ჯავახეთის ზეგანი
| ჯავახეთის ზეგანი | |
|---|---|
.jpg) ჯავახეთის ზეგნის ლანდშაფტი | |
| კოორდინატები: 41°30′ ჩ. გ. 43°30′ ა. გ. / 41.500° ჩ. გ. 43.500° ა. გ. | |
| ქვეყანა |  საქართველო
|
| უმაღლესი წერტილი | დიდი აბული |
| სიმაღლე | 3305 მ |
  | |
 სურათები ვიკისაწყობში
| |
ჯავახეთის ზეგანი — ვულკანური ზეგანი სამხრეთ საქართველოში.
აგებულია ეფუზივებით. ზედაპირზე გავრცელებულია ზედაპლიოცენური დოლერიტული განფენები , რომლის საძირკველში ნეოგენური გოდერძის ვულკანოგენური წყებაა. ადგილ-ადგილ გავრცელებულია ტბიური ნალექები. რელიეფში გაბატონებულია 1500-2200 მ სიმაღლეზე აზიდული ვაკეები, რომლებიც გართულებულია ტბიანი და ჭაობიანი ტაფობ-ქვაბულებითა და მდინარეთა კანიონისებრი ხეობებით. ზეგნის ჩრდილო და სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში განვითარებულია სერებიან-ხეობებიანი რელიეფი დანაოჭებული ლავების საფუძველზე (აზმანიას, მურაკვალის, ტაბისყურის სერები, კოდალის, ზემო ქციის ხეობები, ტაბისყურის ქვაბული).
ჰავა გარდამავალია ზომიერად ნოტიოდან მთიანეთის მშრალ კლიმატზე. ზამთარი მცირეთოვლიანი და ცივი იცის. საშუალო წლიური ტემპერატურა 4-6 °C, იანვარი -5, -10 °C, ივლისი 15-16 °C; აბსოლუტური მინიმალური -34 °C, -41 °C, აბსოლუტური მაქსიმალური 30-35 °C. ნალექები 600-750 მმ წელიწადში.
ჰიდროგრაფიულ ქსელს ქმნიან მდინარეები (მტკვარი, ფარავანი, ქცია, ბარალეთისწყალი და სხვა) და ლავური ვოკლუზები. მდინარეებს ზემო დინებაში მცირე ვარდნა აქვთ, ქვემოთში — დიდი. ტბების უმრავლესობა გამდინარეა და მტკნარი, მხოლოდ კარწახის ტბაშია მომლაშო წყალი. წყაროებს ახასიათებს დიდი დებიტი, დაბალი ტემპერატურა და მტკნარი წყალი.
გავრცელებულია მთის სტეპური მცენარეულობა და მდელოს ბალახეული. აქა-იქ ხელოვნური ტყეებია. ფლორა და ფაუნა მდიდარია ბორეალური ელემენტებით.
ცხოველებიდან გავრცელებულია: ტურა, მელა. არის გნოლი, კავკასიური როჭო, კაკაბი, მწყერი, კასპიური შურთხი, გარეული იხვი, მტრედი და სხვა. ტბებსა და მდინარეებში ბევრია თევზი (კალმახი, ქაშაპი, ხრამული, ფრიტა, კობრი, მტკვრის წვერა და სხვა).
ჯავახეთის მტკვარი ფარავნის ტბასთან
ლანდშაფტი ფარავნის ტბასთან
ჯავახეთი. ლანდშაფტი
ჯავახეთის მტკვარი ნაისასთან
ლანდშაფტი სოფელ ბარალეთთან
.jpg)
.jpg)
.jpg)
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- მარუაშვილი ლ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 525.
- კუკური მეტრეველი, ჯავახეთი[მკვდარი ბმული], თბ. 2010, ISBN 978-9941-0-3008-6