მოლდოვის სამთავროს მმართველების სია

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია

მოლდოვის სამთავროს მმართველები — მოიხსენიებიან შუა საუკუნეებიდან (როგორც კარპატების მმართველები) 1862 წელს ვლახეთთან გაერთიანებამდე.

სია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

მოლდოვის თავადები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

არა დინასტიური[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

პორტრეტი მმართველი დასაწყისი დასასრული შენიშვნა
DragosIofMoldavia.jpg დრაგოში 1347 1354 მოიხსენიება როგორც მოლდოვის ადრეული მმართველი. ის იყო ლუი I-ის წარმომადგენელი, რომელსაც ევალებოდა შეექმნა დაცვის ზოლი ოქროს ურდოს წინააღმდეგ.
სასი 1354 1363 დრაგოშის შვილი

ბოგდან-მუშატები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

პორტრეტი მმართველი დასაწყისი დასასრული შენიშვნა
Bogdan I of Moldavia.jpg ბოგდან I 1363 1367 ხელისუფლებაში სასის დამხობით მოვიდა
პეტრუ I 1367 ივლისი, 1368 ბოგდან I-ის შვილიშვილი [1]
Stamp of Moldova 196.gif ლაცკო ივლისი 1368 1375 ბოგდან I-ის შვილი, ტახტიდან ჩამოაგდო პეტრუ I [1]
Petru I Musat.jpg პეტრუ II 1375 დეკემბერი 1391 სავარაუდოდ კოსტიას შვილი
Roman I Musat.jpg რომან I დეკემბერი 1391 მარტი 1394 სავარაუდოდ კოსტიას შვილი
Stamp of Moldova 345.gif სტეფან I მარტი 1394 28 ნოემბერი 1399 რომან I-ის შვილი
იუგა (გიორგი I) 28 ნოემბერი 1399 29 ივნისი 1400 რომან I-ის შვილი, ტახტიდან ჩამოაგდო ვლახეთის მმართველმა მირჩა მოხუცებულმა
AlexandruCelBun-Neamt.JPG ალექსანდრე I 29 ივნისი 1400 1 იანვარი 1432 რომან I-ის შვილი, ტახტზე აიყვანა მირჩამ
ილია I 1 იანვარი, 1432 სექტემბერი, 1433 I პერიოდი, ალექსანდრეს შვილი.
შტეფან II სექტემბერი, 1433 4 აგვისტო, 1435 I პერიოდი, ალექსანდრეს შვილი.
ილია I 4 აგვისტო, 1435 1 აგვისტო, 1442 2-ე პერიოდი, ქვეყანას 1436 წლის 8 მარტამდე მართავდა სტეფან II-სთან ერთად.
შტეფან II 8 მარტი 1436 13 ივლისი 1447 2-ე პერიოდი, 8 მარტი, 1436 – 1 იანვარი, 1442 ილია I-თან ერთად ; 1444–1445 პეტრუ II-სთან ერთად.
პეტრუ III მაისი, 1444 1445 I პერიოდი, სტეფან II-სთან ერთად.
რომან II 13 ივლისი, 1447 22 აგვისტო, 1447 ილიას შვილი; I პერიოდი.
პეტრუ III 22 აგვისტო, 1447 23 დეკემბერი, 1447 II პერიოდი.
რომან II 23 დეკემბერი, 1447 1448 წლის 23 თებერვლიდან 5 აპრილამდე II პერიოდი.
პეტრუ III 5 აპრილი, 1448 10 ოქტომბერი, 1448 III პერიოდი.
ჩუბერ ვოდა 10 ოქტომბერი, 1448 დეკემბერი, 1448 არ იყო დინასტიის წარმომადგენელი. ხორვატიაში დაბადებული უნგრელი დიდებული. ის ჯართან ერთად გამოგზავნილი იყო, რათა დახმარებოდა პეტრუ III-ს მისი ძმის რომანის დამარცხებაში. თუმცა პეტრუ გარდაიცვალა და გვირგვინი ჩუბერმა დაიდგა. მას თავის ქრონიკებში მოიხსენიებს გრიგორე ურეკე.
