რობერტ სოლოუ

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
რობერტ სოლოუ
მშობლიური სახელი Robert Merton Solow
დაბ. თარიღი 23 აგვისტო, 1924(1924-08-23)[1] [2] [3] [4]
დაბ. ადგილი ბრუკლინი
გარდ. თარიღი 21 დეკემბერი, 2023(2023-12-21)[5] (99 წლის)
გარდ. ადგილი ლექსინგტონი
მოქალაქეობა აშშ
საქმიანობა ეკონომისტი, უნივერსიტეტის პროფესორი და პროფესორი[6] [7] [8]
მოღვაწეობის სფერო მაკროეკონომიკა, ეკონომიკა[9] და ეკონომიკური ზრდა[9]
დამსაქმებელი მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტი და MIT Sloan School of Management
საერთაშორისო ორგანიზაცი(ებ)ის წევრობა Lincean Academy, მეცნიერებათა ეროვნული აკადემია, ხელოვნებისა და მეცნიერების ამერიკული აკადემია, ამერიკის ფილოსოფიური საზოგადოება[10] , მეცნიერების განვითარების ხელშეწყობის ამერიკული ასოციაცია[10] და ეკონომეტრიკის საზოგადოება[11]
გავლენა მოახდინეს
ჯილდოები ორდენი ხელოვნებისა და მეცნიერების სფეროებში შეტანილი წვლილისათვის, ადამ სმიტის პრემია, ჯონ ბეიტს კლარკის მედალი, ჰარვარდის უმაღლესი სკოლის ასწლიანი მედალი, მეცნიერების ეროვნული მედალი, ნობელის პრემია ეკონომიკაში[12] , თავისუფლების საპრეზიდენტო მედალი, ამერიკის ეკონომიკური ასოციაციის დამსახურებული წევრი, ეკონომეტრიკის საზოგადოების წევრი[11] , ამერიკის ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემიის წევრი, honorary doctorate of Pompeu Fabra University და Fisher-Schultz Lecture
ალმა-მატერი ჰარვარდის უნივერსიტეტი და James Madison High School
სამეცნიერო ხელმძღვანელი ვასილი ლეონტიევი[13]
დოქტორანტი Francis M. Bator, Alain Enthoven, Ronald W. Jones, Herbert Mohring, Ronald Findlay, Harvey M. Wagner, George Perry, პიტერ დაიმონდი, Michael D. Intriligator, Arjun Kumar Sengupta, ჯორჯ აკერლოფი, Eytan Sheshinski, ჯოზეფ სტიგლიცი, Robert J. Gordon, Robert Hall, უილიამ ნორდჰაუსი, Martin Weitzman, Avinash Dixit, Ray Fair, Alan Blinder, Vittorio Corbo, Robert Pindyck, Jeremy Siegel, Katsuhito Iwai, John G. Riley, Meir Kohn, Steven Shavell, Arthur Robson, Glenn Loury, Halbert White, Mario Baldassarri, Robert D. Cairns, Arnold Kling, Malcolm Galatin[14] , Charlie Bean[14] , Peter Berck[14] , Barbara Dianne Pauls[14] , William Nichols Talmers[14] , Louis Lefeber[14] , Marian Krzyzaniak[14] , Simone Clemhout[14] , Edward D. Kalachek[14] , Leon Louis Wegge[14] , Vincent Deacon Taylor[14] , Michael Hans Spiro[14] , Fred David Arditti[14] , Anthony John Blackburn[14] , Sanjit Bose[14] , Hanaa Abdel-Aziz Kheir-El-Dine[14] , Harry Grubert[14] , Steven Douglas Beggs[14] , Harvey Earl Lapan[14] , Jonathan Rhys Kesselman[14] , Rafael Lusky[14] , Alexander Cukierman[14] , Takahiro Miyao[14] , Philip Anthony Musgrove[14] , Samuel L. Myers[14] , Turgay Osman Özkan[14] , Lynn Elaine Browne[14] , Nathan Blair Forrester[14] , Marc Joshua Lonoff[14] , Judy Ann Wachtenheim[14] , Margaret Claire Agnew[14] , Fredrick Hendrick Huizinga[14] , Daniel Martin Gorodetsky Raff[14] , Martina Copelman[14] , Stacey Marie Tevlin[14] , Beth Anne Wilson[14] , Kobsak Pootrakool[14] , Sanghoon Ahn[14] , Maha Saleh Ibrahim[14] და Koen Vermeylen[14]
სახელგანთქმული ნამუშევარი Neoclassical growth model

