ეოლიდა

თურქეთის ისტორია
საკონსტიტუციო ისტორია სამხედრო ისტორია კულტურა პოლიტიკა ეკონომიკური ისტორია გეოგრაფია ენა რელიგია
პრეისტორია პრეისტორია პრეისტორია პალეოლითური ანატოლია c. 500,000–  10,000 ძვ. წ. მეზოლითური ანატოლია c. 11,000–  9,000 ძვ. წ. ნეოლითური ანატოლია c. 8,000–  5,500 ძვ. წ.
ბრინჯაოს ხანა ტროა 3000–700 ძვ. წ. პროტოხეთები 2500–2000 ძვ. წ. აქადის იმპერია 2400–2150 ძვ. წ. ლუვია 2300–1400 ძვ. წ. ასურეთი 1950–1750 ძვ. წ. ახეელები 1700–1300 ძვ. წ. ქიცუვათნა 1650–1450 ძვ. წ. ხეთები 1680–1220 ძვ. წ. არწავა 1500–1320 ძვ. წ. მითანი 1500–1300 ძვ. წ. ჰაიასა-აზზი 1500–1290 ძვ. წ. ლიკია 1450–350 ძვ. წ. ასუვა 1300–1250 ძვ. წ. დიაოხი 1200–800 ძვ. წ. ნეო-ხეთები 1200–800 ძვ. წ. ფრიგია 1200–700 ძვ. წ. კარია 1150–547 ძვ. წ. ტიანა 1000–700 ძვ. წ. იონია 1000–545 ძვ. წ. ურარტუ 859–595/585 ძვ. წ.
რკინის ხანა დიაოხი 1200–800 ძვ. წ. ნეო-ხეთები 1200–800 ძვ. წ. ფრიგია 1200–700 ძვ. წ. კარია 1150–547 ძვ. წ. გეკსაპოლისი 1100–560 ძვ. წ. ეოლიდა 1000–560 ძვ. წ. ტიანა 1000–700 ძვ. წ. იონია 1000–545 ძვ. წ. ურარტუ 859–595/585 ძვ. წ. მიდია 678-549 ძვ. წ. ლიდია 685–547 ძვ. წ.
ანტიკური ხანა ანტიკური ანატოლია თრაკიელები აქემენიანთა იმპერია 559–331 ძვ. წ. ალექსანდრე მაკედონელი 334–301 ძვ. წ. კაპადოკიის სამეფო 322-130 ძვ. წ. ანტიგონიდები 306–168 ძვ. წ. სელევკიდების სახელმწიფო 305–64 ძვ. წ. პტოლემეების სამეფო 305–30 ძვ. წ. პონტოს სამეფო 302–64 ძვ. წ. ბითინია 297–74 ძვ. წ. ატალიდები 282–129 ძვ. წ. გალატია 281–64 ძვ. წ. პართია 247 ძვ. წ.–224 ჩვ.წ. დიდი სომხეთი 190 BC–428 ჩვ.წ. რომის რესპუბლიკა 133–27 BC კომაგენეს სამეფო 163 ძვ. წ.–72 ჩვ.წ. რომის იმპერია 27 BC–330 ჩვ.წ. სასანიანები 224–651 ჩვ.წ.
შუა საუკუნეები ბიზანტიის ანატოლია ბიზანტიის იმპერია (330–1453) მართალი ხალიფატი (637–656) სელჩუკთა სახელმწიფო (1037–1194) დანიშმენდიდები (1071–1178) ანატოლიის ბეილიკები (1081–1423) რუმის სასულთნო (1077–1307) კილიკიის სომეხთა სამეფო (1078–1375) ედესის საგრაფო (1098–1150) ართუქიდები (1101–1409) ტრაპიზონის იმპერია (1204–1461) ნიკეის იმპერია (1204–1261) ლათინთა იმპერია (1204–1261) ილხანები (1256–1335) ყარა-ყოიუნლუ (1375–1468) აყ-ყოიუნლუ (1378–1501)
ოსმალეთის ხანა ოსმალეთის იმპერიის ისტორია ოსმალეთის წარმოშობა (1299–1453) ოსმალეთის განვითარება (1453–1566) ოსმალეთის გარდაქმნა (1566–1703) ოსმალეთის სტაგნაცია (1703–1789) ოსმალეთის დაკნინება (1789–1908) ოსმალეთის დასასრული (1908–1922)
თურქეთის რესპუბლიკა თურქეთის პოლიტიკური ისტორია ომი დამოუკიდებლობისთვის (1919–1922) დროებითი მთავრობა (1920–1923) ერთპარტიული პერიოდი (1923–1930) (1930–1945) მულტიპარტიული პერიოდი (1945–დღემდე)

ეოლიდა — ისტორიული ოლქი მცირე აზიის ჩრდილო-დსავლეთ ნაწილში.

ისტორია

ეოლიდა მოიცავდა ტროის სანაპირო ზოლს, მიზიას, ნაწილობრივ ლიდიას და მიმდებარე კუნძულებს ლესბოსსა და ტენედოსს. დასახლებული იყო ბერძნული ტომით ეოლიელებით, რომლებიც აქ ძვ. წ. II ათასწლეულის ბოლოს მოვიდნენ. ძვ. წ. VIII-VI საუკუნეში ეოლიამ დიდი აღმავლობა განიცადა. მთავარი ქალაქები იყო კიმე, ტროა და სმირნა. ძვ. წ. VI საუკუნეში ეოლიდა ლიდიის მეფე კრეზმა დაიპყრო. ძვ. წ. 546 წლიდან აქემენიდების სახელმწიფოში შედიოდა. ძვ. წ. V საუკუნეში ათენის საზღვაო კავშირის წევრი იყო, ელინისტურ ხანაში შედიოდა პერგამონის სამეფოში. დროდადრო ემორჩილებოდა სელევკიდებს. ძვ. წ. 133 წლიდან შევიდა რომის პროვინცია აზიაში.

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 4, თბ., 1979. — გვ. 164.