დოფინი

დოფინი (ფრანგ. Dauphin) — არისტოკრატიული წოდება საფრანგეთში, რომელიც მოქმედებდა 1350-1791 და 1824-1830 წლებში. სიტყვა დოფინი მომდინარეობს საფრანგეთის რეგიონ დოფინედან, რომელიც სამართავად ენიჭებოდათ დოფინებს. წოდება ენიჭებოდა სამეფო დინასტიის უფროს ვაჟს და ამით იგი ხდებოდა საფრანგეთის ტახტის მემკვიდრე.

ისტორია

საფრანგეთის დოფინების გერბი

1350 წელს საფრანგეთის მეფე ფილიპ VI ვალუამ იყიდა დოფინეს მხარე, იმ პირობით, რომ ყველა საფრანგეთის მემკვიდრეს უნდა ჰქონოდა დოფინის ტიტული. დოფინის მეუღლეს ეწოდებოდა დოფინე.

საფრანგეთის პირველი დოფინი იყო პრინცი შარლ ვალუა, მოგვიანებით შარლ V. სხვა ქვეყნებში დოფინის ტიტულის ანალოგიურებია უელსის პრინცი (ინგლისში), ასტურიის პრინცი (იგივე ინფანტი, ესპანეთსა და პორტუგალიაში), როთერსეის ჰერცოგი (შოტლანდიაში) და ა.შ. 1461 წლიდან გაჩნდა არა მხოლოდ საფრანგეთის, არამედ ვიენისა და ოვერნის დოფინის ტიტული. საფრანგეთის დოფინის გერბზე გამოსახული იყო სამი ფრანგული ჯვარი და ლურჯი დელფინი, რაც დოფინეს მხარის სიმბოლოა. თუმცა ფრანსუა I ვაჟი, ფრანსუა დე ვალუას გერბზე, რომელიც დოფინთან ერთად ბრეტანის ჰერცოგიც იყო, ჩვეულებრივი დოფინის გერბთან ერთად გამოსახული იყო ბრეტანის საჰერცოგოს გერბიც. ასევე ფრანსუა II-ის გერბზე, გამოსახული იყო შოტლანდიის გერბიც, ვინაიდან იგი დაქორწინებული იყო შოტლანდიის დედოფალ მარია სტიუარტზე.

თავდაპირველად მართალია დოფინეს რეგიონის მართვაზე პასუხისმგებელი პირი დოფინი იყო, მაგრამ ის საღვთო რომის იმპერიის შემადგენლობაში შედიოდა. იურიდიულად საღვთო რომის იმპერატორები საფრანგეთის უფლებას აღიარებდნენ დოფინზე, თუმცა ოფიციალურად კვლავ მათ შემადგენლობაში იყო. ამასთან დოფინები ძირითადად იყვნენ მცირეწლოვანები, რის გამოც ამ მხარეში XV-XVI საუკუნეებში საშინელი ანარქია სუფევდა.

1791 წელს, მას შემდეგ რაც საფრანგეთში რევოლუცია დაიწყო და მონარქიული წყობა დაემხო, დოფინის წოდებაც გაუქმდა. თუმცა მას შემდეგ, რაც ლუი XVIII-მ ტახტი დაიბრუნა, ტიტული აღდგა და დოფინი მისი ძმა შარლ დე ბურბონი გახდა. მოგვიანებით შარლი მეფე გახდა, და დოფინი მისი ვაჟი ლუი-ანტონი გახდა.

ბურბონების დაცემის შემდეგ დოფინის ტიტული გააუქმა მეფე ლუი-ფილიპ I-მა და მის ნაცვლად შექმნა სამეფო პრინცის წოდება.

