მელოტა (გვარი): განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
მ დაემატა კატეგორია:მელოტა გაჯეტ HotCat-ით |
No edit summary |
||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
{{ტაქსოდაფა |
|||
| ⚫ | '''მელოტა'''<ref>{{ |
||
| სახელი = |
|||
| სურათის ფაილი = Fulica cristata -Cape Town, South Africa -adult-8.jpg |
|||
| სურათის წარწერა = |
|||
| სურათის აღწერა = [[ბიბილოიანი მელოტა]] (Fulica cristata)<ref>{{ფნტ|133}}</ref> |
|||
| სამეფო = ცხოველები |
|||
| ტიპი = [[ქორდიანები]] |
|||
| კლასი = [[ფრინველები]] |
|||
| რიგი = [[წეროსნაირნი]] |
|||
| ოჯახი = [[ლაინასებრნი]] |
|||
| გვარი = '''მელოტა''' |
|||
| ლათ = {{Btname|Fulica|([[Linnaeus]], [[1758]])}} |
|||
| სექციის სახელი = |
|||
| სექციის ტექსტი = |
|||
| არეალის რუკა = |
|||
| არეალის რუკის წარწერა = |
|||
| არეალის რუკის სიგანე = |
|||
| არეალის ლეგენდა = |
|||
| დაცვის სტატუსი = |
|||
}} |
|||
| ⚫ | '''მელოტა'''<ref>{{ფნტ2|200}}</ref> ({{lang-la|Fulica}}) — [[წყალმცურავი ფრინველები|წყალმცურავ ფრინველთა]] [[გვარი (ბიოლოგია)|გვარი]] [[ლაინასებრნი|ლაინასებრთა]] [[ოჯახი (ბიოლოგია)|ოჯახისა]]. მათი სხეულის სიგრძეა 33–59 [[სმ]], მასა 0,4–2,5 [[კგ]]. აქვთ მასიური სხეული, ძლიერი ფეხები, გრძელი თითები კუწუბოიანი ლაპოტებით. კარგად ცურავენ და დადიან, შეუძლიათ ყვინთვა, აფრენისათვის დიდი გარბენი სჭირდებათ, ფრენენ მძიმედ, არამანევრულად. შეფერილობის საერთო ტონი შავ-რუხია. სახეობები ადვილად განირჩევა [[ნისკარტი]]ს ფერითა და ფორმით, აგრეთვე შეუბუმბლავი კანით შუბლზე (აქედან სახელწოდება); შეიმჩნევა შიდასახეობრივი მორფიზმი შიშველი კანის ფერის მიხედვით. ბარტყები დაფარული არიან მუქი ღინღლით, აქვთ კაშკაშა ჭრელი თავი და ბუმბული. ცნობილია 10 სახეობა. წარმოშობისა და მრავალფეროვნების ცენტრია [[სამხრეთი ამერიკა]]; [[აღმოსავლეთი ნახევარსფერო|აღმოსავლეთ ნახევარსფეროში]] გვხვდება ორი სახეობა; [[საქართველო]]ში — მხოლოდ [[მელოტა|[ჩვეულებრივი] მელოტა]] (''F. atra'').<ref>{{ქსე|6|560|ჟორდანია რ.|არა}}</ref> უპირატესობას ანიჭებენ მდგარ მტკნარ [[წყალსატევები|წყალსატევებს]], მიგრაციებისა და გამოზამთრების დროს შეინიშნებიქან ზღვის სანაპირო აკვატორიაში. ძირითად საკვებს წარმოადგენს [[წყლის მცენარეულობა]], ბარტყები აგრეთვე იკვებებიან [[უხერხემლოები]]თ. [[მონოგამია|მონოგამური]] ფრინველებია. ბუდეს თავთხელ ადგილებში აკეთებენ მცენარეული მასალისაგან. [[გიგანტური მელოტა]] (''F. gigantea'') [[ლერწამი|ლერწმისაგან]] აკეთებს 3 [[მეტრი|მ]]-მდე სიგრძისა და 50 სმ-მდე სიმაღლის ტივებს. [[რქოსანი მელოტა]] (''F. cornuta'') კენჭებისაგან წყალში აგებს 1,5 ტონამდე მასის კონუსისებრ ამაღლებას; იგი სიმაღლეში 1 მ-მდეა, დიამეტრი ფსკერზე — 2–4 მ, ზედაპირთან — 1 მ; შემდეგ ამ ამაღლებაზე ათავსებს მცენარეული ნარჩენებისაგან შემდგარ 20–30 სმ სიმაღლის ბუდეს. დებენ 4–15 კვერცხს. დედალ-მამალი კრუხობს 3–4 კვირის განმავლობაში, ბარტყებს კვებავენ 2 კვირამდე. წელიწადში 2–3-ჯერ მრავლდებიან. ჩვეულებრივი მელოტა ნადირობის ტრადიციული ობიექტია. [[ჰავაიური მელოტა]] (''F. alai'') როგორც მოწყვლადი სახეობა შეტანილია [[ბუნების დაცვის საერთაშორისო კავშირი]]ს (IUCN) წითელ ნუსხაში. |
