მონარქია: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
მ ბოტის დამატება: arz:ملكيه |
მ ბოტის დამატება: krc:Монархия, zh:君主制; cosmetic changes |
||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
{{მმართველობის ფორმები}} |
{{მმართველობის ფორმები}} |
||
[[ |
[[ფაილი:World Monarchies.png|600px|thumb|right|{{legend|#007f00|[[კონსტიტუციური მონარქია]]}}{{legend|#00ff00|[[სამეფოთა თანამეგობრობა]]|border=#0d0}}{{legend|#ff7f40|ნახევრად კონსტიტუციური მონარქია}}{{legend|#ff0000|[[აბსოლუტური მონარქია]]}}{{legend|#ff00ff|მონარქია ზოგიერთ სუბნაციონალურ ერთეულში}}]] |
||
'''მონარქია''' ({{lang-la|monarcha}}; {{lang-el|μονάρχης}}: {{lang-el2|μόνος}} „მონოს“ — ერთი, ერთადერთი; {{lang-el2|ἀρχων}} „არქონ“ — მმართველი, ლიდერი) — სახელმწიფო მმართველობის ფორმა. |
'''მონარქია''' ({{lang-la|monarcha}}; {{lang-el|μονάρχης}}: {{lang-el2|μόνος}} „მონოს“ — ერთი, ერთადერთი; {{lang-el2|ἀρχων}} „არქონ“ — მმართველი, ლიდერი) — სახელმწიფო მმართველობის ფორმა. |
||
| ხაზი 8: | ხაზი 8: | ||
[[შუა საუკუნეები|შუა საუკუნეებში]] მონარქია იყო სახელმწიფო მმართველობის ყველაზე უფრო გავრცელებული ფორმა. თანამედროვე მონარქიების დიდი ნაწილი (კერძოდ [[ევროპა|ევროპული]] მონარქიები) კონსტიტუციურია. თნამედროვე ფაქტიური აბსოლუტური მონარქიებია: [[ბრუნეი]], [[ბჰუტანი]], [[ომანი]], [[საუდის არაბეთი]] და [[სვაზილენდი]]. [[ვატიკანი]] არის [[თეოკრატია|თეოკრატიული]] მონარქია, რომლის მონარქია [[რომის პაპი]]. |
[[შუა საუკუნეები|შუა საუკუნეებში]] მონარქია იყო სახელმწიფო მმართველობის ყველაზე უფრო გავრცელებული ფორმა. თანამედროვე მონარქიების დიდი ნაწილი (კერძოდ [[ევროპა|ევროპული]] მონარქიები) კონსტიტუციურია. თნამედროვე ფაქტიური აბსოლუტური მონარქიებია: [[ბრუნეი]], [[ბჰუტანი]], [[ომანი]], [[საუდის არაბეთი]] და [[სვაზილენდი]]. [[ვატიკანი]] არის [[თეოკრატია|თეოკრატიული]] მონარქია, რომლის მონარქია [[რომის პაპი]]. |
||
| ⚫ | |||
[[კატეგორია:მონარქია]] |
[[კატეგორია:მონარქია]] |
||
| ⚫ | |||
[[af:Monargie]] |
[[af:Monargie]] |
||
| ხაზი 52: | ხაზი 51: | ||
[[jv:Monarki]] |
[[jv:Monarki]] |
||
[[ko:군주제]] |
[[ko:군주제]] |
||
[[krc:Монархия]] |
|||
[[la:Monarchia]] |
[[la:Monarchia]] |
||
[[lb:Monarchie]] |
[[lb:Monarchie]] |
||
| ხაზი 91: | ხაზი 91: | ||
[[xal:Хаани йосн]] |
[[xal:Хаани йосн]] |
||
[[yi:קעניגרייך]] |
[[yi:קעניגרייך]] |
||
[[zh:君主制]] |
|||
[[zh-min-nan:Kun-ông-chè-tō͘]] |
[[zh-min-nan:Kun-ông-chè-tō͘]] |
||
15:10, 24 მარტი 2010-ის ვერსია
| ნაწილი პოლიტიკური სერიისა |
| მმართველობის ძირითადი ფორმები |
|---|
| ძალაუფლების წყაროს მიხედვით |
| ხელისუფლების დანაწილების მიხედვით |
| რეგიონული მოწყობის მიხედვით |
|
მარტივი
|
| სუვერენიტეტის მიხედვით |
მონარქია (ლათ. monarcha; ბერძ. μονάρχης: μόνος „მონოს“ — ერთი, ერთადერთი; ἀρχων „არქონ“ — მმართველი, ლიდერი) — სახელმწიფო მმართველობის ფორმა.
მონარქია არის მმართველობის ისეთი ფორმა, როდესაც ძალაუფლება არის ერთი ადამიანის, მეფის ხელშია. (ქრ.შ-მდე 2000-800 წწ. საბერძნეთის უმეტეს ქალაქ-სახელმწიფოებს მართავდა მონარქი ანუ მეფე, ბერძნულ დასახლებებს არ მართავენ დედოფლები) თავდაპირველად, მეფეს ირჩევდა ხალხი. მოგვიანებით, მეფეებმა თავისი ძალაუფლების გადაცემა დაიწყეს მემკვიდრეობით უფროს ვაჟზე. საბერძნეთში მეფეებს დიდი ძალაუფლება ჰქონდათ: გამოსცემდნენ კანონებს და იყვნენ მოსამართლეები, ისინი იყენებდნენ ჯარისკაცებს იმ ხალხის წინააღმდეგ, რომელიც არ ეთანხნებოდა კანონებს და არ იხდიდა გადასახადებს.
არსებობს მონარქიის ორი ტიპი: კონსტიტუციური მონარქია - რომლის დროს მონარქის ძალაუფლება შეზღუდულია კონსტიტუციით და აბსოლუტური მონარქია - რომლის დროს მონარქი შეუზღუდავ ძალაუფლებას ფლობს.
შუა საუკუნეებში მონარქია იყო სახელმწიფო მმართველობის ყველაზე უფრო გავრცელებული ფორმა. თანამედროვე მონარქიების დიდი ნაწილი (კერძოდ ევროპული მონარქიები) კონსტიტუციურია. თნამედროვე ფაქტიური აბსოლუტური მონარქიებია: ბრუნეი, ბჰუტანი, ომანი, საუდის არაბეთი და სვაზილენდი. ვატიკანი არის თეოკრატიული მონარქია, რომლის მონარქია რომის პაპი.