საფრანგეთის დოფინების სია

პორტრეტი	სახელი	მამა	დაიბადა	მმართ. დასაწყისი	მმართ. დასასრული	გარდაიცვალა	სხვა წოდებები	სამეფო სახელი
	შარლ დე ვალუა	ჟან II	21 იანვარი 1338	22 აგვისტო 1350	8 აპრილი 1364	16 სექტემბერი 1380	ნორმანდიის ჰერცოგი	შარლ V ვალუა
	შარლ დე ვალუა	შარლ V	3 დეკემბერი 1368	16 სექტემბერი 1380	21 ოქტომბერი 1422			შარლ VI ვალუა
	შარლ დე ვალუა	შარლ VI	26 სექტემბერი 1386		28 დეკემბერი 1386
	შარლ დე ვალუა		6 თებერვალი 1392		13 იანვარი 1401		გაიენის ჰერცოგი
	ლუი დე ვალუა		22 იანვარი 1397	13 იანვარი 1401	18 დეკემბერი 1415		გაიენის ჰერცოგი
	ჟან დე ვალუა		31 აგვისტო 1398	18 დეკემბერი 1415	5 აპრილი 1517		ტურის ჰერცოგი
	შარლ დე ვალუა		22 თებერვალი 1403	5 აპრილი 1517	21 ოქტომბერი 1422	22 ივლისი 1461	პონტიოს ჰერცოგი	შარლ VII ვალუა
	ლუი დე ვალუა	შარლ VII	3 ივლისი 1423		22 ივლისი 1461	30 აგვისტო 1483		ლუი XI ვალუა
	ფრანსუა დე ვალუა	ლუი XI	4 დეკემბერი 1466
	შარლ დე ვალუა		30 ივნისი 1470		30 აგვისტო 1483	7 აპრილი 1498		შარლ VIII ვალუა
	შარლ ორლანდო დე ვალუა	შარლ VIII	11 ოქტომბერი 1492		16 დეკემბერი 1495
	შარლ დე ვალუა		8 სექტემბერი 1496		2 ოქტომბერი 1496
	ფრანსუა დე ვალუა		ივლისი 1497
	ფრანსუა დე ვალუა	ფრანსუა I	28 თებერვალი 1518		10 აგვისტო 1536		ბრეტანის ჰერცოგი
	ანრი დე ვალუა		31 მარტი 1519	10 აგვისტო 1536	31 მარტი 1547	10 ივლისი 1559	ბრეტანისა და ორლეანის ჰერცოგი	ანრი II ვალუა
	ფრანსუა დე ვალუა	ანრი II	19 იანვარი 1544	31 მარტი 1547	10 ივლისი 1559	5 დეკემბერი 1560	შოტლანდიის მეფე	ფრანსუა II ვალუა
	ლუი დე ბურბონი	ანრი IV	27 სექტემბერი 1601		14 მაისი 1610	14 მაისი 1643	ნავარის მეფე	ლუი XIII ბურბონი
	ლუი დე ბურბონი	ლუი XIII	5 სექტემბერი 1638		14 მაისი 1643	1 სექტემბერი 1715		ლუი XIV ბურბონი
	ლუი დე ბურბონი	ლუი XIV	1 ნოემბერი 1661		14 აპრილი 1711
	ლუი დე ბურბონი		16 აგვისტო 1682	14 აპრილი 1711	18 თებერვალი 1712		ბურგუნდიის ჰერცოგი
	ლუი დე ბურბონი		8 იანვარი 1707	18 თებერვალი 1712	8 მარტი 1712		ბრეტანის ჰერცოგი
	ლუი დე ბურბონი		15 თებერვალი 1710	8 მარტი 1712	1 სექტემბერი 1715	10 მაისი 1774	ანჟუს ჰერცოგი	ლუი XV ბურბონი
	ლუი დე ბურბონი	ლუი XV	4 სექტემბერი 1729		20 დეკემბერი 1765
	ლუი ავგუსტ დე ბურბონი		23 სექტემბერი 1754	20 დეკემბერი 1765	10 მაისი 1774	21 იანვარი 1791	ბერის ჰერცოგი	ლუი XVI ბურბონი
	ლუი ჟოზეფ დე ბურბონი	ლუი XVI	22 ოქტომბერი 1781		4 ივნისი 1789
	ლუი შარლ დე ბურბონი		27 მარტი 1785	4 ივნისი 1789	1 ოქტომბერი 1791	8 ივნისი 1795	ნორმანდიის ჰერცოგი	ლუი XVII ბურბონი
	ლუი ანტუან დე ბურბონი	შარლ X	6 აგვისტო 1775	16 სექტემბერი 1824	2 აგვისტო 1830	3 ივნისი 1844	ანჟულემის ჰერცოგი	ლუი XIX ბურბონი

იხილეთ აგრეთვე

• მადამ დოფინი
• საფრანგეთის მონარქების სია
• ასტურიის პრინცი
• უელსის პრინცი

რესურსები ინტერნეტში

• https://www.britannica.com/topic/dauphin-French-political-history
• http://www.biography.com/people/louis-dauphin-of-france-21257403