წითელყელა ღორიხვა,[1][2]წითელგულა ღორიხვა[3] (ლათ.Gavia stellata) — ფრინველიღორიხვასნაირთარიგისა. დიდი ზომის წყალმცურავი ფრინველია;[4] მისი სხეულის სიგრძეა 53–69 სმ, ფრთების შლილი 106–116 სმ,[2] მასა 1170–1900 გრამი.[5] ყველაზე პატარა ღორიხვაა, ერთადერთია, რომელსაც ასაფრენად გამოქანება არ სჭირდება.[6] აქვს ოდნავ აღუნული ნისკარტი, მობუდარს აქვს მოყავისფრო-წითელი ყელი,[2] მურა რუხი ზურგი ღია წინწკლებით, რუხი თავი,[4] არამობუდარს — დაწინწკლული, მკრთალი მონაცრისფრო ზურგი.[2]გადამფრენი ფრინველია, მრავლდება ჩრდილოეთ ნახევარსფეროსარქტიკულ ოლქებში (ჩ. გ. 50°-ის ზევით), იშვიათად ტაიგაში,[6] იზამთრებს ჩრდილოეთ ამერიკისწყნარი და ატლანტის ოკეანის სანაპიროებზე (სამხრეთით ფლორიდამდე და კალიფორნიამდე), პორტუგალიის სანაპიროზე, ხმელთაშუა, კასპიის, აზოვისა და შავ ზღვებზე,[6] წყნარი ოკეანის აზიურ სანაპიროზე (სამხრეთით სამხრეთ-აღმოსავლეთ ჩინეთამდე);[7]საქართველოში იშვიათია,[4] გვხვდება ზამთარში და გადაფრენისას. ბინადრობს ტბებზე (გაბარდული ნაპირებით), დიდ მდორე მდინარეებზე, დელტებსა და ზღვებზე.[2] ხმა — ძლიერი მკვნესარე „უააან-უააან“, რომელიც ხარხარის მსგავსად ბოლოვდება; ფრენის დროს — დაბალი „გაგ-გაგა“.[4] ბუდე, რომელიც ზოგჯერ რამდენიმე წელს გამოიყენება, მდებარეობს ნაპირზე ან თავთხელში. აშენებს ორივე მშობელი და წარმოადგენს მცენარეულობის გროვას ან ბორცვის თავზე არსებულ ორმოს. დედალი დებს 2, ზოგჯერ 1, იშვიათად 3 ზეთისხილისფერ კვერცხს მოშავო-ყავისფერი წინწკლებით. კრუხობს ორივე მშობელი 24-29 დღის განმავლობაში. შთამომავლობა გამოჩეკიდან ერთ დღეში ბუდეს ტოვებს და წყალში შედის. მშობლები მათ კვებავენ და, ზოგჯერ, ზურგით დაატარებენ. დაახლოებით 7 კვირაში ფრენას სწავლობენ. წითელყელა ღორიხვა წელიწადში ერთხელ ბუდობს.[8] იკვებება თევზით და კიბოსნაირებით, იშვიათად წყალმცენარეებით.[6]
↑ 6.06.16.26.3Бёме Р. Л., Динец В. Л., Флинт В. Е., Черенков А. Е. Птицы. Энциклопедия природы России / Под общ. ред. В. Е. Флинта. — М.: ABF, 1996. С. 29. 432 с.