ჯავახები
იერსახე
ჯავახები, ძვ. ქართული ჯავახნი— ქართველთა ეთნოგრაფიული ჯგუფი. ძირითადად ცხოვრობენ სამცხე-ჯავახეთის მხარეში, ახალქალაქის, ნინოწმინდისა და ნაწილობრივ ასპინძის მუნიციპალიტეტების ტერიტორიაზე, ისტორიულ ჯავახეთში.
საუბრობენ ქართული ენის ჯავახურ დიალექტზე.[1] ამჟამად მათი ოდენობა ჯავახეთის მხარეში დაახლოებით 5 000-მდეა. „ჯავახ“ ეთნონიმი იქცა ანთროპონიმად (შეადარეთ ივერი, იმერი, კახი, და სხვ.); ჯავახი (უსუფიქსოდ) არის გვარიც.
ისტორიული წყაროები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ჯავახნი, თორელებთან ერთად, იხსენიებიან ჟამთააღმწერელის ასწლიან მატიანეში, როგორც ნაწილი „ყოველთა ქართველთა“:[2]
ვახუშტი ბატონიშვილი ჯავახებს ასე ახასიათებს:[3]
საინტერესო ფაქტები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]რუსულ ენაში ჯავახებისთვის არ დამკვიდრებულა ერთი მყარი შესატყვისი და იქ შეიძლება შეგხვდეთ ფორმები: Джавахи,[4] Джавахы,[5] Джавахетинцы, Джавахцы.
ლიტერატურა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ზედგინიძე გიორგი, თორელ-ჯავახთა და ჯაყელ-მესხთა საკითხისათვის (თორელთა და ჯაყელთა გვარის წარმოშობა ისტორიული წყაროების მიხედვით), „ლიტერატურული მესხეთი“, 2003, ოქტომბერი, გვ.6-7.
- თოფჩიშვილი როლანდ, სად წავიდა ჯავახეთის ქართული მოსახლეობა : ჯავახეთის მოსახლეობის მიგრაცია XVII-XIX სს. - თბილისი: მემატიანე, 2000. - 72გვ.
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ მარტიროსოვი, ქართული ენის ჯავახური დიალექტი, ტექსტები, თბილისი, 1984
- ↑ ქართლის ცხოვრება, ს. ყაუხჩიშვილის გამოცემა, ტ. II, გვ. 324
- ↑ ვახუშტი ქართველების შესახებ
- ↑ Хаханова А.С. Празднование Нового Года у грузин // Этнографическое обозрение, книга I, Москва, 1839
- ↑ Паата Рамишвили, Рецензия на книгу: “Очерки истории стран Южного Кавказа: мультиперспективный взгляд на историю” (издательство “Эдит Принт”, Ереван 2009). Перекрестный анализ «Очерков истории стран Южного Кавказа», ISBN 978-9939-51-150-4, Ер.: Эдит Принт, 2011, ст. 225
|