ჯვაროსნული ლაშქრობები: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შეუმოწმებელი ვერსია]

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

14:33, 20 მარტი 2015-ის ვერსია

„ჯვაროსნები“ ამ გვერდზე გადმოდის. მცენარეთა ოჯახის შესახებ იხილეთ ჯვაროსნები (ოჯახი).

ანტიოქიის ალყა (პირველი ჯვაროსნული ლაშქრობა).

ჯვაროსნული ომები — დასავლეთ ევროპული ქრისტიანული ერის რელიგიურად და ეკონომიურად მოტივირებული დაპყრობითი ომები ახლო აღმოსავლეთში 1096-1270 წლებში. ლაშქრობის მონაწილეს სიმბოლურად ტანსაცმელზე მიკერებული ჰქონდა ჯვარი, რის მიხედვითაც ეწოდათ „ჯვაროსნები“.

საფუძველი ჩაეყარა XI საუკუნის დასაწყისში, როდესაც ბიზანტიის კეისარმა, ალექსი I კომნენოსმა, სელჩუკების წინააღმდეგ ბრძოლაში დახმარებისათვის მიმართა ევროპას. ამას მოჰყვა რომის პაპის ურბან II-ის გადაწყვეტილება, რომელიც 1095 წელს წმინდა მიწის, იერუსალიმის, ურწმუნოთა ხელიდან გათავისუფლებას მოითხოვდა. დაპყრობით ომებს კათოლიკურმა ეკლესიამ რელიგიური ხასიათი მისცა. 1096-1270 წლებში მოეწყო 8 ჯვაროსნული ლაშქრობა. ფეოდალური ჩაგვრისა და სიდუხჭირისაგან თავის დახსნის მიზნით ლაშქრობებში მონაწილეობდა დაბალი სოციალური ფენა. ჯვაროსნულ ლაშქრობებს მხარი დაუჭირეს იტალიის ქალაქებმა ვენეციამ, გენუამ და პიზამ.

მიუხედავად ომების არაორგანიზებულისა და უმართაობისა (ეს კარგად გამომჟღავნდა პირველ და მეოთხე ჯვაროსნულ ლაშქრობებზე, როდესაც გლეხთა განწირული ჯარები დაიძრნენ წმინდა ადგილების დასახსნელად და როდესაც ჯვაროსნებმა კონსტანტინოპოლი აიღეს) ლაშქრობებმა უდიდესი როლი შეასრულეს ევროპისა და აზიის ქვეყნების დაახლოებაში, ევროპელებმა გაიფართოვეს ცოდნა აღმოსავლეთზე და მსოფლიოზე^[1].

ჯვაროსნები და საქართველო

ჯვაროსნების მიერ ანტიოქია-იერუსალიმის აღებისთანავე ქართველებმა გაააქტიურეს თავისი საგარეო პოლიტიკა. ამ დროიდან დავით IV-მ ხარკი შეუწყვიტა თურქ-სელჩუკებს, რაც დამოუკიდებლობის გამოცხადებას ნიშნავდა. ქართველები და ჯვაროსნები ერთმანეთის ბუნებრივი მოკავშირეები გახდნენ თურქებთან წინააღმდეგ ბრძოლაში. „ისტორიანი და აზმანი შარავანდედთანი“ მოწმობს, რომ დავით IV-ის მხედრობა ჯვაროსნებთან ერთად იბრძოდა იერუსალიმში. ასეთ თანამშრომლობას ადასტურებს ის, რომ დავით IV-ს პოლიტიკური კონტაქტები ჰქონდა იერუსალიმის მეფე ბოლდუინ I-თან. დიდგორის ბრძოლაში კი საქართველოს მხედრობის გვერდით ჯვაროსნების რაზმიც იბრძოდა. დავით IV-ს დიდი ავტორიტეტი ჰქონდა ჯვაროსანთა შორის, რომლებიც მას თავის მოკავშირედ აღიარებდნენ.

ურთიერთობა ჯვაროსნებთან შემდეგაც გრძელდებოდა. ქართველთა და ჯვაროსანთა განსაკუთრებით ხშირი შეხვედრის ადგილი იყო იერუსალიმის სამეფო. ამას მოწმობს ტამპლიერთა და სხვა ჯვაროსანთა მოსახსენებლები ჯვრის მონასტრის 1155 წელს გადაწერილ სვინაქსარსა და სხვა ხელნაწერებში. იერუსალიმის ჯვაროსან მეფეებს კეთილგანწყობილი დამოკიდებულება ჰქონდათ საქართველოსთან გიორგი III-ის დროს. ქართველთა და ჯვაროსნების ურთიერთობის ფონზე გასაგები ხდება საღვთო რომის იმპერიის იმპერატორ ფრიდრიხ I ბარბაროსას ცდა თავისი ერთ-ერთი ძისათვის ცოლად შეერთო თამარი. როგორც ჩანს, დამოყვრების ამ ცდას საფუძვლად ედო გერმანელი შტაუფენებისა და ქართველი ბაგრატიონების ანტიბიზანტიური განწყობილება კონსტანტინოპოლში ანგელოსების დინასტიის გაბატონების დროიდან.

