მანდინკა
| მანდინკა | |
|---|---|
 მუსა I-ის მექაში ვიზიტი, (1324).[1] | |
| საერთო მოსახლეობა | |
| 35 მილიონი, (1996).[2] | |
| რეგიონები მნიშვნელოვანი მოსახლეობით | |
 გამბია |
714,000 (42%)[3] |
 გვინეა |
3,063,431 (28%)[4] |
 მალი |
7,638 988 (50%) |
 კოტ-დ’ივუარი |
5,123,420 (21%)[5] |
 ბურკინა-ფასო |
1,984,200 (15%) |
 გვინეა-ბისაუ |
208,180 (13%)[6] |
 მავრიტანია |
306,900 (10%) |
 სიერა-ლეონე |
465,813 (8%) |
 ლიბერია |
245,300 (7.4%) |
 სენეგალი |
687,822 (7%)[7] |
 საფრანგეთი |
65,000 |
 განა |
30,000 |
 ბენინი |
11,000 |
 აშშ |
5,300 |
| ენები | მანდინკა, მანინკა, კასონკე, კიტა-მანინკა, ინგლისური, ფრანგული, პორტუგალიური, არაბული. |
| რელიგიები | ისლამი (99%), ანიმიზმი. |
მანდინკა ასევე მანდენკა, მანდინკო, მანდინგო და მალინკე[8] — დასავლეთ აფრიკის ეთნიკური ჯგუფი. მანდინკას ხალხი მალის იმპერიის შთამომავლები არიან, რომლის აღმავლობის ხანა XIII საუკუნეში სუნდიატა კეიტას მმართველობის დროს იყო.
მანდინკა არის უფრო დიდი ენობრივი ჯგუფის მანდეს ნაწილი. მანდეს ჯგუფში ასევე შედიან: დიულა, ბოზო, ბისა და ბამბარა. მანდინკას ხალხმა სხვა იმპერიებისგან დამოუკიდებლობა XIII საუკუნეში მოიპოვა და შექმნეს საკუთარი მალის იმპერია. ისინი უკეთესი მიწების ძიებაში მდინარე ნიგერის დასავლეთით გადასახლდნენ, რასაც ფუტა-ჯალონის იმამატთან ფულა-ჯიჰადის სახელითაა ცნობილი კონფლიქი მოყვა. აფრიკაში მცხოვრები მანდინკების 99% არის მუსლიმი.
მანდინკას ხალხი ძირითადად ცხოვრობს დასავლეთ აფრიკაში, უმეტესად გამბიასა და გვინეაში სადაც ისინი მოსახლეობის უმეტესობას შეადგენენ.[9] ტრადიციულად მანდინკას ხალხი სოციალურ კასტებადაა დაყოფილი.[8] მათითემები არიან ავტონომიურები და იმარტება ბელადების ან უხუცესების მიერ. მანდინკას ხალხი შემდეგ თაობებს საკუთარ ისტორიას და დაგროვილ ცოდნას ზეპირსიტყვიერად გადასცემდა.[10]
XVI-XIX საუკუნეებში დიდი რაოდენობით მანდინკას ხალხის ამერიკაში მონებად გაყიდეს. ისინი იქ სხვა მონებს და მუშებს შეერივნენ და შექმნეს კრეოლური კულტურა. მათი შთამომავლები დღეს ცხოვრობენ კარიბებში, ბრაზილიაში და ამერიკის შეერთებულ შტატებში.[11]
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Pascal James Imperato. Historical Dictionary of Mali. Scarecrow Press/ Metuchen. NJ - Kondon (1986) pp. 190–191
- Robert J. Mundt. Historical Dictionary of the Ivory Coast (Côte d'Ivoire). Scarecrow Press/ Metuchen. NJ - Kondon (1987) pp. 98–99
- Robert W. Nicholls. "The Mocko Jumbie of the U.S. Virgin Islands; History and Antecedents". African Arts, Vol. 32, No. 3 (Autumn, 1999), pp. 48–61+94-96
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- A UK based website devoted to playing Malinke djembe rhythms დაარქივებული 2019-06-27 საიტზე Wayback Machine.
- The Ethnologue page for this people group
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Richard Brent Turner (2003). Islam in the African-American Experience. Indiana University Press, გვ. 18–19. ISBN 0-253-21630-3.
- ↑ James Stuart Olson (1996). The Peoples of Africa: An Ethnohistorical Dictionary. Greenwood, გვ. 366–367. ISBN 978-0-313-27918-8.
- ↑ pt. Mandinka Tribe, Gambia. Accessgambia.com. ციტირების თარიღი: 2016-06-01
- ↑ Ethnic groups - Guinea. Nationsencyclopedia.com. ციტირების თარიღი: 2013-10-12
- ↑ Ivory Coast - Ethnic Groups And Languages. Countrystudies.us. ციტირების თარიღი: 2013-10-12
- ↑ Ethnic groups - Guinea-Bissau. Nationsencyclopedia.com. ციტირების თარიღი: 2013-10-12
- ↑ Joshua Project. (2009-02-04) Mandingo, Mandinka of Senegal Ethnic People Profile. Joshuaproject.net. ციტირების თარიღი: 2013-10-12.
- ↑ 8.0 8.1 Godfrey Mwakikagile (2010). The Gambia and Its People: Ethnic Identities and Cultural Integration in Africa. New Africa Press, გვ. 43–44. ISBN 978-9987-16-023-5.
- ↑ (2010) Encyclopedia of Africa. Oxford University Press, გვ. 135–136. ISBN 978-0-19-533770-9.
- ↑ Donald Wright (1978). „Koli Tengela in Sonko Traditions of Origin: an Example of the Process of Change in Mandinka Oral Tradition“. History in Africa. Cambridge University Press. 5: 257–271. doi:10.2307/3171489.
- ↑ [ http://muse.jhu.edu/article/187892 History in Africa ]