ალექსანდრე II დეკემბერი, 1448 12 იანვარი, 1449 ილია I-ის შვილი; I პერიოდი.
Stamp of Moldova 357.gif ბოგდან II 12 იანვარი, 1449 15 ოქტომბერი, 1451 ალექსანდრეს ძმისწული.
Stamp of Moldova 278.gif პიოტრ არონი 15 ოქტომბერი, 1451 24 თებერვალი, 1452 ალექსანდრეს უკანონო შვილი; I პერიოდი.
ალექსანდრე II 24 თებერვალი, 1452 22 აგვისტო, 1454 II პერიოდი.
Stamp of Moldova 278.gif პიოტრ არონი 22 აგვისტო, 1454 8 თებერვალი, 1455 II პერიოდი.
ალექსანდრე II 8 თებერვალი, 1455 25 მარტი, 1455 III პერიოდი.
Stamp of Moldova 278.gif პიოტრ არონი 25 მარტი, 1455 12 აპრილი, 1457 III პერიოდი.
Stefan cel Mare.jpg შტეფან III დიდი 12 აპრილი, 1457 2 ივლისი, 1504 ბოგდან II-ს შვილი. მისი მმართველობის დროს მოლდავეთმა მიაღწია მისი განვითარების მაქსიმუმს.
Stamp of Moldova 403.gif ბოგდან III 2 ივლისი, 1504 22 აპრილი, 1517 შტეფან III დიდის შვილი;
Stefan al IV-lea.jpg შტეფან IV 22 აპრილი, 1517 14 იანვარი, 1527 ბოგდან III-ის შვილი;
Rares.jpg პიოტრ V რარეში 14 იანვარი, 1527 14 სექტემბერი, 1538 შტეფან დიდის უკანონო შვილი, I პერიოდი.
შტეფან V 21 სექტემბერი, 1538 20 დეკემბერი, 1540 შტეფან დიდის შვილიშვილი
ალექსანდრე III 21 დეკემბერი, 1540 9 ან 16 თებერვალი, 1541 ბოგდან III-ის შვილი.
Rares.jpg პიოტრ V რარეში 9 ან 16 თებერვალი, 1541 2 ან 3 სექტემბერი, 1546 II პერიოდი.
IliasRares.jpg ილია II რარეში 2 ან 3 სექტემბერი, 1546 30 მაისი, 1551 პიოტრ რარეშის პირველი ვაჟი
StefanRares.jpg შტეფან VI რარეში 30 მაისი, 1551 1 სექტემბერი, 1552 პიოტრ რარეშის მეორე ვაჟი
იოან I ჯოლდეა 4 - 12 სექტემბერი, 1552 4 - 12 სექტემბერი, 1552 არ იყო დინასსტის წარმომადგენელი. მართავდა 1552 წელს 2 ან 3 დღით.
Stamp of Moldova 143.gif ალექსანდრ ლეპუშნიანუ 4 - 12 სექტემბერი, 1552 30 ნოემბერი, 1561 ბოგდან III-ს შვილი, შტეფან IV-ს ძმა; I პერიოდი.
Iacob Eraclid Despot.jpg იოან იაკობ ჰერაკლიდისი 18 ნოემბერი, 1561 9 ნოემბერი, 1563 დესპოტ ვოდა, არ იყო დინასტიის წარმომადგენელი.
შტეფან ტომშა 9 აგვისტო, 1563 20 თებერვალი - 10 მარტი, 1564 არ იყო დინასტიის წარმომადგენელი.
Stamp of Moldova 143.gif ალექსანდრ ლეპუშნიანუ 20 თებერვალი - 10 მარტი, 1564 9 მარტი, 1568 II პერიოდი.
Stamp of Moldova 360.gif ბოგდან IV 9 მარტი, 1568 15 თებერვალი, 1572 ალექსანდრ ლეპუშნიანუს შვილი.
Ioan Voda.jpg იოან ვოდე 15 თებერვალი, 1572 11 ივნისი, 1574 შტეფან IV-ს შვილი; ასევე მოიხსენიება როგორც: იოან მამაცი.

