ნაგოიის ოქმი

ნაგოიის ოქმი
ნაგოიის ოქმი გენეტიკური რესურსების ხელმისაწვდომობისა და მათი გამოყენებით მიღებული სარგებლის სამართლიანი და თანაბარი განაწილების შესახებ
ტიპი	გარემოსდაცვითი
ხელი მოეწერა	29 ოქტომბერი, 2010
ადგილი	ნაგოია, იაპონია
ძალაში შევიდა; პირობები	12 ოქტომბერი, 2014; რატიფიციკაცია 50 მხარის მიერ
ხელი მოაწერეს	92
მხარეები	128
მეანაბრე	გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის გენერალური მდივანი
ენები	ინგლისური, ფრანგული, ესპანური, არაბული, ჩინური, რუსული

ნაგოიის ოქმი გენეტიკური რესურსების ხელმისაწვდომობისა და მათი გამოყენებით მიღებული სარგებლის სამართლიანი და თანაბარი განაწილების შესახებ ― ბიოლოგიური მრავალფეროვნების კონვენციის დამატებითი შეთანხმება. მიზნად ისახავს კონვენციის სამი მიზნიდან ერთ-ერთის განხორციელებას: ბიომრავალფეროვნების კონსერვაციისა და მდგრადი გამოყენების მეშვეობით გენეტიკური რესურსების გამოყენებით მიღებული სარგებლის სამართლიან და თანასწორ განაწილებას.

ხელშეკრულებას ხელი მოეწერეა 2010 წლის 29 ოქტომბერს, ნაგოიაში, იაპონიაში და ძალაში შევიდა 2014 წლის 12 ოქტომბერს. 2020 წლის ოქტომბრისთვის, ოქმი რატიფიცირებულია 128 მხარის მიერ (გაეროს 127 წევრი სახელმწიფოს და ევროპის კავშირი).

დამატებულმა ბიუროკრატიამ და კანონმდებლობამ შეიძლება დააზიანოს ბიომრავალფეროვნების შეგროვება და მონიტორინგი, კონსერვაცია, ინფექციურ დაავადებებზე საერთაშორისო რეაგირება და კვლევა.^[1]

მიზნები და სამოქმედო სფერო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ნაგოიის ოქმი ბიოლოგიური მრავალფეროვნების კონვენციით გათვალისწინებულ გენეტიკურ რესურსებსა და მათი გამოყენებით მიღებულ სარგებელს მიესადაგება. ოქმის მიზანია კონვენციის სამი მიზნიდან ერთ-ერთის განხორციელება: ბიომრავალფეროვნების კონსერვაციისა და მდგრადი გამოყენების მეშვეობით გენეტიკური რესურსების გამოყენებით მიღებული სარგებლის სამართლიან და თანასწორ განაწილება.^[2]

მიღება და რატიფიკაცია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ნაგოიის ოქმს 2010 წლის 29 ოქტომბერს მოეწერა ხელი იაპონიის ქალაქ ნაგოიაში, მხარეთა კონფერენციის მეათე შეხვედრაზე, რომელიც 2010 წლის 18-29 ოქტომბრის შუალედში გაიმართა.^[3] ოქმი ძალაში შევიდა 2014 წლის 12 ოქტომბერს. 2020 წლის დეკემბრისთვის, ნაგოიის ოქმი რატიფიცირებულია 128 მხარის, გაეროს წევრი 127 სახელმწიფოსა და ევროპის კავშირის მიერ.^[4]

კრიტიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

დამატებულმა ბიუროკრატიამ და კანონმდებლობამ შეიძლება დააზიანოს ბიომრავალფეროვნების შეგროვება და მონიტორინგი, კონსერვაცია, ინფექციურ დაავადებებზე საერთაშორისო რეაგირება და კვლევა.^[5]^[6] არაერთი მეცნიერის თქმით, გაზრდილი ბიუროკრატია ხელს შეუშლის დაავადებების პრევენციასა და კონსერვაციას,^[1] ხოლო მეცნიერთა შესაძლო დაპატიმრება უარყოფით გავლენას მოახდენს კვლევაზე.^[5]^[6]

იხილეთ აგრეთვე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

დამატებითი ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

Smith, David; da Silva, Manuela; Jackson, Julian; Lyal, Christopher (1 March 2017). „Explanation of the Nagoya Protocol on Access and Benefit Sharing and its implication for microbiology“. Microbiology. Microbiology Society. 163 (3): 289–296. doi:10.1099/mic.0.000425. ISSN 1350-0872. PMID 28086069.
Golan, Jacob; Athayde, Simone; Olson, Elizabeth; McAlvay, Alex (3 April 2019). „Intellectual Property Rights and Ethnobiology: An Update to Posey's Call to Action“. Journal of Ethnobiology. Society of Ethnobiology. 39 (1): 90–109. doi:10.2993/0278-0771-39.1.90. ISSN 0278-0771. S2CID 198150482.

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

↑ ^1.0 ^1.1 Prathapan, K. Divakaran; Pethiyagoda, Rohan; Bawa, Kamaljit S.; Raven, Peter H.; Rajan, Priyadarsanan Dharma (2018). „When the cure kills—CBD limits biodiversity research“. Science. 360 (6396): 1405–1406. Bibcode:2018Sci...360.1405P. doi:10.1126/science.aat9844. PMID 29954970. S2CID 206667464. ციტირების თარიღი: 2018-11-28.
↑ Nagoya Protocol (9 June 2015).
↑ Strategic Plan for Biodiversity 2011-2020, including Aichi Biodiversity Targets (21 January 2020). ციტირების თარიღი: 17 September 2020
↑ Parties to the Nagoya Protocol (1 January 1970). ციტირების თარიღი: 10 December 2020
↑ ^5.0 ^5.1 Cressey, Daniel (2014). „Biopiracy ban stirs red-tape fears“. Nature. 514 (7520): 14–15. Bibcode:2014Natur.514...14C. doi:10.1038/514014a. PMID 25279894. S2CID 4457904.
↑ ^6.0 ^6.1 A plea for open science on Zika. ციტირების თარიღი: 2016-04-02

[:7-1] 1.0 ^1.1 Prathapan, K. Divakaran; Pethiyagoda, Rohan; Bawa, Kamaljit S.; Raven, Peter H.; Rajan, Priyadarsanan Dharma (2018). „When the cure kills—CBD limits biodiversity research“. Science. 360 (6396): 1405–1406. Bibcode:2018Sci...360.1405P. doi:10.1126/science.aat9844. PMID 29954970. S2CID 206667464. ციტირების თარიღი: 2018-11-28.

[2] Nagoya Protocol (9 June 2015).

[stratplan2011-2020-3] Strategic Plan for Biodiversity 2011-2020, including Aichi Biodiversity Targets (21 January 2020). ციტირების თარიღი: 17 September 2020

[4] Parties to the Nagoya Protocol (1 January 1970). ციტირების თარიღი: 10 December 2020

[:0-5] 5.0 ^5.1 Cressey, Daniel (2014). „Biopiracy ban stirs red-tape fears“. Nature. 514 (7520): 14–15. Bibcode:2014Natur.514...14C. doi:10.1038/514014a. PMID 25279894. S2CID 4457904.

[:2-6] 6.0 ^6.1 A plea for open science on Zika. ციტირების თარიღი: 2016-04-02

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]