რობერტ სოლოუ (დ. 23 აგვისტო, 1924 — გ.21 დეკემბერი, 2023) — ამერიკელი ეკონომისტი. მისმა შრომამ ეკონომიკური ზრდის თეორიების სფეროში კულმინაციას მიაღწია და ჩამოყალიბდა, როგორც ეგზოგენური ზრდის მოდელი და მის სახელს ატარებს[15] [16]. ამჟამად, ეკონომიკის საპატიო პროფესორია მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიურ ინსტიტუტში, სადაც პროფესორის თანამდებობას იკავებს 1949 წლიდან[17]. 1961 წელს მიიღო ჯონ ბეითს კლარკის მედალი[18], 1987 წელს ნობელის პრემია ეკონომიკაში[19], ხოლო თავისუფლების საპრეზიდენტო მედლით დაჯილდოვდა 2014 წელს[20] . მისი სადოქტორო საფეხურის სტუდენტებისგან ოთხმა - ჯორჯ აკერლოფმა, ჯოზეფ სტიგლიცმა, პიტერ დაიმონდმა და უილიამ ნორდჰაუსმა - სხვადასხვა დროს მიიღო ნობელის პრემია ეკონომიკის დარგში შეტანილი წვლილისთვის.[21][22][23][24]

ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

რობერტ სოლოუ დაიბადა ბრუკლინში, ნიუ-იორკში, ებრაულ ოჯახში 1924 წლის 23 აგვისტოს. ის მშობლებს ძალიან ჭკვიან ადამიანებად თვლიდა, რომლებმაც ვერ მოახერხეს კოლეჯში სიარული მუშაობის აუცილებლობის გამო[25]. მან კარგი განათლება მიიღო ადგილობრივ საჯარო სკოლაში და თავიდანვე გამორჩეული იყო აკადემიურად[26]. 1940 წლის სექტემბერში, 16 წლის იყო, როდესაც ჰარვარდის კოლეჯში ჩაირიცხა სტიპენდიით. იქ თავდაპირველად სწავლობდა სოციოლოგიასა და ანთროპოლოგიას, ისევე, როგორც ეკონომიკის საფუძვლებს.

1941 წელს, სოლოუმ დატოვა უნივერსიტეტი და ამერიკის არმიას შეუერთდა. რადგან სრულყოფილად იცოდა გერმანული ენა, არმიაში მისი მოვალეობა იყო ხელში ჩაეგდო, ეთარგმნა და შემდეგ ბაზაზე გაეგზავნა გერმანული შეტყობინებები. ის მსახურობდა ჩრდილოეთ აფრიკასა და სიცილიაზე, მოგვიანებით კი იტალიაში, 1945 წლის აგვისტომდე, სანამ გათავისუფლდებოდა ამ ვალდებულებისაგან[27] [28]. დაბრუნებიდან ცოტა ხნის შემდეგ კი, ის დაქორწინდა ბარბარა ლევისზე, რომელსაც მხოლოდ ექვსი თვის განმავლობაში ხვდებოდა[29].

სოლოუ ჰარვარდში დაბრუნდა 1945 წელს, სადაც მას ხელმძღვანელობდა ვასილი ლეონტიევი. როგორც ლეონტიევის მკვლევარ-ასისტენტმა, მან გააკეთა დანახარჯები-გამოშვების მოდელისთვის კაპიტალის კოეფიციენტების თავდაპირველი ნაკრები. ამის შემდეგ, ის დაინტერესდა სტატისტიკური და ალბათური მოდელებით. 1949-1950 წლები გაატარა კოლუმბიის უნივერსიტეტში იმისათვის, რომ სტატისტიკა უფრო ინტენსიურად ესწავლა. ამ პერიოდში აგრეთვე მუშაობდა საკუთარ სადოქტორო თეზისზეც[30].

1949 წელს, სანამ კოლუმბიის უნივერსიტეტიდან წამოვიდოდა, მან მიიღო პროფესორის ასისტენტობაზე შეთავაზება, მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის ეკონომიკის დეპარტამენტისაგან, რასაც დათანხმდა. სოლოუ იქ ასწავლიდა სტატისტიკასა და ეკონომეტრიკას. ის თანდათან დაინტერესდა მაკროეკონომიკით.