ბასარაბების დინასტია (დრაკულეშტების ხაზით) და ბოგდან-მუშატები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

პორტრეტი მმართველი დასაწყისი დასასრული ოჯახი შენიშვნა
Stamp of Moldova 186.gif პიოტრ VI კოჭლი 1574 1577 დრაკულეშტები I პერიოდი
Ivan Pidkova only portrait.jpg ივან პოდკოვა ნოემბერი, 1577 დეკემბერი, 1577 ჰეტმანი (პოლონელთა ან კაზაკთა სამხედრო მეთური). არ იყო დინასტიის წარმომადგენელი.
Stamp of Moldova 186.gif პიოტრ VI კოჭლი 1578 1579 დრაკულეშტები II პერიოდი
იანკუ სასული 1579 1582 ბოგდან-მუშატები პეტრუ რარეშის უკანონო შვილი
Stamp of Moldova 186.gif პიოტრ VI კოჭლი 1582 1591 დრაკულეშტები III პერიოდი
აარონ ტირანი 1591 1592 ბოგდან-მუშატები ალექსანდრე ლაპუშნეანუს შვილი; I პერიოდი
ალექსანდრ ბრაზიანი 1592 1592 ბოგდან-მუშატები ბოგდან IV-ს შვილი; ასევე იყო ვლახეთის მმართველიც (1592–1593)
პეტრუ კაზაკი 1592 1592 ბოგდან-მუშატები ალექსანდრე ლაპუშნეანუს შვილი.
აარონ ტირანიt 1592 1595 ბოგდან-მუშატები II პერიოდი
063 - Stefan Razvan.jpg შტეფან რაზვანი 1595 1595

ბასარაბების დინასტია (დრაკულეშტების ხაზით) და მოვილები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

პორტრეტი მმართველი დასაწყისი დასასრული ოჯახი შენიშვნა
Stamp of Moldova 192.gif იერემია მოვილა 1595 1600 მოვილები პეტრუშ რარეშის შვილიშვილი; I პერიოდი.
MViteazul at Alba Iulia.jpg მიხაილ I მამაცი 1600 1600 დრაკულეშტები ასევე მართავდა ვლახეთს (1593–1600 წლებში) და ტრანსილვანიას (1599–1600 წლებში).
Stamp of Moldova 192.gif იერემია მოვილა 1600 1606 მოვილები II პერიოდი.
Stamp of Moldova 255.gif სიმიონ მოვილა 1606 1607 მოვილები იერემია მოვილას ძმა.
მიხაილ II მოვილა 1607 1607 მოვილები იერემია მოვილას შვილი; I პერიოდი.
კონსტანტინ I მოვილა 1607 1607 მოვილები იერემია მოვილას შვილი; დედამისის ელიზაბეტა კსომორტანის რეგენტობის ქვეშ; I პერიოდი.
მიხაილ II მოვილა 1607 1607 მოვილები II პერიოდი.
კონსტანტინ I მოვილა 1607 1611 მოვილები დედამისის რეგენტობის ქვეშ; II პერიოდი.
Stamp of Moldova 229.gif სტეფან IX ტომშა 1611 1615 II პერიოდი.
ალექსანდრუ VI მოვილა 1615 1616 მოვილები
Stamp of Moldova 444.gif რადუ მიჰნია 1616 1619 დრაკულეშტები I პერიოდი.
GasparGratiani.jpg გასპარ გრაციანი 1619 1620

