მთა ფუძიამას ოცდათექვსმეტი ხედი
მთა ფუძიამას ოცდათექვსმეტი ხედი | |
---|---|
神奈川沖浪裏, Kanagawa-oki Nami Ura სერიის ყველაზე ცნობილი ნამუშევარი "კანაგავას დიდი ტალღა" | |
ავტორი | კაცუსიკა ჰოკუსაი |
წელი | გამოქვეყნდა 1931 წელს |
მთა ფუძიამას ოცდათექვსმეტი ხეტი (Fugaku sanjūrokkei)[1] - უკიო-ე ჟანრის ლანდშაფტთა გრავიურების სერია, შექმნილი, იაპონელი გრავიორის და მხატვრის კაცუსიკა ჰოკუსაის (1760-1849) მიერ.
კაცუსიკამ ამ სერიაზე მუშაობა 70 წლის ასაკში დაიწყო და შექმნა 46 ნამუშევარი (10-ით მეტი ვიდრე საჭირო იყო), რომლებზეც მთა ფუძიამაა ასახული. სერიისთვის 10 დამატებითი ნამუშევარი შეიქმნა წარმატებული გაყიდვებისა და დიდი მოთხოვნების გამო.[2] გამოქვეყნდა ნიშიმურა ეიჯუდოს მიერ დაახლოებით 1931 წელს.[3]
მასში უკიო-ე ჟანრის გარდა ვხვდებით აიძური-ე ტექნიკას, რომელიც გრავიურის მხოლოდ ლურჯ ფერებში შექმნას ითვალისწინებს. [4] ერთ-ერთი შთამბეჭდავი ლურჯი ფერის, რომელიც სერიის რამდენიმე ნამუშევარში გვხვდება არის ბერლინის ლურჯი, ასევე ცნობილი, როგორც პრუსიული ლურჯი[5], რომელიც იაპონიაში ჩინეთიდან და ნიდერლანდებიდან იმპორტირდებოდა. [6]
სერიის ყველაზე ცნობილ ნამუშევარს მისი პირველი გრავიურა „კანაგავას დიდი ტალღა“ წარმოადგენს, რომელიც არა მარტო კაცუსიკას ქმნილებებს შორისაა ყველაზე განთქმული, არამედ მთელ იაპონურ ფერწერულ ნამუშევრებს შორის. შეიძლება ითქვას, რომ ეს ნამუშევარი იაპონური ფერწერის სიმბოლოა. ასევე სერიის კიდევ ერთი ცნობილი ნამუშევარია „წითელი ფუძიამა“.
კაცუსიკას ინოვაციური ხედვა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]მთა ფუძიამა იაპონურ ლეგენდებში, რელიგიურ თაყვანისცემებში, ითვლებოდა, როგორც უზენაესი, წმინდა მწვერვალი, რომელიც თავის სიღრმეში უკვდავების საიდუმლოს ინახავს. მეცხრამეტე საუკენისთვის კი ამ შეხედულების ასახვა პოეტურ და ფერწერულ ჟანრებშიც დაიწყო. თავისთავად კაცუსიკა არ ყოფილა პირველი, ვისაც ფუძიამას ხელოვნებაში ასახვა მოაფიქრდა. ამ სერიის უნიკალურობა მის ინოვაციურ კომპოზიციებში მდგომარეობს. ჰოკუსაიმ სერიაში მუშათა კლასის უბრალო ხალხი, ფერმერები, მსახიობები და სოფლის ცხოვრება ასახა, რაც მანამდე ძალიან იშვიათად გადმოიცემოდა ნამუშევრებში.
გრავიურების კონკრეტული თანმიმდევრობა და თარიღები არ არის ცნობილი, ნამუშევრები კი შინაარსის მიხედვით ოთხ ტიპად არის დაყოფილი:
1. მთა ფუძიამა, როგორც ბუნების ძალა/ადამიანის ხედები და ფუძიამა, დანახული დასავლეთის გავლენით,
2. ჩიტის თვალით დანახული,
3. ფუძიამა, როგორც უკანა პლანი ლანდშაპტის გასწვრივ მიმავალი მოგზაურების,
4. ფუძიამა, როგორც შორეული არსება, რომელიც პერსონაჟთა ცხოვრებას უკანა პლანიდან აკვირდება.
ზოგიერთ ნამუშევარში მწვერვალი საკმაოდ შეუმჩნეველია, ზოგიერთში კი საერთოდ არ ჩანს. ნამუშევრებში ფუძიამა შეგვიძლია ვიხილოთ წინიდან, ზევითა ხედიდან ან პირიქით მიწასთან ახლო პერსპექტივიდან.
