საქართველოს დამოუკიდებლობის ლაზეთის კომიტეტი
საქართველოს დამოუკიდებლობის ლაზეთის კომიტეტი — საქართველოს დამოუკიდებლობის კომიტეტის ფილიალი, ჩამოყალიბდა 1915 წლის იანვარში, ლაზეთის ვიწეს (ფინდიკლი) თემის სოფელ აბუნოღაში.[1] კომიტეტმა 1918 წლამდე იარსება.
კომიტეტის ხელმძღვანელად ბესო ჭყონია (ლაზ. უსტა ბესო) აირჩიეს, რომელიც 1905-1907 წლების რევოლუციაში აქტიურად მონაწილეობდა, შემდეგ კი 1908 წლიდან თავს ლაზისტანის სანჯაყს აფარებდა და ვიწეში ცხოვრობდა. მეთაურის მოადგილეები იყვნენ ვიწელი მესუდ ფეილევან-ოღლი, ხოფელი შეფიკ-აღა კლარჯი-ოღლი, არქაბელი მემეტ თიბუკ-ოღლი და ათინელი მუსტავა ჯუვეწ-ოღლი და რასიმ კოსტ-ოღლიც; ამ უკანასკნელს "რუსეთის ლაზისტანი" (სარფი, მაკრიალი, ლიმანი და ჩხალის ხეობა) ებარა.[1]
ლაზისტანის სანჯაყის ტერიტორიიდან რუსების გასვლის შემდეგ (1917 წლის დეკემბერი) კომიტეტის წევრები პოლიციის ფუნქციების შეთავსებას ცდილობდნენ, მაგრამ მალევე ოსმალეთის არმიის რეგულარულ ნაწილებთან მოუწიათ შეტაკება, რომლებმაც 1918 წლის იანვარ-თებერვალში სანჯაყის თითქმის მთელი ტერიტორია დაიკავეს.[1] 1918 წლის 10 მარტს კომიტეტის წევრები ოსმალეთის არმიის ვიწეში შემოსვლას შეეწინააღმდეგნენ. ბესო ჭყონია, მუსტაფა თიბუკოღლი და ჰაფიზ ბიბინოღლი ბრძოლაში დაიღუპნენ. შეფიკ-აღა კლარჯიოღლიმ და ჯელალ გურჯიოღლიმ მიმალვა მოახერხეს, ხოლო მესუდ ფეილევანოღლი ოსმალებმა ცოცხლად ჩაიგდეს ხელში და თავი მოჰკვეთეს.[1] 1918 წლის დეკემბერში, სტამბულში შეფიკ-აღა კლარჯიოღლიმ შურისძიების მიზნით, მან ის გენერალი მოკლა, ვინც 1918 წლის 10-11 მარტს ვიწეს აღებას ხელძღვანელობდა, თუმცა გაქცევა ვეღარ შეძლო და პოლიციელებმა ქუჩაში ჩაცხრილეს.[1]
1921 წლის თებერვალ-მარტში სრულიად ლაზეთი თურქეთის რესპუბლიკის კონტროლის ქვეშ აღმოჩნდა. საქართველოსთან შეერთების მოსურნე ლაზების დიდი ნაწილი ბრძოლებში განადგურდა, მცირე ნაწილი კი იატაქვეშეთში გადავიდა, მოგვიანებით კი საქართველოს სსრ-ში გამოიქცა.
იხილეთ აგრეთვე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ფუტკარაძე, ტ.; თანდილავა, ი.; ლაბაძე, მ. ლაზეთის მკვიდ ქართველთა (ლაზთა) ენობრივ-ეთნიკური იდენტობის საკითხები.