აზერიშიქი
| აზერიშიქი Azərişıq | |
| |
| უწყების შესახებ | |
|---|---|
| შეიქმნა | 10 თებერვალი, 2015 |
| საიტი | |
| http://www.azerishiq.az/ | |
აზერიშიქი (აზერ. Azərişıq) — ღია სააქციო საზოგადოება აზერბაიჯანში. მისი ისტორია დაკავშირებულია ბაქოში ელექტროენერგიის ფორმირების ისტორიასთან. პირველი ელექტროსადგური დაიდგა აზერბაიჯანის დედაქალაქში 1895 წელს, კერძოდ ბაილის გზატკეცილზე. 1903 წლისთვის ელექტროსადგურების რაოდენობამ ქვეყანაში 70-ს მიაღწია.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1880 წელს საკრუიზო კომპანიამ „კავკასია და მერკურიმ“ მდინარე ვოლგასა და კასპიის ზღვაში დაამონტაჟეს ახალი ელექტრო ფარნები - ბაქოს პორტში.
1899 წლის 21 იანვარს შეიქმნა ბერლინის სააქციო საზოგადოება "Elektricheskaya Sila"-ს ბაქოს ფილიალი, რომელიც იყო საერთაშორისო კომპანია Siemens და Galske- ს 1886 ელექტროენერგიის განათების საზოგადოების ფილიალი. ეს ფირმა ჩაერთო დაფინანსების, დიზაინისა და კვლევის სამუშაოებში, ასევე სამშენებლო, აღჭურვილობისა და მარაგების მოპოვების სამუშაოებშიც.
ბაქოს ფილიალის აღმასრულებელი საბჭოს ერთ-ერთი წევრი იყო მილიონერი ჰაჯი ზეინალაბდინ თაღიევი. საზოგადოების დამფუძნებლები იყვნენ ბარონ ვრანგელი, ი. გოლენიშევი-კუტუზოვი-ტოლსტოი და ვ. გოლუბევი. ქვეყანაში უცხოურ ინვესტიციებთან ერთად ადგილობრივი ინვესტიციების წილიც გაიზარდა. ამ მხრივ დიდი როლი ითამაშეს საზოგადო მოღვაწეებმა, ნათბობმწარმოებლებმა და აზერბაიჯანული ელიტის წარმომადგენლებმა - ჰაჯი ზეინალაბდინ თაღიევმა, მუსა ნაღიევმა, ისა ბეი ჰაჯინსკიმ, შამსი ასადულაევმა, მურტუზა მუხტაროვმა და სხვა იმ დროისთვის გამოჩენილმა პირებმა.
მშენებლობის დაწყებამდე გერმანული სააქციო საზოგადოება "Elektricheskaya Sila" იწყებს ლაბორატორიების დაქირავებასა და სხვადასხვა ორგანიზაციებთან, ნავთობმესაკუთრეებთან, ბიზნესმენებთან, ქალაქის ადმინისტრაციის და სპეციალისტებთან თანამშრომლობასა და მათგან საუკეთესოების მოწვევას. შემდეგ უკვე კომპანია Siemens-მა და Galske-მ დაიწყეს ბიბი-ჰეიბათისა და ბელი გოროდის (თეთრი ქალაქის) ტერიტორიაზე ელექტროსადგურების მშენებლობა.
1901 წლის ივლისის დასაწყისში დაიტესტა ბიბი-ჰეიბათის ელექტროსადგური და ერთი კვირის შემდეგ სადგური ამოქმედდა. ერთი წლის შემდეგ გადაწყდა, რომ ბელი გოროდის (თეთრი ქალაქის) ელექტროგადამცემი ქარხანა საბუნჩუსა და ჩიორნი გოროდის (შავი ქალაქის) ნავთობის გადამამუშავებელ ქარხნებს ნავთობით უზრუნველყოფდა.
აზერბაიჯანში მოღვაწე ძმები ნობელების ასოციაციისა და ბარონ როტშილდის მიერ „კასპიის შავი ზღვის ნავთობის მრეწველობისა და სასაქონლო საზოგადოების“ მიერ გამოყენებულ იქნა ელექტროენერგიის 50% -ზე მეტი.
1906 წლის მარტში თეთრ ქალაქში ელექტროგადამცემი ხაზის ორი 8.1 კმ ძაბვის ხაზი აშენდა.
1916 წელს, აფშერონში 3750 ჭაბურღილიდან ფუნქციონირება დაიწყო 1638 ელექტროგადამცემმა.
მომდევნო განვითარება 1909-1920 წლებში მოხდა. ამავე დროს, გაძლიერდა საჰაერო და საკაბელო ქსელები. ბალახანის, რამანისა და სურახანის რაიონებში 60-ზე მეტი ტრანსფორმატორული და დისტრიბუტორული წერტილი შეიქმნა[1].
