შინაარსზე გადასვლა

სომხური სამოციქულო ეკლესიის მეთაურები

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია

სომხური სამოციქულო ეკლესიის მეთაურები — ქრონოლოგიური სია სომხური სამოციქულო ეკლესიის მეთაურებისა, რომელიც მოიცავს პერიოდს 315 წლიდან დღემდე. თავდაპირველად სომხური ეკლესიის მეთაური იყო ეპისკოპოსი. 368 წლიდან მან მიიღო კათოლიკოსისა პატრიარქის ტიტული. კათოლიკოსის რეზიდენცია ისტორიის განმავლობაში რამდენჯერმე შეიცვალა. ამჟამად სომხური სამოციქულო ეკლესიის მეთაური ატარებს უმაღლესი პატრიარქის და სრულიად სომეხთა კათოლიკოსის ტიტულს და ფარული კენჭისყრით აირჩევა საეკლესიო კრებაზე.

რეზიდენციები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ეჩმიაძინის საკათალიკოსო

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კათოლიკოს-პატრიარქების მმართველობის ქრონოლოგია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
გრიგოლ განმანათებელი, „სომეხი ხალხის მოქცევა“; ივანე აივაზოვსკი 1892
  1. გრიგოლ განმანათლებელი — 315—325
  2. წმ. არისტარქეს I 325—333
  3. წმ. ვართან I 333—341
  4. წმ. იუსიკ I 341—347
  5. პარენ I 348—352
  6. ნერსეს I დიდი 353—373
  7. შააკ I 373—377
  8. ზავენ I 377—381
  9. ასპურაკეს I 381—386
  10. საჰაკ I — 387—436
  11. წმ. ოვსეპ I 437—452
  12. მელიტე I 452—456
  13. მოვსეს I 456—461
  14. წმ. გიუთი I 461—478
  15. წმ. ოვანეს I 478—490
  16. ბაბგენი — 490—516
  17. სამველ I 516—526
  18. მუშე I 526—534
  19. საჰაკ II 534—539
  20. ქრისტოფორე I 539—545
  21. გევონდ I 545—548
  22. ნერსეს II 548—557
  23. ოვანეს II 557—574
  24. მოვსეს II 574—604
  25. აბრაჰამ I ალბათანეცი — 607—615
  26. კომიტას I 615—628
  27. ქრისტოფორე II 628—630
  28. ეზრა ფარაჟნაკერტელი — 630—641
  29. ნერსეს III 641—661
  30. ანასტას I 661—667
  31. ისრაელ I 667—677
  32. საჰაკ III 677—703
  33. ეგია I 703—717
  34. იოანე ოძუნელი 717—728
    იოანე III ოძუნელი
  35. დავით I 728—741
  36. თრდატ I 741—764
  37. თრდატ II 764—767
  38. სიონი I 767—775
  39. ესაი I 775—788
  40. სტეფანოზ I 788—790
  41. ოვაბ I 790—791
  42. სოგომონ I 791—792
  43. გევორქ I 792—795
  44. ოვსეპ II მორიელი 795—806
  45. დავით II 806—833
  46. ოვანეს IV 833—855
  47. ზაქარია I 855—876
  48. გევორქ II 877—897
  49. მაშტოც ელივარდელი 897—898
  50. იოანეს დრასხანაკერტცი 898—929
  51. სტეფანოზ II (რიშტუნი) 929—930
  52. თეოდოროს I (რიშტუნი) 930—941
  53. ეგიშე I (რიშტუნი) 941—946
  54. ანანია I 946—968
  55. ვაჰან I 968—969
  56. სტეფანოზ III 969—972
  57. ხაჩიკ I 973—992
  58. სარქის I 992—1019
  59. პეტროს I 1019—1058
  60. ხაჩიკ II 1058—1065
  61. გრიგოლ II 1066—1105
  62. ბარსეგ I 1105—1113
  63. გრიგოლ III 1113—1166
  64. ნერსეს IV შნორალი 1166—1173
  65. გრიგოლ IV 1173—1193
  66. გრიგოლ V 1193—1194
  67. გრიგოლ VI 1194—1203
  68. ოვანეს VI 1203—1221
  69. კონსტანტინე I 1221—1267
  70. ჰაკობ I 1268—1286
  71. კონსტანტინე II 1286—1289
  72. სტეფანოზ IV 1290—1293
  73. გრიგოლ VII 1293—1307
  74. კონსტანტინე III 1307—1322
  75. კონსტანტინე IV 1323—1326
  76. ჰაკობ II 1327—1341, 1355—1359
  77. მხიტარ I 1341—1355
  78. მესროპ I 1359—1372
  79. კონსტანტინე V 1372—1374
  80. პოღოს I 1374—1382
  81. თეოდოროს II 1382—1392
  82. კარაპეტ I 1393—1404
  83. ჰაკობ III 1404—1411
  84. გრიგოლ VIII 1411—1418
  85. პოღოს II 1418—1430
  86. კონსტანტინე VI 1430—1439
  87. გრიგოლ IX 1439—1441
  88. კირაკოს I 1441—1443
  89. გრიგოლ X 1443—1465
  90. არისტაქეს II 1465—1469
  91. სარქის II 1469—1474
  92. ოვანეს VII 1474—1484
  93. სარქის III 1484—1515
  94. ზაქარია II 1515—1520
  95. სარქის IV 1520—1536
  96. გრიგოლ XI 1536—1545
  97. სტეფანოზ V 1545—1567
  98. მიქაელ I 1567—1576
  99. გრიგოლ XII 1576—1590
  100. დავით IV 1590—1629
  101. მოვსეს III 1629—1632
  102. ფილიპოს I 1633—1655
  103. ჰაკობ IV 1655—1680
  104. ეგიაზარ I 1681—1691
  105. ნახაპეტ I 1691—1705
  106. ალექსანდრე I 1706—1714
  107. ასტვაცატურ I 1715—1725
  108. კარაპეტ II 1726—1729
  109. აბრაამ II 1730—1734
  110. აბრაამ III 1734—1737
  111. ლაზარე I 1737—1751
  112. მინას I 1751—1753
  113. ალექსანდრე II 1753—1755
  114. საჰაკ V 1755
  115. ჰაკობ V 1759—1763
  116. სიმეონ I 1763—1780
  117. გუკას I 1780—1799
  118. ოვსეპ არლუტეანი 1800—1801
  119. დავით V 1801—1807
  120. დანიელ I 1807—1808
  121. ეფრემ I 1809—1830
  122. ოვანეს VIII 1831—1842
  123. ნერსეს აშტარაკელი — 1843—1857
  124. მატევოს I 1858—1865
  125. გევორქ IV 1866—1882
  126. მაკარ I 1885—1891
  127. მკრტიჩ I 1892—1907
  128. მატევოს II 1908—1910
  129. გევორქ V 1911—1930
  130. ჰორენ I 1932—1938
  131. გევორქ VI 1945—1954
  132. ვაზგენ I 1955—1994
  133. გარეგინ I 1995—1999
  134. გარეგინ II 1999.

