BRIC

შეიქმნა	16 ივნისი, 2009
ტიპი	სახელმწიფოთაშორისი გაერთიანება
ატარებს სახელს	ბრაზილია, რუსეთი, ინდოეთი და ჩინეთი

სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ BRICS.

BRIC (Brazil, Russia, India, China; 2009 — 2010) — აკრონიმი, რომელიც ასოცირდება ოთხი სწრაფადგანვითარებადი ქვეყნის სახელწოდებასთან. წარმოადგენდა, თანასწორობის პრინციპზე შექმნილ ოთხი ქვეყნის (ბრაზილია, რუსეთი, ინდოეთი, ჩინეთი) სახელმწიფოთაშორისო გაერთიანებას.

სახელწოდება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

2001 წელს ტერმინ-აკრონიმი „BRIC“ პირველად გამოიყენა, ამერიკული საფინანსო-საინვესტიციო კომპანიის „გლობალ საქსის“ გლობალური ეკონომიკის კვლევების განყოფილების ხელმძღვანელმა ჯიმ ო'ნილმა, მშპ-ის მოცულობით ყველაზე დინამიურად ზრდადი ოთხი ძირითადი ქვეყნის ბრაზილიის, რუსეთის, ჩინეთისა და ინდოეთის აღსანიშნავად^[1].

ალტერნატიული განსაზღვრებით სწრაფადგანვითარებადი ქვეყნები, როგორც „აგური“ (ინგლ. brick), უნდა გამხდარიყო საშენი მასალა მომავალი გლობალური ეკონომიკის მშენებლობისათვს.

2010 წელს ორგანიზაციის სახელწოდება მასში დამატებული ახალი წევრის სახმრეთ აფრიკის რესპუბლიკის შედეგად გადაკეთდა, როგორც „BRICS“.

ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

BRIC-ის ფარგლებში პრაქტიკული ურთიერთქმედება დაიწყო 2006 წლის 21 სექტემბერს, როდესაც რუსეთის პრეზიდენტის ვლადიმერ პუტინის ინიციატივით, ამ ფორმატში საგარეო საქმეთა მეთაურების პირველი შეხვედრა გაიმართა ნიუ-იორკში გაეროს გენერალური ასამბლეის სესიის ფარგლებში. მისი შედეგი იყო მონაწილეთა მიერ მრავალმხრივი ოთხმხრივი თანამშრომლობის განვითარებით დაინტერესების დადასტურება^[2].

მეორე შეხვედრა BRIC-ის ქვეყნების საგარეო საქმეთა მინისტრების დონეზე კვლავ გაიმართა გაეროს გენერალური ასამბლეის სესიის ფარგლებში ნიუ-იორკში 2007 წლის 24 სექტემბერს. იქ გადაწყდა ყოველწლიურად მოწყობილიყო საგარეო ურთიერთობათა სააგენტოების ხელმძღვანელების ყოველწლიური სრულმასშტაბიანი შეხვედრები თითოეულ ქვეყანაში, ამოქმედებულიყო საკონსულტაციო მექანიზმი საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილეების დონეზე, ასევე დამყარებულიყო რეგულარული კონტაქტები საელჩოებისა და მუდმივი მისიების მეშვეობით. მრავალმხრივი დიპლომატიის ძირითადი პუნქტები, პირველ რიგში, ნიუ-იორკში. ამრიგად, საფუძველი ჩაეყარა ოთხმხრივი თანამშრომლობის მუდმივ განხორციელებას საგარეო საქმეთა სამინისტროს მეშვეობით.

2008 წლის 9 ივლისს, იაპონიაში დიდი რვიანის მოვლენების მიღმა, რუსული მხარის ინიციატივით, გაიმართა ოთხი ქვეყნის ლიდერების მოკლე შეხვედრა, რომელზეც ისინი შეთანხმდნენ BRIC-ის სრულმასშტაბიანი სამიტის მომზადებაზე.

გარდა საგარეო საქმეთა სამინისტროს შორის კონტაქტებისა, დამყარდა დიალოგი ფინანსთა სამინისტროებს შორის. 2008 წლის 7 ნოემბერს სან-პაულოში, დიდი ოცეულის ფინანსური ღონისძიებების წინა დღეს, გაიმართა ოთხი ქვეყნის ფინანსური დეპარტამენტების ხელმძღვანელების პირველი შეხვედრა შეთანხმებული იქნა ერთობლივი კომუნიკე, რომელშიც გამოიკვეთა საერთო მიდგომები მსოფლიო ეკონომიკის პრობლემებთან დაკავშირებით. მათ შორის გლობალური ფინანსური კრიზისის დაძლევის მიზეზები და გზები. მიღწეულ იქნა შეთანხმება BRIC-ის ქვეყნების ფინანსთა მინისტრების რეგულარული შეხვედრების, ასევე მათ მოადგილეებს შორის კონტაქტების შესახებ.