ქართველების ჯვაროსნებთან ახლობლობის მიუხედავად თამარ მეფეს ჰქონდა მიმოწერა სალაჰ ად დინთან, რადგან 1204 წლის (ჯვაროსნების მიერ კონსტანტინოპოლის აღება)შემდეგ აშკარა საფრთხე ჩნდებოდა, რომ ჯვაროსნები საქართველოსაც შემოუტევდნენ. ამისგან დაზღვეული არ ვიყავით, რამეთუ ჯვაროსნებმა ქრისტიანობის ცენტრი - კონსტანტინოპოლი დაიკავეს. ამან განაპირობა ქართველების მიერ ტრაპიზონის იმპერიის წარმოქმნა, რომელიც ერთგვარ დაბრკოლებას წარმოადგენდა საქართველომდე მოღწევისას. თუ ჯვაროსნები მოინდომებდნენ და ჩვენსკენაც წამოვიდოდნენ, მაშინ თამარ მეფე მზად იყო სალაჰ ად დინის გვერდით ებრძოლა. ^{[წყარო არ არის მითითებული 3492 დღე]}

ქართველები ენერგიულად ემზადებოდნენ მეხუთე ლაშქრობაში მონაწილეობისათვის, მაგრამ ეს განზრახვა ჩაიშალა საქართველოში მონღოლთა შემოსევის გამო.

აქტიურ ძალად მიაჩნდათ ქართველები დასავლეთ ევროპაში გვიანდელი ჯვაროსნული ლაშქრობის ინიციატორებსაც, რომლებიც ოსმალების საწინააღმდეგო ღონისძიებებს სახავდნენ (გიორგი ბრწყინვალის წერილი საფრანგეთის მეფის ფილიპ VI-სადმი 1332-1333 წლები; ლუდოვიკო ბოლონიელის ელჩობა).

იხილეთ აგრეთვე

ლიტერატურა

ლილუაშვილი კ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 560-561.

რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო

↑ საქართველოს და მსოფლიოს ისტორია, მე–12 კლასი; გვ. 43&44; ნუგზარ მოლაშვილი, 2010

[სდმი-1] საქართველოს და მსოფლიოს ისტორია, მე–12 კლასი; გვ. 43&44; ნუგზარ მოლაშვილი, 2010

[1]