თითქმის 40 წლის განმავლობაში სოლოუ და პოლ სამუელსონი ერთად მუშაობდნენ ისეთ მნიშვნელოვან თეორიებზე, როგორებიცაა : ნეიმანის ზრდის თეორია (1953), კაპიტალის თეორია (1956), წრფივი პროგრამირება (1958) და ფილიპსის მრუდი (1960).

სოლოუ იკავებდა რამდენიმე საჯარო პოზიციასაც, მათ შორის, იყო უფროსი ეკონომისტი "ეკონომიკურ მრჩეველთა საკონსულოში" (1961-1962) და "შემოსავლების დაცვის პრეზიდენტის კომისიის" წევრი. მისი ნაშრომები ძირითადად ფოკუსირებული იყო დასაქმებისა და ზრდის პოლიტიკის თემებზე და კაპიტალის თეორიაზე.

1961 წელს მოიგო ამერიკის ეკონომიკური ასოციაციის, ჯონ ბეითს კლარკის ჯილდო, რომელიც გადაეცემოდა 40 წლამდე ასაკის საუკეთესო ეკონომისტს. 1979 წელს კი აღნიშნული ასოციაციის პრეზიდენტი იყო.

1987 წელს მიიღო ნობელის პრემია ეკონომიკური ზრდის ანალიზისათვის[31].

1999 წელს დაჯილდოვდა მეცნიერების ეროვნული მედლით.

2011 წელს კი მიიღ საპატიო დოქტორის ხარისხი ტაფტსის უნივერსიტეტისგან.

სოლოუმ დააარსა "კურნოს ფონდი" და "კურნოს ცენტრი". მისი კოლეგის, ფრანკო მოდილიანის გარდაცვალების შემდეგ, სოლოუ გახდა "I.S.E.O ინსტიტუტის" ახალი თავმჯდომარე, რომელიც იტალიურ, არაკომერციულ კულტურულ ასოციაციას წარმოადგენს და ორგანიზებას უკეთებს საერთაშორისო კონფერენციებსა და საზაფხულო სკოლებს. ის არის "ეკონომისტები მშვიდობისა და უსაფრთხოებისთვის" ორგანიზაციის კურატორი.

სოლოუს სტუდენტებს შორის არიან 2010 წლის ნობელის პრემიის გამარჯვებული პიტერ დაიმონდი, მაიკლ როტშილდი, ჰალბერტ უაითი, ჩარლი ბინი, მაიკლ ვუდფორდი და ჰარვი ვაგნერი. ის ეკონომიკის კვლევითი სტატიების ბაზაში მე-5 ადგილზეა იმ ეკონომისტების სიძლიერის მიხედვით, რომელთაც მისი ზედამხედველობის ქვეშ უსწავლიათ[32] [33]

სოლოუს ეკონომიკური ზრდის მოდელი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სოლოუს ეკონომიკური ზრდის მოდელი, ხშირად ცნობილი, როგორც სოლოუ-სვონის ნეოკლასიკური ზრდის მოდელი დამოუკიდებლად შეიმუშავა ტრევორ სვონმა და 1956 წელს გამოაქვეყნა The Economic Record-ში. სოლოუს ეკონომიკური ზრდის მოდელი, მოცემული დროის განმავლობაში, გამოშვებაში ცვლილებებს აანალიზებს მოსახლეობის ზრდის ტემპზე, დანაზოგების დონესა და ტექნოლოგიური პროგრესის დონეზე დაყრდნობით [34]. ამ მოდელის საშუალებით, 1957 წელს სოლოუმ გამოთვალა რომ აშშ-ს გამოშვების დონის ზრდის დაახლოებით 4/5 ტექნოლოგიურ პროგრესზე მოდიოდა.

სოლოუს მიხედვით, ახალი კაპიტალი მეტად ღირებულია, ვიდრე ძველი (ვინტაჟური), რადგან ახალი კაპიტალი წარმოებულია საყოველთაოდ ცნობილი ტექნოლოგიით. ის აღნიშნავს, რომ კაპიტალი სასრული რაოდენობის უნდა იყოს, რადგან, რეალურად, დედამიწაზე რესურსების რაოდენობაც შეზღუდულია. სოლოუს მოდელის ფარგლებში, დაშვებულია რომ ტექნოლოგიები გამუდმებით უმჯობესდება. შედეგად, აღნიშნული ტექნოლოგიების საშუალებით წარმოებული ახალი კაპიტალი მეტად პროდუქტიულია და შესაბამისად, მეტად ღირებულიც[35]. მოგვიანებით, პოლ რომერმა და რობერტ ლუკასმა ჩამოაყალიბეს სოლოუს ნეოკლასიკური ზრდის მოდელის ალტერნატიული ვარიანტი.