დვინის კათოლიკოსები (373—395).

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

აღვანაკის კათოლიკოსები (განძასარის საკათალიკოსო) (დაახ. 551—1828).

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კილიკიის საკათალიკოსო

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

XII-XV საუკუნეებში სომხური სამოციქულო ეკლესიის კათოლიკოსის რეზიდენცია მდებარეობდა კილიკიის სომეხთა სამეფოში. 1441 წელს გადაწყდა სომხური საკათოლიკოსო ტახტის დაბრუნება ეჩმიაძინში. ამის საპასუხოდ კილიკიის სომხური ეკლესიის უმაღლესმა იერარქმა შეინარჩუნა კათოლიკოსის ტიტული. XV საუკუნის შუა წლებიდან ის ექვემდებარეობდა კონსტანტინოპოლის სომხურ საპატრიარქოს. 1915 წელს სომხების გენოციდის შემდეგ მოიშალა კილიკიის საკათალიკოსო სისში და ის მოგვიანებით აღდგა ბეირუთის ახლოს ქალაქ ანტილისიაში.

აღთამარის კათოლიკოსები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

893 წელს დვინის მიწისძვრამ დაანგრია ქალაქი დვინი და კათოლიკოსის რეზიდენციამ გადაინაცვლა აღთამარის მონასტერში. X საუკუნის მეორე ნახევარში კათოლიკოსის რეზიდენცია გადავიდა ქალაქ ანისის მახლობლად, არგინაში. აღთამარის ეპისკოპოსებს ამის შემდეგაც დიდხანს ჰქონდათ პრეტენზიები სომხურ ეკლესიაში განსაკუთრებულ იერარქიულ მდგომარეობაზე და 1114 წელს აღთამარის ეპისკოპოსმა თავი სომხეთის კათოლიკოსად და პატრიარქად გამოაცხადა. ეს მდგომარეობა დიდხანს არ გაგრძელებულა, მაგრამ აღთამარის ეპისკოპოსებმა კათოლიკოსის ტიტული მაინც დიდხანს შეინარჩუნეს.

იხილეთ აგრეთვე

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ლიტერატურა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ხ • გ • რ
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=სომხური_სამოციქულო_ეკლესიის_მეთაურები&oldid=4385393“-დან