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
+{{გადამისამართება|ჯვაროსნები|ჯვაროსნები (ოჯახი)|მცენარეთა ოჯახის შესახებ}}
+[[ფაილი:SiegeofAntioch.jpeg|thumb|right|[[ანტიოქია|ანტიოქიის]] ალყა (პირველი ჯვაროსნული ლაშქრობა).]]
+'''ჯვაროსნული ომები''' — დასავლეთ ევროპული ქრისტიანული ერის რელიგიურად და ეკონომიურად მოტივირებული დაპყრობითი ომები ახლო აღმოსავლეთში [[1096]]-[[1270]] წლებში. ლაშქრობის მონაწილეს სიმბოლურად ტანსაცმელზე მიკერებული ჰქონდა ჯვარი, რის მიხედვითაც ეწოდათ „ჯვაროსნები“.
+საფუძველი ჩაეყარა [[XI საუკუნე|XI საუკუნის]] დასაწყისში, როდესაც ბიზანტიის კეისარმა, [[ალექსი I (ბიზანტია)|ალექსი I კომნენოსმა]], სელჩუკების წინააღმდეგ ბრძოლაში დახმარებისათვის მიმართა ევროპას. ამას მოჰყვა [[რომის პაპი]]ს [[ურბან II|ურბან II-ის]] გადაწყვეტილება, რომელიც [[1095]] წელს წმინდა მიწის, [[იერუსალიმი]]ს, ურწმუნოთა ხელიდან გათავისუფლებას მოითხოვდა. დაპყრობით ომებს კათოლიკურმა ეკლესიამ რელიგიური ხასიათი მისცა. [[1096]]-[[1270]] წლებში მოეწყო 8 ჯვაროსნული ლაშქრობა. ფეოდალური ჩაგვრისა და სიდუხჭირისაგან თავის დახსნის მიზნით ლაშქრობებში მონაწილეობდა დაბალი სოციალური ფენა. ჯვაროსნულ ლაშქრობებს მხარი დაუჭირეს [[იტალია|იტალიის]] ქალაქებმა  [[ვენეცია]]მ, [[გენუა]]მ და [[პიზა]]მ.
+მიუხედავად ომების არაორგანიზებულისა და უმართაობისა (ეს კარგად გამომჟღავნდა [[პირველი ჯვაროსნული ლაშქრობა|პირველ]] და [[მეოთხე ჯვაროსნული ლაშქრობა|მეოთხე ჯვაროსნულ ლაშქრობებზე]], როდესაც გლეხთა განწირული ჯარები დაიძრნენ წმინდა ადგილების დასახსნელად და როდესაც ჯვაროსნებმა [[კონსტანტინოპოლი]] აიღეს) ლაშქრობებმა უდიდესი როლი შეასრულეს ევროპისა და აზიის ქვეყნების დაახლოებაში, ევროპელებმა გაიფართოვეს ცოდნა აღმოსავლეთზე და მსოფლიოზე<ref name="სდმი">საქართველოს და მსოფლიოს ისტორია, მე–12 კლასი; გვ. 43&44; ნუგზარ მოლაშვილი, 2010</ref>.
+== ჯვაროსნები და საქართველო ==
+ჯვაროსნების მიერ [[ანტიოქია]]-[[იერუსალიმი]]ს აღებისთანავე [[ქართველები|ქართველებმა]] გაააქტიურეს თავისი საგარეო პოლიტიკა. ამ დროიდან [[დავით IV აღმაშენებელი|დავით IV-მ]] ხარკი შეუწყვიტა [[თურქ-სელჩუკები|თურქ-სელჩუკებს]], რაც დამოუკიდებლობის გამოცხადებას ნიშნავდა. ქართველები და ჯვაროსნები ერთმანეთის ბუნებრივი მოკავშირეები გახდნენ თურქებთან წინააღმდეგ ბრძოლაში. „[[ისტორიანი და აზმანი შარავანდედთანი]]“ მოწმობს, რომ დავით IV-ის მხედრობა ჯვაროსნებთან ერთად იბრძოდა იერუსალიმში. ასეთ თანამშრომლობას ადასტურებს ის, რომ დავით IV-ს პოლიტიკური კონტაქტები ჰქონდა იერუსალიმის მეფე [[ბოლდუინ I]]-თან. [[დიდგორის ბრძოლა]]ში კი [[საქართველო]]ს მხედრობის გვერდით ჯვაროსნების რაზმიც იბრძოდა. დავით IV-ს დიდი ავტორიტეტი ჰქონდა ჯვაროსანთა შორის, რომლებიც მას თავის მოკავშირედ აღიარებდნენ.
+ურთიერთობა ჯვაროსნებთან შემდეგაც გრძელდებოდა. ქართველთა და ჯვაროსანთა განსაკუთრებით ხშირი შეხვედრის ადგილი იყო [[იერუსალიმის სამეფო]].  ამას მოწმობს [[ტამპლიერები|ტამპლიერთა]] და სხვა ჯვაროსანთა მოსახსენებლები [[ჯვრის მონასტერი|ჯვრის მონასტრის]] [[1155]] წელს გადაწერილ სვინაქსარსა და სხვა ხელნაწერებში. იერუსალიმის ჯვაროსან მეფეებს კეთილგანწყობილი დამოკიდებულება ჰქონდათ საქართველოსთან [[გიორგი III (საქართველოს მეფე)|გიორგი III-ის]] დროს. ქართველთა და ჯვაროსნების ურთიერთობის ფონზე გასაგები ხდება [[საღვთო რომის იმპერია|საღვთო რომის იმპერიის]]  [[საღვთო რომის იმპერიის იმპერატორთა სია|იმპერატორ]] [[ფრიდრიხ I ბარბაროსა]]ს ცდა თავისი ერთ-ერთი ძისათვის ცოლად შეერთო [[თამარ მეფე|თამარი]]. როგორც ჩანს, დამოყვრების ამ ცდას საფუძვლად ედო გერმანელი [[შტაუფენები]]სა და ქართველი [[ბაგრატიონები]]ს ანტიბიზანტიური განწყობილება [[კონსტანტინოპოლი|კონსტანტინოპოლში]] [[ანგელოსები]]ს დინასტიის გაბატონების დროიდან.
