჰუტანი, ომანი, საუდის არაბეთი და სვაზილენდი. ვატიკანი არის თეოკრატიული მონარქია, რომლის მონარქია რომის პაპი.