||
== ლიტერატურა == |
== ლიტერატურა == |
||
11:52, 4 ივლისი 2020-ის ვერსია
| მელოტა (გვარი) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 ბიბილოიანი მელოტა (Fulica cristata)[1] | |||||||||||||
| მეცნიერული კლასიფიკაცია | |||||||||||||
| |||||||||||||
| ლათინური სახელი | |||||||||||||
| Fulica (Linnaeus, 1758) | |||||||||||||
| დაცვის სტატუსი | |||||||||||||
 IUCN 3.1 Least Concern : 22692913 | |||||||||||||
| |||||||||||||
მელოტა[2] (ლათ. Fulica) — წყალმცურავ ფრინველთა გვარი ლაინასებრთა ოჯახისა. მათი სხეულის სიგრძეა 33–59 სმ, მასა 0,4–2,5 კგ. აქვთ მასიური სხეული, ძლიერი ფეხები, გრძელი თითები კუწუბოიანი ლაპოტებით. კარგად ცურავენ და დადიან, შეუძლიათ ყვინთვა, აფრენისათვის დიდი გარბენი სჭირდებათ, ფრენენ მძიმედ, არამანევრულად. შეფერილობის საერთო ტონი შავ-რუხია. სახეობები ადვილად განირჩევა ნისკარტის ფერითა და ფორმით, აგრეთვე შეუბუმბლავი კანით შუბლზე (აქედან სახელწოდება); შეიმჩნევა შიდასახეობრივი მორფიზმი შიშველი კანის ფერის მიხედვით. ბარტყები დაფარული არიან მუქი ღინღლით, აქვთ კაშკაშა ჭრელი თავი და ბუმბული. ცნობილია 10 სახეობა. წარმოშობისა და მრავალფეროვნების ცენტრია სამხრეთი ამერიკა; აღმოსავლეთ ნახევარსფეროში გვხვდება ორი სახეობა; საქართველოში — მხოლოდ [ჩვეულებრივი] მელოტა (F. atra).[3] უპირატესობას ანიჭებენ მდგარ მტკნარ წყალსატევებს, მიგრაციებისა და გამოზამთრების დროს შეინიშნებიქან ზღვის სანაპირო აკვატორიაში. ძირითად საკვებს წარმოადგენს წყლის მცენარეულობა, ბარტყები აგრეთვე იკვებებიან უხერხემლოებით. მონოგამური ფრინველებია. ბუდეს თავთხელ ადგილებში აკეთებენ მცენარეული მასალისაგან. გიგანტური მელოტა (F. gigantea) ლერწმისაგან აკეთებს 3 მ-მდე სიგრძისა და 50 სმ-მდე სიმაღლის ტივებს. რქოსანი მელოტა (F. cornuta) კენჭებისაგან წყალში აგებს 1,5 ტონამდე მასის კონუსისებრ ამაღლებას; იგი სიმაღლეში 1 მ-მდეა, დიამეტრი ფსკერზე — 2–4 მ, ზედაპირთან — 1 მ; შემდეგ ამ ამაღლებაზე ათავსებს მცენარეული ნარჩენებისაგან შემდგარ 20–30 სმ სიმაღლის ბუდეს. დებენ 4–15 კვერცხს. დედალ-მამალი კრუხობს 3–4 კვირის განმავლობაში, ბარტყებს კვებავენ 2 კვირამდე. წელიწადში 2–3-ჯერ მრავლდებიან. ჩვეულებრივი მელოტა ნადირობის ტრადიციული ობიექტია. ჰავაიური მელოტა (F. alai) როგორც მოწყვლადი სახეობა შეტანილია ბუნების დაცვის საერთაშორისო კავშირის (IUCN) წითელ ნუსხაში.
ლიტერატურა
- Коблик Е. А. ЛЫСУХИ // Большая российская энциклопедия. т. 18. — М., 2011. — стр. 182.
სქოლიო
- ↑ კუტუბიძე მ., ფრინველების ნომენკლატურული ტერმინოლოგია, თბ.: „მეცნიერება“, 1973. — გვ. 133.
- ↑ ფრინველების ნომენკლატურული ტერმინოლოგია, გვ. 200.
- ↑ ჟორდანია რ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 560.