თავისი იდეების გამოსახატავად, სოლოუმ ააგო გრაფიკი, რომლის x ღერძზე აღნიშნულია კაპიტალი ერთ დასაქმებულზე, ხოლო y ღერძზე კი გამოშვების რაოდენობა ერთ დასაქმებულზე. მოდელი აგებულია სრული დასაქმების დაშვების პირობით. წერტილს, სადაც მოდელზე გამოსახული გრაფიკები იკვეთებიან, მდგრადი მდგომარეობა ეწოდება, ამ შემთხვევაში, წარმოების დონე ძველი კაპიტალის ჩანაცვლების საშუალებას იძლევა. ქვეყნები, რომლებიც მარცხენა მხრიდან უახლოვდებიან მდგრადი მდგომარეობის დონეს, ვერტექსთან მდებარე ქვეყნებთან შედარებით ნელა იზრდებიან. აღსანიშნავია, რომ აღარ იზრდებიან ის ქვეყნებიც, რომლებიც მდგრადი მდგომარეობის წერტილიდან მარჯვნივ მდებარეობენ, რადგან, კაპიტალიდან არსებული მოგება მთლიანად ძველი კაპიტალის შეკეთებასა და ჩანაცვლებაზე მიდის[36].

ბილ კლინტონი აჯილდოებს სოლოუს მეცნიერების ეროვნული მედლით, 1999


პუბლიკაციები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

წიგნები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • Dorfman, Robert; Samuelson, Paul; Solow, Robert M. (1958). Linear programming and economic analysis. New York: McGraw-Hill.
  • Solow, Robert M. (1970-10-15). Growth Theory - An Exposition (1970, second edition 2006). Oxford University Press. ISBN 978-0195012958.
  • Solow, Robert M. (1990). The Labor Market as a Social Institution. Blackwell. ISBN 978-1557860866

წიგნის თავები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • Solow, Robert M. (1960), "Investment and technical progress", in Arrow, Kenneth J.; Karlin, Samuel; Suppes, Patrick (eds.), Mathematical models in the social sciences, 1959: Proceedings of the first Stanford symposium, Stanford mathematical studies in the social sciences, IV, Stanford, California: Stanford University Press, pp. 89–104, ISBN 9780804700214.
  • Solow, Robert M. (2001), "After technical progress and the aggregate production function", in Hulten, Charles R.; Dean, Edwin R.; Harper, Michael J. (eds.), New developments in productivity analysis, Chicago, Illinois: University of Chicago Press, pp. 173–78, ISBN 9780226360645.
  •  Solow, Robert M. (2009), "Imposed environmental standards and international trade", in Kanbur, Ravi; Basu, Kaushik (eds.), Arguments for a better world: essays in honor of Amartya Sen | Volume II: Society, institutions and development, Oxford New York: Oxford University Press, pp. 411–24, ISBN 9780199239979.

სტატიები ჟურნალში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • Robert Merton Solow (Jan 1952). "On the Structure of Linear Models". Econometrica. 20 (1): 29–46. doi:10.2307/1907805.
  • Solow, Robert M. (1955). "The Production Function and the Theory of Capital". The Review of Economic Studies: 103–107. DOI: 10.2307/2296293
  • Solow, Robert M. (February 1956). "A contribution to the theory of economic growth". Quarterly Journal of Economics. 70 (1): 65–94. doi:10.2307/1884513.
  • Solow, Robert M. (1957). "Technical change and the aggregate production function". Review of Economics and Statistics. 39 (3): 312–20. doi:10.2307/1926047.
  • Solow, Robert M. (May 1974). "The economics of resources or the resources of economics". The American Economic Review: Papers and Proceedings. 64 (2): 1–14. JSTOR 1816009
  • Solow, Robert M. (September 1997). "Georgescu-Roegen versus Solow/Stiglitz". Ecological Economics. 22 (3): 267–68. doi:10.1016/S0921-8009(97)00081-5
  • Solow, Robert M. (November 2003). "Lessons learned from U.S. welfare reform". Prisme N°2.
  • Solow, Robert M. (Spring 2007). "The last 50 years in growth theory and the next 10". Oxford Review of Economic Policy. 23 (1): 3–14. doi:10.1093/oxrep/grm004.

