ნიყვი
| ნიყვი | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| მეცნიერული კლასიფიკაცია | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| ლათინური სახელი | |||||||||||||||
| Amanita caesarea | |||||||||||||||
| დაცვის სტატუსი | |||||||||||||||
 IUCN 3.1 Least Concern : 125433663 | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
ნიყვი, სოკოწითელა (ლათ. Amanita caesarea) — ქუდიანი სოკო ამანიტასებრნთა ოჯახისა. მისი ქუდის დიამეტრი 20 სმ აღწევს, ნახევარსფეროსებრია, მოწითალო-ნარინჯისფერი, შემდეგ — გაშლილი, ზედაპირზე ახასიათებს თეთრი, დიდი ფიფქები, რომლებიც ჩქარა ქრება და უმეტესად ქუდი ტიტველი რჩება, კიდეები ზოლიანია, მოწითალო-ნარინჯისფერი. ფირფიტები მოყვითალოა, ფეხზე მოყვითალო არშია აქვს, ძირში კი — თეთრი ტოპრაკისებრი წარმონაქმნი.
ჩვენში მხოლოდ დასავლეთ საქართველოს წიფლნარსა და მუხნარში იზრდება, ზაფხულსა და შემოდგომის დასაწყისში. საუკეთესო საჭმელი სოკოა, იხმარება მხოლოდ ახალი (მოხრაკული ან შემწვარი).
ნიყვი ცნობილი იყო ჯერ კიდევ ანტიკურ ხანაში, მას დიდი სიამოვნებით მიირთმევდნენ რომის იმპერატორები, საიდანაც მოდის მისი ლათინური სახელწოდება. არსებობს ვარაუდი, რომ რომის იმპერატორი კლავდიუსი (I საუკუნე) მოწამლა ცოლმა — აგრიპინამ (მომავალი იმპერატორის ნერონის დედამ), რომელმაც ნიყვთან ერთად შხამა-სოკოც შეაპარა „საყვარელ“ მეუღლეს.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ნახუცრიშვილი ი., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 7, თბ., 1984. — გვ. 452.
- ნახუცრიშვილი ივ., საქართველოს სოკოები / რედ. და თანაავტ. არჩ. ღიბრაძე, თბ.: „ბუნება პრინტი“ და საქართველოს ბუნების შენარჩუნების ცენტრი, 2006. — გვ. 130, ISBN 99940-856-1-1.