ალბის ჟუდეცი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ჟუდეცი
ალბის ჟუდეცი
Judeţul Alba
დროშა გერბი

ქვეყანა რუმინეთის დროშა რუმინეთი
ადმ. ცენტრი ალბა-იულია
შიდა დაყოფა ალბა-იულია, Ciugud, Abrud, Aiud, Blaj, Câmpeni, Cugir, Mirăslău, Ocna Mureș, Sebeș, Zlatna, Albac, Almașu Mare, Arieșeni, Avram Iancu, Baia de Arieș, Berghin, Bistra, Blandiana, Bucium, Cenade, Cergău, Ceru-Băcăinți, Cetatea de Baltă, Ciuruleasa, Câlnic, Cricău, Crăciunelu de Jos, Daia Română, Doștat, Fărău, Galda de Jos, Gârbova, Gârda de Sus, Hopârta, Horea, Ighiu, Întregalde, Jidvei, Lopadea Nouă, Lunca Mureșului, Lupșa, Meteș, Mihalț, Mogoș, Noșlac, Ocoliș, Ohaba, Pianu, Poiana Vadului, Ponor, Poșaga, Rădești, Rimetea, Râmeț, Roșia Montană, Șona, Roșia de Secaș, Sălciua, Săliștea, Săsciori, Scărișoara, Sâncel, Sântimbru, Șibot, Șugag, Teiuș, Unirea, Vadu Moților, Valea Lungă, Vidra, Vințu de Jos, Cut, Bucerdea Grânoasă, Sohodol, Stremț, Șpring და Livezile
კოორდინატები 46°08′00″ ჩ. გ. 23°32′00″ ა. გ. / 46.13333° ჩ. გ. 23.53333° ა. გ. / 46.13333; 23.53333
დაარსდა 1925
ფართობი 6 242 კმ²
მოსახლეობა 327 224[1] კაცი (2011)
სიმჭიდროვე 52,42 კაცი/კმ²
სასაათო სარტყელი UTC+2 და UTC+3
სატელეფონო კოდი 58
საფოსტო ინდექსი 51000–51999
საავტომობილო კოდი AB
ოფიციალური საიტი http://www.cjalba.ro/

ალბის ჟუდეცი (რუმ. Judeţul Alba) — ჟუდეცი რუმინეთში, ტრანსილვანიის ისტორიულ ოლქში.

ესაზღვრება აღმოსავლეთიდან სიბიუს და მურეშის, დასავლეთიდან ბიჰორისა და არადის, ჩრდილოეთიდან კლუჟის, ხოლო სამხრეთ-დასავლეთიდან ჰუნედოარის ჟუდეცები.

ალბის ჟუდეცის დედაქალაქი არის ალბა-იულია, რომლის მოსახლეობაც 63 536 ადამიანს შეადგენს.[2]

ალბის ჟუდეცის ტერიტორიაზე მდებარეობს იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლი დაკიის ციხესიმაგრეები.

სახელწოდება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

„ალბა“ რუმინულსა და ლათინურიდან ითარგმნება როგორც „თეთრი“. ტერმინი მომდინარეობს ქალაქის ალბა-იულიას სახელწოდებისგან. უნგრულად ქალაქი ცნობილია, როგორც ფეჰერ მეგიე (Fehér megye), სადაც სახელწოდების პირველი ნაწილი ასევე თეთრს ნიშნავს. გერმანულად ქალაქს კრეის კარლსბურგი (Kreis Karlsburg) ეწოდება.

დემოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

2011 წლის ოქტომბრის მონაცემებით ჟუდეცში 327 224 ადამიანი ცხოვრობდა, ხოლო სიმჭიდროვე ერთ კვადრატულ კილომეტრზე 52 ადამიანს შეადგენდა.

ალბის ეთნიკური შედგენილობა შემდეგნაირია:

წელი ჟუდეცის მოსახლეობა[4]
1948 წ 361 062
1956 წ 370 800
1966 წ 382 786
1977 წ 409 634
1992 წ 414 227
2002 წ 382 747
2011 წ 327 224

გეოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ალბის ჟუდეცის საერთო ფართობია 6 242 კმ², ხოლო მისი მთლიანი ფართობის 59% მთებს უჭირავს.

აპუსენის მთები ჟუდეცის ჩრდილო – დასავლეთითაა; პარანგის მთების ჯგუფის ჩრდილო-აღმოსავლეთი მხარე — შურიანუს და სინდრელის მთები — ჟუდეცის სამხრეთით მდებარეობს. აღმოსავლეთით მდებარეობს ტრანსილვანიის პლატო. ჟუდეცში გაედინება მდინარე მურეში.

მთავარი მდინარეებია მურეში და მისი შენაკადები: ტარნავა, სებეში და არიეში.

მეზობელი ჟუდეცები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ეკონომიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ალბას ჟუდეცის წამყვანი ინდუსტრიებია:

  • კვების ინდუსტრია
  • ტექსტილის ინდუსტრია
  • ხის ინდუსტრია
  • მექანიკური კომპონენტები
  • როშია მონტანაში მოპოვებული ოქრო
    ქაღალდისა და შესაფუთი მასალების ინდუსტრია
  • ქიმიური მრეწველობა

მინერალური რესურსები, რომლებიც ალბას რაიონში მოიპოვება, არის ლითონები (ოქრო, ვერცხლი, სპილენძი), მარილი და სამშენებლო მასალები, მათ შორის მარმარილო და გრანიტი.