სხვადასხვა დინასტიები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

პორტრეტი მმართველი დასაწყისი დასასრული ოჯახი შენიშვნა
ალექსანდრუ VII ილიაში 1620 1621 ბოგდან-მუშატები პეტრუ VI-ს ძმისწული; I პერიოდი.
Stamp of Moldova 229.gif შტეფან IX ტომშა 1621 1623 II პერიოდი.
Stamp of Moldova 444.gif რადუ მიჰნია 1623 1626 დრაკულეშტები II პერიოდი.
Stamp of Moldova 362.gif მირონ ბარნოვშჩი-მოვილა 1626 1629 მოვილეშტები I პერიოდი.
ალექსანდრუ VIII კოკონული
(ალექსანდრე ბავშვი-პრინცი)
1626 1629 დრაკულეშტები I პერიოდი.
მოისე მოვილა 1630 1631 მოვილეშტები I პერიოდი.
ალექსანდრუ VII ილიაში 1631 1633 ბოგდან-მუშატები II პერიოდი.
Stamp of Moldova 362.gif მირონ ბარნოვშჩი-მოვილა 1633 1633 მოვილეშტები II პერიოდი.
მოისე მოვილა 1633 1634 მოვილეშტები II პერიოდი.
Vasile Lupu.png ვასილი ლუპუ 1634 1653 I პერიოდი.
106 - Gheorghe Stefan.jpg გეორგი II შტეფანი 1653 1653 I პერიოდი.
Vasile Lupu.png ვასილი ლუპუ 1653 1653 II პერიოდი.
106 - Gheorghe Stefan.jpg გეორგი II შტეფანი 1653 1658 II პერიოდი.
114 - Gheorghe Ghica.jpg გეორგი III გიკა 1658 1659 გიკები
კონსტანტინ შერბანი 1659 1659 I პერიოდი.
Stefanica lupu.jpg შტეფან X ლუპუ 1659 1661 ასევე უწოდებდნენ პაპურა-ვიოვიდა; I პერიოდი.
Constantin Serban Basarab.jpg კონსტანტინ შერბანი 1661 1661 II პერიოდი.
Stefanica lupu.jpg შტეფან X ლუპუ 1659 1661 II პერიოდი.
ეუსტრატი დაბიჯა 1661 1665
Stamp of Moldova 114.gif გეორგე IV დუკა 1665 1666 I პერიოდი.
Stamp of Moldova 423.gif ილიაშ III ალექსანდრუ 1666 1668 ბოგდან-მუშატები მოლდოვეთის ბოლო მმართველი ბოგდან-მუშატების დინასტიიდან; ალექსანდრუ VII-ს შვილი
Stamp of Moldova 114.gif გეორგე IV დუკა 1668 1672 II ვადა.
შტეფან XI პეტრიჩეიკუ 1672 1673 I პერიოდი.
დუმიტრაშკუ კანტაკუზენო 1673 1673 კანტაკუზენები I პერიოდი.
შტეფან XI პეტრიჩეიკუ 1673 1674 II პერიოდი.
დუმიტრაშკუ კანტაკუზენო 1674 1675 კანტაკუზენები II პერიოდი.
123 - Antonie Ruset.jpg ანტონი როზეტი 1675 1678 როზეტები
Stamp of Moldova 114.gif გეორგე IV დუკა 1678 1683 III პერიოდი.
შტეფან XI პეტრიჩეიკუ 1683 1684 III პერიოდი.
დუმიტრაშკუ კანტაკუზენო 1684 1685 კანტაკუზენები III პერიოდი.
Stamp of Moldova 273.gif კონსტანტინ კანტემირი 1685 1693 კანტემირები
Dimitrie Cantemir color.jpg დიმიტრი კანტემირი 1693 1693 კანტემირები I პერიოდი; ტახტიდან ოტომანებმა ჩამოაგდეს.
კონსტანტინ დუკა 1693 1695 I პერიოდი.
Stamp of Moldova md414.jpg ანტიოჰ კანტემირი 1695 1700 კანტემირები I პერიოდი.
კონსტანტინ დუკა 1700 1703 II პერიოდი.
კანცლერი
იოან ბუჰუსი
1703 1703 I პერიოდი.
Stamp of Moldova md412.jpg მიჰაილ III რაკოვიცე 1703 1705 რაკოვიცები I პერიოდი.
Stamp of Moldova md414.jpg ანტიოჰ კანტემირი 1705 1707 კანტემირები II პერიოდი.
Stamp of Moldova md412.jpg მიჰაილ III რაკოვიცე 1707 1709 რაკოვიცები II პერიოდი.
კანცლერი
იოან ბუჰუსი
1709 1710 II პერიოდი.
NicolaeMavrocordat.gif ნიკოლაი მავროკორდატი 1709 1710 მავროკორდატები I პერიოდი.
Dimitrie Cantemir color.jpg დიმიტრი კანტემირი 1710 1711 კანტემირები II პერიოდი.

