აიდა თაღიზადე
აიდა თაღიზადე (აზერ. Aida Zeynal qızı Tağızadə; 5 თებერვალი, 1934, შუშა, ყარაბაღი, აზერბაიჯანი) — აზერბაიჯანელი მუსიკათმცოდნე, აზერბაიჯანის დამსახურებული არტისტი, ხელოვნებათმცოდნეობის კანდიდატი, პროფესორი.
ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აიდა თაღიზადე დაიბადა 1934 წლის 5 თებერვალს ქალაქ შუშაში. ის ინტელექტუალურ ოჯახში დაიბადა და ძალიან კარგი განათლება მიიღო, მოგვიანებით კი ხელოვნებათმცოდნეობის მეცნიერებათა კანდიდატის, პროფესორისა და დამსახურებული მხატვრის დონემდე ავიდა. მამამისი ზეინალ თაღიზადე ენათმეცნიერი და ფილოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი იყო, დედამისმა საიალი ჰაჯიევამ პედაგოგიური და სამედიცინო ინსტიტუტები დაამთავრა. თაღიზადეს ხელოვნების ყველა სახეობის სიყვარულს საფუძველი მის ოჯახში ჩაეყარა. თუმცა პროფესიად მუსიკათმცოდნეობა აირჩია[1].
ასაფ ზეინალის მუსიკალური კოლეჯის დამთავრების შემდეგ ჯერ უზეირ ჰაჯიბეკოვის სახელობის კონსერვატორიაში სწავლობდა ფორტეპიანოს შესრულებას, ხოლო ორი წლის შემდეგ, უპირატესობა მუსიკისმცოდნეობას მიანიჭა, რაზეც სწავლა განაგრძო და წარმატებით დაასრულა[1].
აიდა თაღიზადე 1958 წლიდან მუშაობს ბაქოს მუსიკალურ აკადემიაში. ის ასევე წიგნებს წერს. ცნობილ კომპოზიტორ ჯოვდატ ჰაჯიევისადმი მიძღვნილ მონოგრაფიაში („სინათლე“, 1979 წ.) ავტორი იკვლევს კომპოზიტორის უნიკალურ სტილს აზერბაიჯანული სიმფონიური მუსიკის ზოგადი განვითარების ფონზე. მისი შემდეგი წიგნი, რომელიც 1985 წელს გამოსცა გამომცემლობა „იაზიჩიმ“ კომპოზიტორ სოლტან ჰაჯიბეკოვის შემოქმედებას მიეძღვნა[2].
თაღიზადე არის 100-მდე სტატიის ავტორი, რომელიც გამოქვეყნებულია სხვადასხვა გაზეთებსა და ჟურნალებში. სტატიების ძირითადი თემები მიძღვნილია უზეირ ჰაჯიბეილის, ყარა ყარაევის, ფიქრეთ ამიროვის, არიფ მალიკოვისა და სხვებისადმი. ამ სტატიებში განხილულია დიდი ხელოვანების შემოქმედება, მხატვრული სტილის თავისებურებები, ახალი ნამუშევრების ანალიზი. აიდა თაღიზადემ, რომელიც ყურადღებას აქცევს და აფასებს პროფესიონალური შესრულების ხელოვნებას, თავის ნაწერებში შეიტანა ისეთი მხატვრების შემოქმედებითი პორტრეტები, როგორებიც არიან მუსლიმ მაგომაევი, სარვარ განიევი, ელმირა საფაროვა, ფარიდა გულიევა, აიდა აბდულაევა.
მუსიკათმცოდნე იყო სტატიების კრებულის „მე-20 საუკუნის აზერბაიჯანული მუსიკის“ შემდგენელი და სამეცნიერო რედაქტორი. კრებულის პირველ ტომში, რომელიც გამოქვეყნდა 1994 წელს, იქნა შესწავლილი ეროვნული მუსიკალური კულტურის ისტორიული ეტაპები მხატვრულ ესთეტიკურ გეგმაში, სადაც აზერბაიჯანელი კომპოზიტორების სტილისტურ პრობლემებს მიეცა ანალიტიკური ახსნა.
1996-2007 წლებში აიდა თაღიზადე აგრძელებდა მოღვაწეობას თურქეთში, ანკარაში, ბილქენთის უნივერსიტეტში. ამ წლებში მან არ გაწყვიტა კავშირი აზერბაიჯანთან და მის მუსიკალურ ცხოვრებასთან და მოამზადა სტატიების კრებულის II ტომი „მეოცე საუკუნის აზერბაიჯანული მუსიკა“. უზეირ ჰაჯიბეკოვის 110 წლისთავისადმი მიძღვნილი წიგნი კი 1997 წელს გამოიცა[3].
აიდა თაღიზადეს ორი შვილი - ვაჟი ფუად ალიევი და ქალიშვილი ნიგარ ალიევა, სამი შვილიშვილი და ერთი შვილთაშვილი ჰყავს.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 Azərbaycan musiqişünası, Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi - Aida Tağızadə (1934). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2023-03-05. ციტირების თარიღი: 2023-03-05.
- ↑ Professor Aida Tağızadənin 80 illik yubileyi qeyd edildi
- ↑ Üzeyir Hacıbəylinin zəngin elmi irsinin yeni nəşri. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2023-03-05. ციტირების თარიღი: 2023-03-05.