ფულბე

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ფულბე

ფულანი ქალი, ტრადიციული ვრცხნილობით.
საერთო მოსახლეობა
დაახ. 20-25 მილიონი[1][2]
რეგიონები მნიშვნელოვანი მოსახლეობით
 ნიგერია 7,611,000[3]
 გვინეა 4,099,645[4]
 მალი 2,567,664[5]
 ბურკინა-ფასო 1,639,052[6]
 ნიგერი 1,211,509[7]
 კამერუნი 700,000[3]
 გვინეა-ბისაუ 501,360[8]
 ჩადი 128,000[3]
 სუდანი 90,00090,000[3]
ენები ფულანი, ფრანგული, ინგლისური, არაბული
რელიგიები ისლამი

ფულბე ან ფულა (ფულანი:Fulɓe; ფრანგ. Peul; ჰაუსა: Fulani ან Hilani; პორტ. Fula; ვოლოფი: Pël; ბამბარა: Fulaw) — დასავლეთ აფრიკის ერთ-ერთი უმსხვილესი ეთნიკური ჯგუფი.[9] ტრადიციულად მიიჩნევა, რომ მათი ფესვები მოდის ჩრდილოეთი აფრიკიდან და შუა აღმოსავლეთიდან. მათ აერთიანებთ საერთო: ენა (ფულანი), რელიგია (ისლამი)[10], ისტორია[11][12] და კულტურა.

ფულბეს დაახლოებით მესამედი მომთაბარე მესაქონლეობას მისდევს,[9] რაც მათ მსოფლიოს უდიდეს მომთაბარე ეთნიკურ ჯგუფად აქცევს.[10][13] ფულბეს უმეტესობა წარმოადგენს არა-მომთაბარე ფერმერებს, ხელოსნებს და თავადაზნაურობას. ისინი სხვა და სხვა ქვეყნებში ცხოვრობენ, ძირითადად დასავლეთ აფრიკაში.

XVI-XIX მრავალი ფულბე ამერიკაში მონად გაყიდეს. მათ უმეტესობას სენეგალში და გვინეაში იჭერდნენ.

ცნობილი ფულბე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • აჰმადუ აჰიჯო - კამერუნის სახელმწიფო მოღვაწე. კამერუნის პირველი პრეზიდენტი 1960–1982 წწ.
  • თომას სანკარა - ბურკინა-ფასოს პოლიტიკური მოღვაწე. ქვეყნის პრეზიდენტი 1983-1987 წლებში.
  • მაკი სალი - სენეგალის პოლიტიკური მოღვაწე. ქვეყნის პრეზიდენტი 2012 წლიდან.
  • ნენე ჩერი - მომღერალი, პოეტი, სიმღერების ავტორი, რეპერი და DJ.
  • მანუელ სერიფო ნამაჯო - გვინეა-ბისაუს პოლიტიკური მოღვაწე. ეროვნული სახალხო ასამბლეის პრეზიდენტი.
  • ამადუ ტუმანი ტურე - მალელი პოლიტიკური მოღვაწე. მალის პრეზიდენტი 2002 წლიდან.
  • მუჰამადუ ბუჰარი - ნიგერიის არჩეული პრეზიდენტი და ნიგერიის არმიის გადამდგარი გენერალ-მაიორი.

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • Almanach de Bruxelles (now a paying site)
  • Gordon, Raymond G., Jr. (ed.) (2005): "Adamawa Fulfulde". Ethnologue: Languages of the World, 15th ed. Dallas: SIL International. Accessed 25 June 2006.
  • Ndukwe, Pat I., Ph.D. (1996). Fulani. New York: The Rosen Publishing Group, Inc.
  • Christiane Seydou, (ed.) (1976). Bibliographie générale du monde peul. Niamey, Institut de Recherche en Sciences Humaines du Niger

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ↑ Felicity Crowe et al (2010). Modern Muslim Societies. Marshall Cavendish, გვ. 262. ISBN 978-0-7614-7927-7. 
  2. ↑ Steven L. Danver (2015). Native Peoples of the World: An Encyclopedia of Groups, Cultures and Contemporary Issues. Routledge, გვ. 31–32. ISBN 978-1-317-46400-6. 
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Kays, Stanley J. (2011). Cultivated Vegetables of the World: A Multilingual Onomasticon. Springer Science & Business Media, გვ. 747. ISBN 9086867200. 
  4. ↑ The World Factbook. Cia.gov. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-09-19. ციტირების თარიღი: 2015-08-15.
  5. ↑ The World Factbook. Cia.gov. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-11-10. ციტირების თარიღი: 2015-08-15.
  6. ↑ The World Factbook. Cia.gov. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-09-06. ციტირების თარიღი: 2017-06-29.
  7. ↑ The World Factbook. Cia.gov. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-04-24. ციტირების თარიღი: 2015-08-15.
  8. ↑ The World Factbook. Cia.gov. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-03-28. ციტირების თარიღი: 2017-06-29.
  9. ↑ 9.0 9.1 David Levinson (1996). „Fulani“, Encyclopedia of World Cultures: Africa and the Middle East, Volume 9. Gale Group. ISBN 978-0-8161-1808-3. 
  10. ↑ 10.0 10.1 (2010) Encyclopedia of Africa. Oxford University Press, გვ. 495. ISBN 978-0-19-533770-9. 
  11. ↑ Pat Ikechukwu Ndukwe (1996). Fulani. The Rosen Publishing Group, გვ. 9–17. ISBN 978-0-8239-1982-6. 
  12. ↑ D Group (2013). Encyclopedia of African Peoples. Routledge, გვ. 85–88. ISBN 978-1-135-96334-7. 
  13. ↑ David Levinson (1996). „Fulani“, Encyclopedia of World Cultures: Africa and the Middle East, Volume 9. Gale Group. ISBN 978-0-8161-1808-3. .
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ფულბე&oldid=4309038“-დან