ბაზიდიუმიანი სოკოები

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ბაზიდიუმიანი სოკოები
არყის სოკო
არყის სოკო
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  სოკოები
კლასი:  ბაზიდიუმიანი სოკოები
ლათინური სახელი
Basídiomycetes

ბაზიდიუმიანი სოკოები, ბაზიდიომიცეტები (ლათ. Basídiomycetes) (ბერძ. basidion „ფუძე, ძირი“ და mykēs „სოკო“) — უმაღლესი სოკოების კლასი, რომელთა გამრავლების ორგანოა ბაზიდიუმი. ტიპობრივ მომწიფებულ ბაზიდიუმს 4 ერთუჯრედიანი სპორა (ბაზიდიოსპორა) აქვს, რომლებიც განსაკუთრებულ გამონაზარდებზე — სტერიგმებზე სხედან. გაღივების დროს თითოეული ბაზიდიოსპორა იძლევა პირველად ჰაპლოიდურ მიცელიუმს, რომელიც ჩვეულებრივ მალე იცვლება დიპლოიდურით, რასაც ბაზიდიუმიანი სოკოების უმრავლესობაში წინ უძღვის ერთი და იმავე ან სხვადასხვა (ჰეტეროთალიზმი) მიცელიუმის უჯრედების შერწყმა. მიცელიუმზე ვითარდება ნაყოფსხეულები. შემდეგ მიმდინარეობს მეიოზი, რაც უმეტესად 4 ბირთვის წარმოქმნით მთავრდება. თითოეული ბირთვი ამ დროისთვის უკვე ჩამოყალიბებულ ბაზიდიოსპორებში გადადის.

ბაზიდიუმიანი სოკოების კლასი 15 ათასზე მეტ სახეობას შეიცავს. მრავალი მათგანი იჭმება (ბებერასოკო, დათვისსოკო, არყასოკო და სხვები), ზოგი შხამიანია (შხამასოკო, თეთრი შხამასოკო და სხვა); ზოგიერთი იწვევს მერქნის ლპობას, ზოგიც აზიანებს სასოფლო-სამეურნეო კულტურებს. ნაყოფსხეულებისა და სასპორე სხეულების მიხედვით ბაზიდიუმიანი სოკოები ორ ქვეკლასად იყოფა: ჰოლობაზიდიომიცეტებად (Holobasidiomycetes) და ფრაგმობაზიდიომიცეტებად (ლათ. Phragmobasidiomvcetes).

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]