+{{ფაქტი|ქართველების ჯვაროსნებთან ახლობლობის მიუხედავად [[თამარ მეფე]]ს ჰქონდა მიმოწერა [[სალაჰ ად დინ]]თან, რადგან [[1204]] წლის (ჯვაროსნების მიერ [[კონსტანტინოპოლი]]ს აღება)შემდეგ აშკარა საფრთხე ჩნდებოდა, რომ ჯვაროსნები საქართველოსაც შემოუტევდნენ. ამისგან დაზღვეული არ ვიყავით, რამეთუ ჯვაროსნებმა [[ქრისტიანობის]] ცენტრი - [[კონსტანტინოპოლი]] დაიკავეს. ამან განაპირობა ქართველების მიერ [[ტრაპიზონის იმპერიის]] წარმოქმნა, რომელიც ერთგვარ დაბრკოლებას წარმოადგენდა საქართველომდე მოღწევისას. თუ ჯვაროსნები მოინდომებდნენ და ჩვენსკენაც წამოვიდოდნენ, მაშინ [[თამარ მეფე]] მზად იყო [[სალაჰ ად დინის]] გვერდით ებრძოლა.|12|12|2014}}
+[[ქართველები]] ენერგიულად ემზადებოდნენ [[მეხუთე ჯვაროსნული ლაშქრობა|მეხუთე ლაშქრობაში]]  მონაწილეობისათვის, მაგრამ ეს განზრახვა ჩაიშალა საქართველოში [[მონღოლთა შემოსევები საქართველოში|მონღოლთა შემოსევის]] გამო.
+აქტიურ ძალად მიაჩნდათ ქართველები დასავლეთ [[ევროპა]]ში გვიანდელი ჯვაროსნული ლაშქრობის ინიციატორებსაც, რომლებიც ოსმალების საწინააღმდეგო ღონისძიებებს სახავდნენ ([[გიორგი ბრწყინვალე|გიორგი ბრწყინვალის]] წერილი [[საფრანგეთი]]ს მეფის [[ფილიპ VI (საფრანგეთი)|ფილიპ VI]]-სადმი [[1332]]-[[1333]] წლები; [[ლუდოვიკო ბოლონიელი]]ს ელჩობა).
+== იხილეთ აგრეთვე ==
+* [[პირველი ჯვაროსნული ლაშქრობა]]
+* [[მეორე ჯვაროსნული ლაშქრობა]]
+* [[მესამე ჯვაროსნული ლაშქრობა]]
+* [[მეოთხე ჯვაროსნული ლაშქრობა]]
+* [[მეხუთე ჯვაროსნული ლაშქრობა]]
+* [[მეექვსე ჯვაროსნული ლაშქრობა]]
+* [[მეშვიდე ჯვაროსნული ლაშქრობა]]
+* [[მერვე ჯვაროსნული ლაშქრობა]]
+== ლიტერატურა ==
+{{ქსე|11|560-561|ლილუაშვილი კ.}}
+== რესურსები ინტერნეტში ==
+{{Commons category|Crusades}}
+* [http://crusades.boisestate.edu/ The Crusades],
+* [http://historymedren.about.com/od/crusades/Crusades.htm links to resources on crusades]
+* [http://historymedren.about.com/gi/dynamic/offsite.htm?zi=1/XJ/Ya&sdn=historymedren&cdn=education&tm=82&gps=96_366_766_489&f=10&tt=14&bt=0&bts=0&zu=http%3A//www.allcrusades.com/index-2.html "All About All Crusades" by Hans Doeleman; with timeline, maps, bibliography]
+* [http://www.the-orb.net/encyclop/religion/crusades/crusade.html Crusades: A Guide to Online Resources]
+* [http://www.staff.u-szeged.hu/~capitul/sscle/ The Society for the Study of the Crusades and the Latin East]
+* [http://www.deremilitari.org De Re Militari: The Society for Medieval Military History]
+* [http://www.dinur.org/resources/resourceCategoryDisplay.aspx?categoryid=453&rsid=478 Resources &gt; Medieval Jewish History &gt; The Crusades]
+* [http://www.crusades-encyclopedia.com/index.html The Crusades Encyclopedia]
+* [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=952797 An Islamic View of the Battlefield]
+* ''[http://digital.library.wisc.edu/1711.dl/History.HistCrusades A History of the Crusades]''
+== სქოლიო ==
+{{სქოლიო}}
+{{ჯვაროსნული ლაშქრობები}}
+[[კატეგორია:ჯვაროსნული ლაშქრობები|*]]