ოთხმხრივი დიალოგის განვითარებაში მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა სანქტ-პეტერბურგის მთავრობის ინიციატივამ, რომელმაც 2008 წლის მაისში მოაწყო საერთაშორისო კონფერენცია „BRIC: გარღვევა 21-ე საუკუნის გლობალურ ეკონომიკაში“ წარმომადგენლების მონაწილეობით. ბრაზილიის (რიო-დე-ჟანეირო), ინდოეთის (მუმბაი) და ჩინეთის (შანხაი და ცინგდაო) დაძმობილებული ქალაქების სანქტ-პეტერბურგის მუნიციპალური ხელისუფლებისა და წამყვანი უნივერსიტეტების. ბალა, მიღწეულ იქნა შეთანხმება მსგავსი კონფერენციების ყოველწლიურად ჩატარებაზე.

მსოფლიო განვითარებისა და ოთხმხრივი თანამშრომლობის აქტუალური საკითხების არაფორმალური განხილვის მიზნით, შეიქმნა BRIC-ის ქვეყნების საზოგადოების ფორუმი. 2008 წლის 8-9 დეკემბერს მოსკოვში გაიმართა პირველი კონფერენცია „BRIC-ის ქვეყნები მსოფლიოს პოლიტიკურ რუკაზე: ახალი გამოწვევები“ ოთხი ქვეყნის პოლიტიკური ცენტრებისა და საგარეო საქმეთა სამინისტროების წარმომადგენლების მონაწილეობით.

BRIC-ის I სამიტი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

მთავარი სტატია: BRIC-ის I სამიტი.

2009 წლის 16 ივნისს რუსეთის ქალაქ ეკატერინბურგში შედგა BRIC-ის პირველი სამიტი^[3]^[4]^[5].

BRICS-ის 2009 წლის შემადგენლობა:

ბრაზილია — პრეზიდენტი ლუის ინასიუ ლულა და სილვა,
რუსეთი — პრეზიდენტი დიმიტრი მედვედევი,
ინდოეთი — პრემიერ-მინისტრი მანმოჰან სინგჰი,
ჩინეთი — თავჯდომარე ჰუ ძინტაო^[6].

სამიტის ფარგლებში შედგა ორი შეხვედრა: თავდაპირველად ვიწრო წრეში, შემდეგ კი გაიმართა მოლაპარაკებები დელეგაციის წევრთა თანდასწრებით. დიმიტრი მედვედევმა BRIC-ის სახელმწიფოთა სახელით გააკეთა განცხადება^[7].

„ჩვენ, ბრაზილიის ფედერაციული რესპუბლიკის, რუსეთის ფედერაციის, ინდოეთის რესპუბლიკისა და ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის ლიდერებმა, 2009 წლის 16 ივნისს ეკატერინბურგში შეხვედრაზე განვიხილეთ გლობალურ ეკონომიკაში არსებული მდგომარეობა და სხვა აქტუალური პრობლემები. მსოფლიო განვითარება, ასევე BRIC-ის ფარგლებში თანამშრომლობის შემდგომი გაძლიერების პერსპექტივები.“

აღნიშნულის გარდა სამიტზე მიღებულ იქნა ორი განცხადება:

BRIC-ის სახელმწიფოთა ლიდერების ერთობლივი 16 პუნქტიანი განცხადება^[8];
BRIC-ის წევრ სახელმწიფოთა ერთობლივი განცხადება გლობალური სასურსათო უსაფრთხოების შესახებ^[9].

BRIC-ის II სამიტი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

მთავარი სტატია: BRIC-ის II სამიტი.

2010 წლის 15 — 16 აპრილს ბრაზილიის ქალაქ ბრაზილიაში შედგა BRIC-ის მეორე სამიტი^[10]^[11].