ტურისტული ღირსშესანიშნაობები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ჟუდეცის მთავარი ტურისტული ადგილებია:

  • ქალაქი ალბა-იულია
  • აპუსენის მთები
    • სქარიშოარას კარსტული კომპლექსი
    • ვიდრას დასავლეთით მდებარე დეალულ ქუ მელქი (Dealul cu melci; სიტყვა-სიტყვით ლოკოკინის გორა)
  • ქალნიქისა და გარბოვას ციხესიმაგრეები
  • სებეშის და აიუდის მცირე ქალაქები და ეკლესიები
  • კურორტი ოქნა მურეში
  • ცარა მოცილორის ეთნოგრაფიული მხარე, რომელიც აპუსენის მთიანეთში მდებარეობს. ის არის გამორჩეული რუმინული ტრადიციების მქონე რეგიონი.
  • როშია მონტანას სამთო კულტურული ლანდშაფტი — ობიექტი, რომლის მთა კირნიკზე რომაული სტილით დამუშავება 2000 წლის წინ დაიწყო. კანადურმა კომპანიამ ობიექტისთვის წარადგინა ღია საბადოს გეგმა, მაგრამ 2007 წლისთვის უარი თქვა პროექტზე. როშია მონტანაცნობილი ადგილია მინერალების შემგროვებლებისთვის, რომლებიც მოიპოვებენ ადგილობრივ ოქროს ნიმუშებს.[5][6]

პოლიტიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

2016 წლის ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებზე არჩეული ალბას ჟუდეცის საბჭო შედგება 33 მრჩეველისგან, შემდეგი პარტიული შემადგენლობით:[7]

ალბა-იულია

ადმინისტრაციული დაყოფა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ალბას ჟუდეცი შედგება 4 მუნიციპალიტეტის, 7 მცირე ქალაქის და 67 კომუნისგან.

მუნიციპალიტეტები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ბლაჟი

მცირე ქალაქები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • აბრუდი
  • ბაია დე არიეში
  • ქამპენი
  • ქუჯირი
  • ოქნა მურეში
  • ტეიუში
  • ზლატნა
სებეში
აბრუდი
ბაია დე არიეში

კომუნები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • ალბაჩი
  • ალაში მარე
  • არიეშენი
  • ავრამ იანკუ
  • ბერგინი
  • ბისტრა
  • ბლანდიანა
  • ბუჩერდეა გრანოასა
  • ბიკუმიკალნიჩი
  • ჩენადე
  • ჩერგაუ
  • ჩერუ-ბაკაინცი
  • ჩეტეა დე ბალტა
  • ჩიუგუდი
  • ჩიურულეასა
  • კრაკიუნელუ დე ჟოს
  • კრიკაუ
  • კუთი
  • დაიდა რომანა
  • დოშტატი
  • ფარაუ
  • გალდა დე ჟოს
  • გარბოვა
  • გარდა დე სუს
  • ჰორეა
  • იგიუ
  • ინტერგალდე
  • ჟიდვეი
  • ლივეზილე
  • ლოპადეა ბოუა
  • ლუნკა მურეშულუი
  • ლუპშა
  • მეტეში
  • მიჰალცი
  • მირასლაუ
  • მოგოსი
  • ნოშლაჩი
  • ოკოლიში
  • ოჰაბა
  • პიანუ
  • პოიანა ვადულუი
  • პონორი
  • პოშაგა
  • რადეშტი
  • რამეცი
  • რიმეტეა
  • როშია დე სეკაშო
  • როშია მონტანა
  • სალჩიუა
  • სალშტეა
  • სალჩელი
  • სანტიმბრუ
  • სასჩიორი
  • სლარიშოარა
  • შიბოტი
  • სოჰოდოლი
  • შონა
  • შპრინჯი
  • სტრემცი
  • შუგაჯი
  • უნირეა
  • ვადუ მოცლიორი
  • ვალეა ლუნგა
  • ვიდრა
  • ვინცუ დე ჟოს

იხილეთ აგრეთვე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. "COMUNICAT DE PRESĂ 2 februarie 2012 privind rezultatele provizorii ale Recensământului Populaţiei şi Locuinţelor – 2011". დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-04-22. ციტირების თარიღი: 2014-02-01.
  2. „Archived copy“ (PDF). Archived from the original (PDF) on 2013-04-18. Retrieved 2012-03-26.
  3. „COMUNICAT DE PRESĂ : 2 februarie 2012 privind rezultatele provizorii ale Recensământului Populaţiei şi Locuinţelor – 2011“ დაარქივებული 2019-08-02 საიტზე Wayback Machine. (PDF). Recensamantromania.ro. Retrieved 11 April 2018.
  4. National Institute of Statistics,„Populaţia la recensămintele din anii 1948, 1956, 1966, 1977, 1992, 2002 şi 2011“ Archived 2006-09-22 at the Wayback Machine
  5. Roşia Montană (Verespatak; Vöröspatak; Goldbach), Roşia Montanã Commune, Alba Co., Romania. ციტირების თარიღი: 5 April 2018
  6. Roșia Montană Mining Cultural Landscape - UNESCO World Heritage Centre. ციტირების თარიღი: 5 April 2018
  7. Mandate de CJ pe judete si competitori ro. Biroul Electoral Central (10 June 2016). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 5 ოქტომბერი 2018. ციტირების თარიღი: 16 June 2016