დეიტრონი

დეიტრონი $(^{2}H,D$ ან $d)$
დეიტრონის სტრუქტურა
იზოტოპის ბირთვი	დეიტერიუმი
ქიმიური ელემენტი	წყალბადი
შედგება	1 პროტონი და 1 ნეიტრონი
მასური რიცხვი	2
ოჯახი	ბოზონი
g ფაქტორი, $g_{d}$
6999857438233800000♠0.8574382338(22)
მაგნიტური მომენტი, $\mu _{d}$
6973433073509400000♠4.330735094(11)×10−27 ჯ/ტლ
მაგნიტური მომენტის ფარდობა ბორის მაგნეტონთან, $\mu _{d}/\mu _{B}$
6996466975457000000♠4.669754570(12)×10−4
მაგნიტური მომენტის ფარდობა ბირთვულ მაგნეტონთან, $\mu _{d}/\mu _{N}$
6999857438233800000♠0.8574382338(22)
მასა, $m_{d}$
6973334358377240000♠3.3435837724(10)×10−27 კგ 7000201355321274500♠2.013553212745(40) მ.ა.ე.
მასის ენერგეტიკული ეკვივალენტი, $m_{d}c^{2}$
6990300506323102000♠3.00506323102(91)×10−10 ჯ 7003187561294257000♠1875.61294257(57) მევ
მოლური მასა, $M(d),M_{d}$
6997201355321205000♠2.01355321205(61)×10−3 კგ/მოლ
ფარდობითი ატომური მასა, $A_{r}(d)$
7000201355321274500♠2.013553212745(40)
rms charge radius, $r_{d}$
6985212799000000000♠2.12799(74)×10−15 მ
დეიტრონ-ელექტრონის მაგნიტური მომენტების ფარდობა, $\mu _{d}/\mu _{e}^{-}$
3003533565444900000♠−4.664345551(12)×10−4
დეიტრონ-ელექტრონის მასების ფარდობა, $m_{d}/m_{e}$
7003367048296788000♠3670.48296788(13)
დეიტრონ-ნეიტრონის მაგნიტური მომენტების ფარდობა, $\mu _{d}/\mu _{n}$
3000551793470000000♠−0.44820653(11)
დეიტრონ-პროტონის მაგნიტური მომენტების ფარდობა, $\mu _{d}/\mu _{p}$
6999307012209390000♠0.30701220939(79)
დეიტრონ-პროტონის მასების ფარდობა, $m_{d}/m_{e}$
7000199900750139000♠1.99900750139(11)
კვანტური რიცხვები
სიცოცხლის ხანგრძლივობა	სტაბილური
შინაგანი ჯერადობა	+1
ჯერადობა	+
ელექტრული მუხტი	1
სპინი	1
იზოტოპური სპინი	0
ჰიპერმუხტი	2
დეიტრონი ვიკისაწყობში

დეიტრონი, დეიტონი (ძვ. ბერძნ. δεύτερον [deuteron] — „მეორე“; აღნიშვნა: ${\ce {^2H}}$, ${\ce {D}}$ ან ${\ce {d}}$) — წყალბადის იზოტოპის — დეიტერიუმის ატომის ბირთვი, რომლის მასური რიცხვი A=2. შეიცავს 2 ნუკლონს (1 პროტონსა და 1 ნეიტრონს). დეიტრონის მასა ($m_{d}$) ტოლია 6973334358377240000♠3.3435837724(10)×10⁻²⁷ კგ, ნუკლონების ბმის ენერგია 2.22452 +/- 0.00010 მეგევ, სპინი 1 ($\hbar$ ერთეულებით), მაგნიტური მომენტი (2.738 +/- 0.014) × 10^-27 სმ². დეიტრონის რადიუსია 6985212799000000000♠2.12799(74)×10⁻¹⁵ მ.

რადგან დეიტრონი მარტივი ბირთვია, მისი თვისებების შესწავლამ საშუალება მოგვცა შეგვეფასებინა ბირთვული ძალების მოქმედების რადიუსი და დაგვედგინა, რომ ნეიტრონისა და პროტონის ურთიერთქმედებას არაცენტრალური ხასიათი აქვს და დამოკიდებულია მათი სპინების ურთიერთორიენტაციაზე. დეიტრონში ნუკლონთა სპინები პარალელურია. პროტონბისაგან განსხვავებით, დეიტრონი სუსტად შთანთქავს ნეიტრონებს და ამავე დროს, დეიტრონისა და ნეიტრონის მასათა სიახლოვის გამო, კარგად ანელებს მათ. დეიტრონებს ფართოდ იყენებენ ექსპერიმენტულ ბირთვულ ფიზიკაში როგორც დამბომბავ ნაწილაკებს და როგორც სამიზნებელს (ბირთვული რეაქციების გამოკვლევისას).

იხილეთ აგრეთვე

• პროტონი
• ტრიტონი

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 3, თბ., 1978. — გვ. 441.

რესურსები ინტერნეტში

• deuteron