მანფრედ ეიგენი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
მანფრედ ეიგენი
გერმ. Manfred Eigen
დაბ. თარიღი 9 მაისი, 1927(1927-05-09)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8]
დაბ. ადგილი ბოხუმი[1]
გარდ. თარიღი 6 თებერვალი, 2019(2019-02-06)[9] [4] [5] [7] [8] (91 წლის)
გარდ. ადგილი გეტინგენი[10]
დასაფლავებულია გიოტინგენის სასაფლაო
მოქალაქეობა  გერმანია
საქმიანობა ქიმიკოსი, ფიზიკოსი, სამეცნიერო მუშაკი, უნივერსიტეტის პროფესორი, მწერალი და ბიოქიმიკოსი
მუშაობის ადგილი Technical University of Braunschweig და გეტინგენის უნივერსიტეტი
ალმა-მატერი გეტინგენის უნივერსიტეტი და Gymnasium am Ostring
ჯილდოები ორდენი ხელოვნებისა და მეცნიერების სფეროებში შეტანილი წვლილისათვის, Lower Saxony honorary medal, ფარადეის ლექციის პრიზი, რუდოლფ დიზელის მედალი, ნობელის პრემია ქიმიაში[11] [12] , ოტო ჰანის პრემია ქიმიასა და ფიზიკაში, კარუსის მედალი, პოლ ერლიხისა და ლუდვიგ დარმშტედტერის პრემია, ჰელმჰოლცის მედალი, ვილჰელმ ექსნერის მედალი[13] , Gold Goethe medal, გერმანული კვლევების დიდების დარბაზი, მარქს პლანკის სახელობის სამეცნიერო-კვლევითი პრემია, სამეფო საზოგადოების უცხოელი წევრი[14] , ავსტრიის საპატიო ნიშანი „მეცნიერებისა და ხელოვნებისთვის“, honorary doctor of the University of Bielefeld, Honorary doctorate from the Technical University of Munich, ლაინუს პოლინგის პრემია[15] , Bourke Award[16] , Paracelsus Prize[17] , State Award of Lower Saxony და Otto Hahn Prize for Chemistry and Physics
გავლენა მოახდინეს

მანფრედ ეიგენი (გერმ. Manfred Eigen; დ. 9 მაისი, 1927 — გ. 6 თებერვალი, 2019) — გერმანელი ბიოფიზიკური ქიმიკოსი. 1967 წელს სწრაფი ქიმიური რეაქციების გაზომვაზე მუშაობით[18] მოიპოვა ნობელის პრემია ქიმიის დარგში[19].

ეიგენის კვლევამ მნიშვნელოვანი პრობლემები გადაჭრა ფიზიკურ ქიმიაში და ხელი შეუწყო ცოცხალ ორგანიზმებში ქიმიური პროცესების გაგებას.

ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

გერმანელი მეცნიერი მანფრედ ეიგენი დაიბადა 1927 წლის 9 მაისს, ბოხუმში,[20][21] გერმანიაში. იყო ჰედვიგ და ერნსტ ეიგენის ვაჟი. ბავშვობაში გატაცებული იყო მუსიკით, სწავლობდა ფორტეპიანოზე დაკვრას.

1951 წელს გოტინგემის უნივერსიტეტისგან მიენიჭა დოქტორის ხარისხი. 1953 წლის დასაწყისში მუშაობდა მაქს პლანკის ინსტიტუტში, 1964 წელს გახდა ინსტიტუტის დირექტორი. ბრაუნშვაიგის ტექნოლოგიების უნივერსიტეტის საპატიო პროფესორი. 1982 წლიდან 1993 წლამდე გერმანიის ეროვნული დამსახურების ფონდის პრეზიდენტი. ასევე იყო ატომური მეცნიერების ბიულეტენის სპონსორთა საბჭოს წევრი.[22][23] 1967 წელს, რონალდ ნორიშთან[24] და ჯორჯ პორტერთან[25] ერთად მიენიჭა ნობელის პრემია ქიმიაში.

ეიგენმა დააარსა ორი ბიოტექნოლოგიური კომპანია, ევოტექი და დირევო.[26]

1981 წელს გახდა მსოფლიოს კულტურული საბჭოს თანადამფუძნებელი.[27] მიუხედავად ათეისტობისა, იყო პაპის სახელობის მეცნიერებათა აკადემიის წევრი.[28] გარდაიცვალა 2019 წლის 6 თებერვალს, 91 წლის ასაკში.[29][30][31][32]

ეიგენი პირველად ქორწინებაში იყო ელფრიდ მულერთან, რომელთანაც ორი შვილი ეყოლა. მოგვიანებით იგი დაქორწინდა ავსტრიელ ბიოქიმიკოსზე, რუთილდ ვინკლერ-ოსვატიჩზე, რომელთანაც ხანგრძლივი სამეცნიერო პარტნიორობა აკავშირებდა.[33]

ბიბლიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ↑ 1.0 1.1 Эйген Манфред // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  2. ↑ Encyclopædia Britannica
  3. ↑ SNAC — 2010.
  4. ↑ 4.0 4.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  5. ↑ 5.0 5.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  6. ↑ Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  7. ↑ 7.0 7.1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 გვრ. — ISBN 978-953-6036-31-8
  8. ↑ 8.0 8.1 Munzinger Personen
  9. ↑ Chemie-Nobelpreisträger Manfred Eigen ist tot // Die Zeit / Hrsg.: J. Allmendinger — Zeitverlag Gerd Bucerius, 2019. — 477000 ეგზ. — ISSN 0044-2070
  10. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #11852948X // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  11. ↑ The Nobel Prize in Chemistry 1967 — Nobel Foundation.
  12. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
  13. ↑ https://www.wilhelmexner.org/en/medalists/
  14. ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — ლონდონის სამეფო საზოგადოება. — გვ. 109.
  15. ↑ https://acspss.org/pauling-medal-award/
  16. ↑ https://www.rsc.org/prizes-funding/prizes/archives/bourke-award/
  17. ↑ https://scg.ch/component/page/paracelsus
  18. ↑ Winkler-Oswatitsch, R. (1987), "Manfred Eigen. Scientist and musician", Biophys. Chem. 26 (2–3): 109–15, 9 May 1987, , PMID 3300805
  19. ↑ Weisskopf, V. F.; Eyring, H.; Eyring, E. M. (1967), "Nobel Prizes: 4 named for international award (Hans Bethe, Manfred Eigen, R.G. Norrish, George Porter)", Science 158 (3802): 745–8, 10 November 1967, , PMID 4860395
  20. ↑ "Manfred Eigen Festschrift: special issue dedicated to Professor Manfred Eigen on the occasion of his 60th birthday", Biophys. Chem. 26 (2–3): 101–390, 1987, 9 May 1987, PMID 3300802
  21. ↑ Schlögl, R. W. (1997), "To Manfred Eigen on his 70th birthday", Biophys. Chem. 66 (2–3): 71–3, 30 June 1997, , PMID 17029872
  22. ↑ "List of publications by Manfred Eigen", Biophys. Chem. 26 (2–3): 103–8, 1987, 9 May 1987, , PMID 3300804
  23. ↑ "Curriculum vitae of Manfred Eigen", Biophys. Chem. 26 (2–3): 102, 1987, 9 May 1987, , PMID 3300803
  24. ↑ Dainton, F.; Thrush, B. A. (1981). „Ronald George Wreyford Norrish. 9 November 1897-7 June 1978“. Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 27: 379–424. doi:10.1098/rsbm.1981.0016. ISSN 0080-4606.
  25. ↑ Fleming, G. R.; Phillips, D. (2004). „George Porter KT OM, Lord Porter of Luddenham. 6 December 1920 - 31 August 2002: Elected F.R.S. 1960“. Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 50: 257–283. doi:10.1098/rsbm.2004.0017. ISSN 0080-4606.
  26. ↑ Jackle H; Rotte C; Gruss P (2017). „Manfred Eigen: the realization of his vision of Biophysical Chemistry“. European Biophysics Journal : Ebj. 47 (4): 319–323. doi:10.1007/s00249-017-1266-y. PMC 5982432. PMID 29230510.
  27. ↑ About Us. World Cultural Council. ციტირების თარიღი: 8 November 2016.
  28. ↑ HKHPE 03 02. ციტირების თარიღი: 9 April 2018.
  29. ↑ „Manfred Eigen, 1967 Nobel Chemistry Laureate, Dies at 91“. The New York Times. 7 February 2019. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 9 February 2019. ციტირების თარიღი: 7 February 2019.
  30. ↑ Merlot, Julia (7 February 2019). „Der Bezwinger des Unmessbaren“. Der Spiegel (German). Hamburg. ციტირების თარიღი: 7 February 2019.
  31. ↑ Göttingen Nobel Laureate Manfred Eigen has died. The Max Planck Institute for Biophysical Chemistry (7 February 2019). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 12 დეკემბერი 2021. ციტირების თარიღი: 30 სექტემბერი 2020.
  32. ↑ Lindinger, Manfred (7 February 2019). „Die Klaviatur des Lebens“. Frankfurter Allgemeine Zeitung (German). ციტირების თარიღი: 9 February 2019.
  33. ↑ Weil, Martin (12 February 2019). „Obituaries: Manfred Eigen“. The Boston Globe. ციტირების თარიღი: 12 February 2019.


ხ • გ • რ
1901–1925
1926–1950
1951–1975
1976–2000
2001–დღემდე
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=მანფრედ_ეიგენი&oldid=4386944“-დან