ფანარიოტები (1711–1821)[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

პორტრეტი მმართველი დასაწყისი დასასრული ოჯახი შენიშვნა
კაიმაკამი (ოტომანების ადმისტრაციის მმართველი)
ლუპუ კოსტაჩი
1711 1711
Ioan Mavrocordat.jpg იოან მავროკორდატი 1711 1711 მავროკორდატები
NicolaeMavrocordat.gif ნიკოლაი მავროკორდატი 1711 1715 მავროკორდატები II პერიოდი.
Stamp of Moldova md412.jpg მიჰაი რაკოვიტა 1715 1726 რაკოვიტები III პერიოდი.
Stamp of Moldova md413.jpg გრიგორი II გიკა 1726 1733 გიკები I პერიოდი.
Stamp of Moldova RM442.jpg კონსტანტინ მავროკორდატი 1733 1735 მავროკორდატები I პერიოდი.
Stamp of Moldova md413.jpg გრიგორი II გიკა 1735 1739 გიკები II პერიოდი.
რუსეთის ოკუპაცია 1739 1739 რუსეთ-ოსმალეთის ომი (1735-1739)
Stamp of Moldova md413.jpg გრიგორი II გიკა 1739 1741 გიკები III პერიოდი.
Stamp of Moldova RM442.jpg კონსტანტინ მავროკორდატი 1741 1743 მავროკორდატები II პერიოდი.
იოან II მავროკორდატი 1743 1747 მავროკორდატები ნიკოლაი მავროკორდატის შვილი და კონსტანტინ მავროკორდატი ძმა
Stamp of Moldova md413.jpg გრიგორი II გიკა 1747 1748 გიკები III პერიოდი.
Stamp of Moldova RM442.jpg კონსტანტინ მავროკორდატი 1748 1749 მავროკორდატები III პერიოდი.
იორდაჩ სტავრაჩი 1749 1749
კონსტანტინ რაკოვიტა 1749 1753 რაკოვიტა I პერიოდი.
Matei Ghica.jpg მატეი გიკა 1753 1756 გიკები
კონსტანტინ რაკოვიტა 1756 1757 რაკოვიტა II პერიოდი.
სკარლატ გიკა 1757 1758 გიკები
Ioan Callimachi.jpg იოან ტეოდორ კალიმაკი 1758 1761 კალიმაკები
Stamp of Moldova RM443..jpg გრიგორი კალიმაკი 1761 1764 კალიმაკები I პერიოდი.
Grigore III Ghica, Prince of Moldavia and Wallachia.jpg გრიგორი III გიკა 1764 1767 გიკები I პერიოდი.
Stamp of Moldova RM443..jpg გრიგორი კალიმაკი 1767 1769 კალიმაკები II პერიოდი.
Stamp of Moldova RM442.jpg კონსტანტინ მავროკორდატი 1769 1769 მავროკორდატები 4th rule
რუსეთის ოკუპაცია 1769 1774 რუსეთ-ოსმალეთის ომი (1768-1774)
Grigore III Ghica, Prince of Moldavia and Wallachia.jpg გრიგორი III გიკა 1774 1777 გიკები II პერიოდი.
Constantin Moruzi.jpg კონსტანტინ მურუზი 1777 1782 მურუზები IV პერიოდი.
ალექსანდრუ მავროკორდატ დელიბეი 1782 1785 მავროკორდატები
ალექსანდრუ მავროკორდატ ფირარისი 1785 1786 მავროკორდატები
Stamp of Moldova md631.jpg ალექსანდრე იპსილანტი 1786 1788 იპსილანტები
Prince Frederick Josias of Saxe-Coburg-Saalfeld (1737-1815).png ავსტრიული ოკუპაცია 1787 1791 სამხედრო მმართველი: ფრიდრიხ იოსია საქსენ-კობურგელი
Kherson-28102009(059).jpg ემანუელ როსეტე 1788 1789 როსეტები ასევე უწოდებდნენ მანოლეს ან მანოლაჩე
რუსეთის ოკუპაცია 1788 1791 რუსეთ-ოსმალეთის ომი (1787-1791)
Alexandru Moruzi.jpg ალექსანდრუ მურუზი 1792 1792 მურუზები I პერიოდი.