BRICS-ის 2010 წლის შემადგენლობა:

ბრაზილია — პრეზიდენტი ლუის ინასიუ ლულა და სილვა,
რუსეთი — პრეზიდენტი დიმიტრი მედვედევი,
ინდოეთი — პრემიერ-მინისტრი მანმოჰან სინგჰი,
ჩინეთი — თავჯდომარე ჰუ ძინტაო.

სამიტის დასასრულს BRIC-ის წევრებმა გააკეთეს შემდეგი განცხადება:

„ჩვენ, ბრაზილიის ფედერაციული რესპუბლიკის, რუსეთის ფედერაციის, ინდოეთის რესპუბლიკისა და ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის ლიდერები, შევიკირბეთ 2010 წლის 15 აპრილს ქალაქ ბრაზილიაში, რათა განგვეხილა საერთაშორისო პოლიტიკის ძირითადი საკითხები, ასევე კონკრეტული ნაბიჯები BRIC-ის ფარგლებში თანამშრომლობისა და კოორდინაციის ხელშესაწყობად.“

ასევე ხელი მოეწერა რიგ საერთაშორისო ხელშეკრულებებს, რომლებიც ეხებოდა: კრიზისის შედეგების გადალახვასა და ახალი ფინანსური წესრიგის დამყარებას. დიდი უფლებები მიენიჭათ ისეთ საერთაშორისო ორგანიზაციებს, როგორებიცაა მსოფლიო ბანკი და საერთაშორისო სავალუტო ფონდი^[12].

პირველი გაფართოება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

2010 წლის 12 ნოემბერს სეულში შემდგარ G20-ს სამიტზე სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკამ გამოხატა წევრობის სურვილი. 21 დეკემბერს რუსეთის პრეზიდენტის დიმიტრი მედვედევისა და ინდოეთის პრემიერმინისტრის მანმოჰან სინგჰის საერთო განცხადებით დადებითად გადაწყდა მეხუთე წევრის დამატება, ხოლო 24 დეკემბერს დასტური მიღებულ იქნა ჩინეთის მხრიდანაც.

ეკონომიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

BRIC–ის ქვეყნებს მომგებიან პოზიციაში აყენებს მათ ხელთ არსებული, მსოფლიო ეკონომიკისათვის აუცილებელი, რესურსები:

ბრაზილია — სასოფლო–სამეურნეო პროდუქციის უდიდესი მწარმოებელი
რუსეთი — მინერალური რესურსების ყველაზე მსხვილი ექსპორტიორი
ინდოეთი — იაფი ინტელექტუალური რესურსები
ჩინეთი — იაფი შრომითი რესურსები

მთლიანი შიდა პროდუქტი 2008

მთლიანი შიდა პროდუქტი 2050 გოლდმან–საქსის პროგნოზი

ნომ.	ქვეყანა	მშპ (მლნ.$)
1	აშშ	14,264,600
2	იაპონია	4,923,761
3	ჩინეთი	4,401,614
4	გერმანია	3,667,513
5	საფრანგეთი	2,865,737
6	გაერთიანებული სამეფო	2,674,085
7	იტალია	2,313,893
8	რუსეთი	1,676,586
9	ესპანეთი	1,611,767
10	ბრაზილია	1,572,839
11	კანადა	1,510,957
12	ინდოეთი	1,209,686
13	მექსიკა	1,088,128
14	ავსტრალია	1,010,699
15	სამხრეთი კორეა	947,010
16	ნიდერლანდი	868,940
17	თურქეთი	729,443
18	პოლონეთი	525,735
19	ინდონეზია	511,765
20	ბელგია	506,392
21	შვეიცარია	492,595
22	შვედეთი	484,550

ნომ	ქვეყანა	მშპ (მლნ.$)
1	ჩინეთი	70,710,000
2	აშშ	38,514,000
3	ინდოეთი	37,668,000
4	ბრაზილია	11,366,000
5	მექსიკა	9,340,000
6	რუსეთი	8,580,000
7	ინდონეზია	7,010,000
8	იაპონია	6,677,000
9	გაერთიანებული სამეფო	5,133,000
10	გერმანია	5,024,000
11	ნიგერია	4,640,000
12	საფრანგეთი	4,592,000
13	სამხრეთი კორეა	4,083,000
14	თურქეთი	3,943,000
15	ვიეტნამი	3,607,000
16	კანადა	3,149,000
17	ფილიპინები	3,010,000
18	იტალია	2,950,000
19	ირანი	2,663,000
20	ეგვიპტე	2,602,000
21	პაკისტანი	2,085,000
22	ბანგლადეში	1,466,000