პოლონეთის მეორე რესპუბლიკა
|
პოლონეთის რესპუბლიკა | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| |||||||||
| დედაქალაქი | ვარშავა | ||||||||
| ენა | პოლონური | ||||||||
| ფულის ერთეული | მარკა (1924 წლამდე) ზლოტი (1924 წლიდან) | ||||||||
| ფართობი | 1921 - 387,000 კმ² 1931 - 388,634 კმ² 1938 - 389,720 კმ² | ||||||||
| მოსახლეობა | 1921 - 27,177,000 1931 - 32,107,000 1938 - 34,849,000 | ||||||||
| მმართველობის ფორმა | რესპუბლიკა | ||||||||
| პრეზიდენტი | |||||||||
| - 1918–1922 | იუზეფ პილსუდსკი | ||||||||
| - 1922–1922 | გაბრიელ ნარუტოვიჩი | ||||||||
| - 1922–1922 | მაცეი რატაი | ||||||||
| - 1922–1926 | სტანისლავ ვოიცეხოვსკი | ||||||||
| - 1926–1926 | მაცეი რატაი | ||||||||
| - 1926–1939 | იგნაცი მოსციცკი | ||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
პოლონეთის მეორე რესპუბლიკა ან პოლონეთის მეორე სახელმწიფო განსაზღვრავს პოლონეთის ისტორიაში ორ მსოფლიო ომს შორის პერიოდს. პერიოდი როდესაც მოხდა პოლონეთის როგორც დამოუკიდებელი სახელმწიფოს აღდგენა.
ოფიციალური სახელწოდებით პოლონეთის რესპუბლიკა (პოლ. Rzeczpospolita Polska), პოლონური ქვეყანა შეიქმნა 1918 წლის 11 ნოემბერს, როგორც პირველი მსოფლიო ომის დასრულების შედეგი. მან მიუხედავად საგარეო და საშინაო პრობლემებისა 1939 წლამდე შეძლო არსებობა, მანამდე სანამ ქვეყანაში არ შეიჭრა ნაცისტური გერმანია, საბჭოთა კავშირი და სლოვაკეთის რესპუბლიკა. რითიც დაიწყო მეორე მსოფლიო ომი.
1922 წელს, როდესაც რამდენიმე კონფლიქტის შემდეგ სახელმწიფოს საზღვრები დადგინდა, მას ესაზღვრებოდა: ჩეხოსლოვაკია, გერმანია, თავისუფალი ქალაქი დანციგი, ლიტვა, ლატვია, რუმინეთი და საბჭოთა კავშირი. ასევე ქალაქ გდინიასთან მას ჰქონდა ბალტიის ზღვაზე მცირე გასასვლელი. ამასთან ერთად 1939 წლის მარტიდან აგვისტომდე პოლონეთი ესაზღვრებოდა უნგრეთის კარპატების რუთენიას. ის მოიცავდა 388,634 კმ²-ს. (1938 წლის შემოდგომაზე ზაოლზიეს ანექსიის შემდეგ ის ევროპაში სიდიდით მეექვსე იყო. მისი ფართობი გაიზარდა 389,720 კმ²-მდე.). პოლონეთის 1921 წლის აღწერის მიხედვით მისი მოსახლეობა შეადგენდა 27.2 მილიონს. 1939 წელს მეორე მსოფლიო ომის დაწყებამდე მისი მოსახლეობა დაახლოებით შეადგენდა 35.1 მილიონს. საიდანაც თითქმის მესამედი იყო ეთნიკური უმცირესობები: 13.9% უკრაინელები; 3.1% ბელარუსები; 8.6% ებრაელები; 2.3% გერმანელები; 3.4% ჩეხები, ლიტველები და რუსები.
პოლონეთის მეორე რესპუბლიკა ხშირად ასოცირდება დიდი უბედურებების პერიოდთან, პრობლემებთან და ტრიუმფთან. ეკონომიკურ სიძნელეებთან და პირველი მსოფლიო ომით გამოწვეულ უბედურებებთან გამკლავებასთან, რომელსაც საბჭოთა კავშირის შემოჭრა მოყვა პოლონეთ-საბჭოთა კავშირის ომის დროს, არამეგობრულად განწყობის ზრდას ისეთი მეზობლებში როგორიც იყო ნაცისტური გერმანია. ქვეყანამ არა მხოლოდ გადარჩენა, გაფართოვებაც კი შეძლო. ზღვებს იქითა კოლონიების გარეშე პოლონეთმა შეძლო ეკონომიკის განვითარება და იმ დროის წამყვან ეკონომიკების დონეზე აყვანა. დიდი ევროპული ქალაქების შესაბამისად ვარშავაში, კრაკოვში, პოზნანში, ვილნიუსსა და ლვოვში კულტურული კერები წარმოიქმნა. ეს ქალაქები ასევე საერთაშორისო განათლების ცენტრებადაც ჩამოყალიბდა. 1939 წლისთვის ქვეყანა იყო ევროპის ერთ-ერთი წამყვანი ძალა.[1]
გალერეა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
.jpg)
.jpg)
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ დასასრული დაარქივებული 2013-08-27 საიტზე Wayback Machine. , TIME Magazine,2 ოქტომბერი, 1939