მიჰაი სუცუ 1793 1795 სუცუები ასევე უწოდებდნენ დრაკოს.
Alexandru Callimachi.jpg ალექსანდრუ კალიმაკი 1795 1799 კალიმაკები
Constantin Ipsilanti.jpg კონსტანტინ იპსილანტი 1799 1801 იპსილანტები
Alexandru Sutu.jpg ალექსანდრუ სუცუ 1801 1802 სუცუები
კანსცლერი
იორდაკე კონტა
1802 1802
Alexandru Moruzi.jpg ალექსანდრუ მურუზი 1802 1802 მურუზები II პერიოდი.
Stamp of Moldova md633.jpg სკარლატ კალიმაკი (ჰოსპოდარი) 1806 1806 კალიმაკები I პერიოდი.
Alexandru Moruzi.jpg ალექსანდრუ მურუზი 1806 1807 მურუზები III პერიოდი.
რუსეთის ოკუპაცია 1806 1812 რუსეთ-ოსმალეთის ომი (1806-1812)
ბესარაბია 1812 წელს მოექცა რუსეთის იმპერიის მმართველობაში.)
ალექსანდრე ჰანგერლი 1807 1807
Stamp of Moldova md633.jpg სკარლატ კალიმაკი 1807 1807 კალიმაკები რუსებმა ჩამოაგდეს ტახტიდან; II პერიოდი.
კაიმაკამი
იორდაკ რუსეტ-როზნოვანუ
1807 1807 როსეტები
MitropVeniaminCostachi.jpg კაიმაკამი მიტროპოლიტი
ვენიამინ კოსტაკი
1807 1812 II პერიოდი.
Stamp of Moldova md633.jpg სკარლატ კალიმაკი 1812 1819 კალიმაკი III პერიოდი.
Mihail Sutu.jpg მიჰაილ სუცუ 1819 1821 სუცები
სტოლნიჩი
რუმინელი თავადების წოდება
1819 1819
MitropVeniaminCostachi.jpg კაიმაკამი მიტროპოლიტი
ვენიამინ კოსტაკი
ვენიამინ კოსტაკი
1821 1821 II პერიოდი.
Alexander2.jpg ფილიკი ეტერიას ოკუპაცია 1821 1821 სამხედრო მმართველი: ალექსანდრე იპსილანტისი
Stefanbogoridi.png კაიმაკამი
სტეფან ვოგორიდე
1821 1822
Stamp of Moldova md632.jpg იოან სტურდზა 1822 1828
რუსეთის ოკუპაცია 1828 1834 სამხედრო მეთაურები: ფიოდორ პალენი, პიოტრ ჟელტუხინი, და პაველ კისილიოვი
ორგანული აქტის მთავრობა (1832–1856)
Mihail Sturdza watch.jpg მიჰაილ სტურდზა 1834 1849
Stamp of Moldova md629.jpg გრიგორი ალექსანდრე გიკა 1849 1853 გიკები I პერიოდი.
რუსეთის ოკუპაცია 1853 1854 ყირიმის ომი
Stamp of Moldova md629.jpg გრიგორი ალექსანდრე გიკა 1854 1856 გიკები II პერიოდი.
პარიზის 1856 წლის ხელშეკრულებით შექმნილი პროტექტორატი (1856–1859)
საგანგებო ადმინისტრაციული საბჭო 1856 1856
კაიმაკამი
ტეოდორ ბალში
1856 1857
Nikola-Bogoridi.jpg კაიმაკამი
ნიკოლა ვოგორიდი
1857 1858
კაიმაკამები 1858 1859 შტეფან კატარგიუ, ვასილი სტურდზა და ანასტასიე პანუ
Al I Cuza.jpg ალექსანდრუ იოან კუზა 1859 1862 ასევე მართავდა ვლახეთსაც გაერთიანების შემდეგ.

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • Constantin Rezachevici - Cronologia critică a domnilor din Țara Românească și Moldova a. 1324 - 1881, Volumul I, Editura Enciclopedică, 2001,

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. 1.0 1.1 Constantin Rezachevici - Cronologia critică a domnilor din Țara Românească și Moldova a. 1324 - 1881, Volumul I, Editura Enciclopedică, 2001