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118994204 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  2. ↑ SNAC — 2010.
  3. ↑ ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  4. ↑ Munzinger Personen
  5. ↑ Robert Solow, Nobelist who tied technology to economic growth, dies at 99
  6. ↑ Nobel laureate lecturer Solow challenges current environmental standards policy // The Bowdoin Orient — Brunswick: 2008.
  7. ↑ StudyBlue — 2006.
  8. ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1987 — Nobel Foundation.
  9. ↑ 9.0 9.1 Czech National Authority Database
  10. ↑ 10.0 10.1 NNDB — 2002.
  11. ↑ 11.0 11.1 Fellows of the Econometric Society — ეკონომეტრიკის საზოგადოება.
  12. ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1987 — Nobel Foundation.
  13. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  14. ↑ 14.00 14.01 14.02 14.03 14.04 14.05 14.06 14.07 14.08 14.09 14.10 14.11 14.12 14.13 14.14 14.15 14.16 14.17 14.18 14.19 14.20 14.21 14.22 14.23 14.24 14.25 14.26 14.27 14.28 14.29 14.30 14.31 14.32 14.33 14.34 14.35 14.36 14.37 14.38 14.39 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  15. ↑ "Robert M. Solow | American economist". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2017-06-08.
  16. ↑ "Prospects for growth: An interview with Robert Solow". McKinsey & Company. September 2014. Retrieved 2017-06-08.
  17. ↑ "MIT Economics Faculty". Massachusetts Institute of Technology. Retrieved 2017-08-27.
  18. ↑ "American Economic Association". www.aeaweb.org. Retrieved 2017-06-08.
  19. ↑ Solow, Robert M. "Robert M. Solow - Biographical". www.nobelprize.org. Retrieved 2017-06-08.
  20. ↑ Schulman, Kori (2014-11-10). "President Obama Announces the Presidential Medal of Freedom Recipients". whitehouse.gov. Retrieved 2017-06-08.
  21. ↑ George A. Akerlof – Facts. NobelPrize.org. Nobel Media AB 2020. Retrieved 2020-06-16. .
  22. ↑ Joseph E. Stiglitz – Facts. NobelPrize.org. Nobel Media AB 2020. Retrieved 2020-06-16.
  23. ↑ Peter A. Diamond – Facts. NobelPrize.org. Nobel Media AB 2020. Retrieved 2020=06-16.
  24. ↑ William D. Nordhaus – Facts – 2018. NobelPrize.org. Nobel Media AB 2020. Retrieved 2020-06-16.
  25. ↑ Martin, Caine. "Robert Solow". youtube. InfiniteHistoryProjectMIT. Retrieved 2019-11-13.
  26. ↑ "Robert M. Solow – Autobiography". Nobelprize.org. 1924-08-23. Retrieved 2010-03-16.
  27. ↑ "Robert M. Solow – Autobiography". Nobelprize.org. 1924-08-23. Retrieved 2010-03-16.
  28. ↑ "Robert M Solow - Middlesex Massachusetts - Army of the United States". wwii-army.mooseroots.com[მკვდარი ბმული]. Retrieved 2017-06-08.
  29. ↑ Martin, Caine. "Robert Solow". Youtube. InfiniteHistoryProjectMIT. Retrieved 2019-11-13
  30. ↑ "Robert M. Solow – Autobiography". Nobelprize.org. 1924-08-23. Retrieved 2010-03-16.
  31. ↑ "Robert M. Solow – Autobiography". Nobelprize.org. 1924-08-23. Retrieved 2010-03-16.
  32. ↑ "RePEc Genealogy page for Robert M. Solow". Research Papers in Economics (RePEc). Retrieved 2014-11-01.
  33. ↑ "Top 5% Authors, as of June 2020: Strength of Students". Research Papers in Economics (RePEc). Retrieved 2020-06-16.
  34. ↑ "Solow Growth Model". https://corporatefinanceinstitute.com. Retrieved 2020-06-16.
  35. ↑ Haines, Joel D.; Sharif, Nawaz M. "A framework for managing the sophistication of the components of technology for global competition". Competitiveness Review. 16 (2): 106–21. 2006. doi:10.1108/cr.2006.16.2.106
  36. ↑ Martin, Caine. "A Contribution to the Theory of Economic Growth"(PDF). The Quarterly Journal of Economics. 70 (1): 65–94,1956. doi:10.2307/1884513 hdl:10338.dmlcz/143862. JSTOR 1884513
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=რობერტ_სოლოუ&oldid=4626343“-დან