1913 წელს ბიბი ჰეიბათის გაფართოება იყო საჭირო, რადგან სადგურის რეზერვები ამოიწურა. იმ დროს, შეთანხმება მიღწეულ იქნა კომპანია Oleum i Born-თან, რათა მიეწოდებინა 50 ჭაბურღილი[1].
სტრუქტურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბაქოს ელექტროენერგიის ქსელი 1920 წლიდან მუშაობს შემდეგ სტრუქტურებში[2]:
- 1929 წლამდე იყო კომპანია აზნეფთის „Electrotok“-ის დეპარტამენტის წევრი
- 1963 წელს, იგი აზერბაიჯანის რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს დადგენილებით, გადაეცა Azerenerji-ს სამინისტროს.
- 1969 წლიდან 2000 წლამდე იყო ბაქოს აღმასრულებელი კომიტეტის წევრი.
- 2000 წლიდან 2002 წლამდე აზერბაიჯანის პრეზიდენტის ჰეიდარ ალიევის ბრძანებით, იგი გადაეცა ეკონომიკის განვითარების სამინისტროს, როგორც „Bakielektrikshebeke“ (ბაქოს ელექტროენერგიის ქსელი).
- 2002 წლიდან 2006 წლამდე მას მართავდა თურქული კომპანია Barmek Holding-ი.
განვითარებული მოვლენები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1970-იანი წლების შემდეგ სამუშაოების სამშენებლო ფაზა გაფართოვდა. დაიწყო სადგურების მშენებლობა, ასევე გადამცემი ხაზებისა და საწარმოო ობიექტების[2].
2000 წლის 20 ოქტომბერს ექსპლუატაციაში შევიდა Baku-Heating Center No. 1[2].
2006 წელს „Bakielektrikshebeke“-ს საქმიანობის აღდგენის შემდეგ, გაიცა ბრძანება საპრეზიდენტო სარეზერვო ფონდიდან, თანამედროვე და საერთაშორისო სტანდარტებისა და მოთხოვნების შესაბამისად, ინვესტიციებისათვის გამოყოფილი თანხების გამოყოფა[2].
2015 წლის 10 თებერვალს აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა ილჰამ ალიევმა ხელი მოაწერა ბრძანებას, რომლის მიხედვითაც სახელწოდება „Bakielektrikshebeke“ შეიცვალა Azerishiq-ად. ბალაბაბა რზაევი სააქციო საზოგადოება აზერშიქის პრეზიდენტად დაინიშნა. Azerenerji OJSC- ის ფუნქციები, მათ შორის ყველა ქონება და ელექტროენერგიის მიწოდება აზერბაიჯანის მინისტრთა კაბინეტიდან გადავიდა აზერიშიქის კომპეტენციაში[3][4].
2015 წელს აზერბაიჯანის რესპუბლიკამ მსოფლიო ბანკის ფინანსური დახმარებით „ელექტროენერგიის განაწილების მოდერნიზაციის პროექტი“ მოამზადა. პროექტი ითვალისწინებდა ელექტროენერგიის განაწილების ქსელის განვითარებასა და მოდერნიზაციას, საიმედო ელექტროენერგიის მიწოდების გაუმჯობესებასა და ეფექტიანი ენერგიის გაძლიერებას[5].
თანამშრომლობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ღია სააქციო საზოგადოებამ აზერიშიქმა 2016 წლის 22 ივლისს ხელი მოაწერა სესხების ხელშეკრულებას აზიის განვითარების ბანკთან (ADB), „ენერგოდისტრიბუციის გაუმჯობესების საინვესტიციო პროგრამის - ტრანშე 1-ლის“ ფარგლებში[6]. 2016 წელს აზიის განვითარების ბანკმა დაამტკიცა 750 მილიონი დოლარის ოდენობის სესხი აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ენერგეტიკის განვითარებისთვის. ამ შეთანხმების მიხედვით, მოხდა სადისტრიბუციო ქსელის ქვესადგურებისა და ხაზების რეაბილიტაცია, ასევე თანამედროვე კლიენტების მომსახურების დანერგვა[7].
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- აზერბაიჯანის ენერგეტიკის სამინისტროს ოფიციალური ვებ-გვერდი
- ღია სააქციო საზოგადოება "აზერიშიქის" ოფიციალური ვებ-გვერდი
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 Alaskarov, K. (July 27, 2002). "V lunnıe noçi kerosinovıe fonari ne qoryat?". "Zerkalo" newspaper. (in Russian)
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 The history of electrical network[მკვდარი ბმული]
- ↑ Bakielektrikshebeke OJSC renamed into Azerishiq OJSC. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-11-13. ციტირების თარიღი: 2018-11-29.
- ↑ Baku’s electric energy distribution network to control entire country
- ↑ Azerbaijan: Power Distribution Modernization Project
- ↑ Loan Agreement for Loan 3407-AZE: Power Distribution Enhancement Investment Program - Tranche 1
- ↑ ADB Approves $750 Million Loan Facility To Lift Power Reliability In Azerbaijan