ყვითელი აბედა

ყვითელი აბედა
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  სოკოები განყოფილება:  ბაზიდიუმიანი სოკოები კლასი:  აგარიკომიცეტები რიგი:  აბედასნაირნი ოჯახი:  აბედა სოკოები გვარი:  ლაეტიპორუსი სახეობა:  ყვითელი აბედა
ლათინური სახელი
Laetiporus Sulphureus
სისტემატიკა ვიკისახეობებში სურათები ვიკისაწყობში NCBI   5630 EOL   191234 MB   299348

ყვითელი აბედა, ტყის ქათამი (ლათ. Laetiporus sulphureus) — ლაეტიპორუსის გვარის აბედა სოკოა. მისი ქუდი მთლიანად ხეზე არის მიმაგრებული. თავიდან პატარა გამონაზარდების სახით არის, გაზრდისას კი ფართოვდება და რამდენიმე შრედ ყალიბდება. ქუდის ფერი გოგირდოვანი ყვითელია. გადაბერებულ ნაყოფსხეულს მოთეთრო ფერი დაჰკრავს. თითოეული შრის დიამეტრი არის 5-6-სმ, სისქე 4 სმ. ფოროვანი ნაწილი მოყვითალოა. სპორების ფერი კი თეთრი. ახალი ნაყოფსხეული გამოყოფს მოყვითალო წვენს, მაგრამ მალე შრება და მაგრდება. ახასიათებს მძაფრი სოკოს სუნი. იზრდება დამპალ ზრდასრულ ფოთლოვან ხეებზე და კუნძებზე, როგორიც არის მუხა, წიფელი და ტირიფი. იშვიათად გვხვდება წიწვოვან ხეებზე. ყვითელი აბედა არის პარაზიტი სოკო, ალპობს და შლის ხის ფესვებს, ქერქს და გულს. ყვითელი აბედას მეორე სახელია ტყის ქათამი, რადგან გემოვნური თვისებებით ქათამს წააგავს. ტყის ქათამი არის მიჩნეული ერთ-ერთ საუკეთესო სოკოდ გერმანიაში და ჩრდილოეთ ამერიკაში. საჭმელად ვარგისია მხოლოდ ნორჩი ნაყოფსხეულები. ყვითელი აბედა მიეკუთვნება სოკოების იმ სახეობებს რომელთა კულტივაციაც შესაძლებელია, მაგრამ გარკვეული მიზეზების გამო მისი მოყვანა კომერციულად შეზღუდულია.

ლიტერატურა

• Kuo, Michael (March 2005). "Laetiporus sulphureus: The Chicken of the Woods". Mushroomexpert.com. Retrieved 23 February 2010.
• "Laetiporus sulphureus". New Jersey Mycological Association. Retrieved 2010-02-22.
• Breitenbach J., Kränzlin F. (1986). Fungi of Switzerland, Volume 2: Non-gilled fungi. Verlag Mykologia, Luzern, Switzerland ISBN: 3-85604-210-5.
• Kyriakou T., Loizides M., Tziakouris A. (2009). Rarities & Oddities from Cyprus. Field Mycology 10 (3): 94–98.DOI: 10.1016/S1468-1641(10)60600
• Schwarze FWMR, Engels J, Mattheck C. (2000). Fungal strategies of wood decay in trees. Springer. p. 73. ISBN 978-3-540-67205-0.