მართალია ნამუშევართა სათაურები მათზე ასახულ კონკრეტულ ადგილებს გვთავაზობს, მაგრამ უფრო სავარაუდოა, რომ ჰოკუსაიმ ეს ნამუშევრები, საკუთარი ფერწერული რეპერტუარებისგან შექმნა. ასევე, ცოცხალი მტკიცებულებებით შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ ჰოკუსაი აღფრთოვანებული იყო მთა ფუძიამას უცვლელი ყოფით და ამას საკუთარი თავის უკვდავყოფასთან აკავშირებდა. წიგნის „ფუძიამას ასი ხედი“ პირველ ტომში ჰოკუსაი თავის ამბიციურ ოცნებას აღწერს:
„ექვსი წლის ასაკიდან მივილტვოდი საგანთა ფორმების გადახატვისკენ, ორმოცდაათი წლის ასაკიდან ხშირად იბეჭდებოდა ჩემი ნამუშევრები, მაგრამ რაც სამოცდაათი წლის ასაკამდე დამიხატავს, ერთიც კი არ ყოფილა ყურადღების ღირსი. სამოცდაცამეტი წლის ასაკში შემეძლო გამეაზრებინა მცენარეების და ხეების ზრდის პროცესი, ფრინველების, ცხოველების, მწერების და თევზების სტრუქტურა. როცა ოთხმოც წელს მივაღწევ, იმედი მაქვს, რომ პროგრესს განვიცდი და ოთხმოცდაათი წლის ასაკში კიდევ უფრო ღრმად ჩავწვდები საგნების ძირითად პრინციპებს, ასი წლის ასაკში ხელოვნებაში ღვთაებრივ მდგომარეობას მივაღწევ, ას ათი წლის ასაკის ყოველი წერტილი და ყოველი დარტყმა ცოცხალი იქნება. ვინც საკმარისად დიდხანს ცხოვრობთ, დამეთანხმებით, რომ ჩემი ეს სიტყვები მცდარი არ არის.“ [7]
გრავიურები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]თავდაპირველი ოცდათექვსმეტი გრავიურა
ნომერი | ნამუშევარი | ქართული სახელწოდება | იაპონური სახელწოდება |
---|---|---|---|
1 | კანაგავას ტალღის ქვეშ | 神奈川沖浪裏
Kanagawa oki nami-ura | |
2 | სასიამოვნო ქარი, ნათელი დილა, ასევე ცნობილი, როგორც სამხრეთის ქარი, ნათელი ცა ან წითელი ფუძიამა | 凱風快晴
Gaifū kaisei | |
3 | ჭექა-ქუხილი მწვერვალის ქვეშ | 山下白雨
Sanka hakuu | |
4 | მანენის ხიდის ქვეშ ფუკაგავაში | 深川万年橋下
Fukagawa Mannen-bashi shita | |
5 | სუნდაი | 東都駿台
Tōto sundai | |
6 | ფიჭვის ბალიში აოიამაში | 青山円座松
Aoyama enza-no-matsu | |
7 | სენჯუ, მუსაში ბუტი | 武州千住
Bushū Senju | |
8 | ინუმე პასი, კოშუ | 甲州犬目峠
Kōshū inume-tōge | |
9 | ფუძიამას ხედი ოვარის პროვინციაში | 尾州不二見原
Bishū Fujimigahara | |
10 | ეჯირი სურუგას პროვინციაში | 駿州江尻
Sunshū Ejiri | |
11 | მიცუის მაღაზიის ესკიზი სურუგაში, ედოში (დღევანდელი მურომაჩი, ტოკიო) | 江都駿河町三井見世略図
Kōto Suruga-cho Mitsui Miseryakuzu | |
12 | მზის ჩასვლა რიოგოკურ ხიდზე, სუმის მდინარის ნაპირიდან, ონმაიაგაში | 御厩川岸より両国橋夕陽見
Ommayagashi yori ryōgoku-bashi yūhi mi | |
13 | საზაის დარბაზი - ხუთასი რაკანის ტაძარი | 五百らかん寺さざゐどう
Gohyaku-rakanji Sazaidō | |
14 | ჩაის სახლი კოიშიკავაში. დილა თოვლის შემდეგ | 礫川雪の旦
Koishikawa yuki no ashita | |
15 | შიმომეგურო | 下目黒
Shimomeguro | |
16 | წყლის წისქვილი ონდენში | 隠田の水車
Onden no suisha | |
17 | ენოშიმა საგანის პროვინციაში | 相州江の島
Soshū Enoshima | |
18 | ტაგო ბაის სანაპირო, ეჯირი ტოკაიდოში | 東海道江尻田子の浦略図
Tōkaidō Ejiri tago-no-uraryakuzu | |
19 | იოშიდა ტოკაიდოში | 東海道吉田
Tōkaidō Yoshida | |
20 | კაზუსას პროვინციის საზღვაო მარშრუტი | 上総の海路
Kazusa no kairo | |
21 | ნიჰონბაშის ხიდი ედოში | 江戸日本橋
Edo Nihon-bashi | |
22 | ბარიერული ქალაქი სუმიდას მდინარეზე | 隅田川関屋の里
Sumidagawa Sekiya no sato | |
23 | ნობოტოს ყურე | 登戸浦
Noboto-ura | |
24 | ჰაკონეს მდინარე საგამის პროვინციაში | 相州箱根湖水
Sōshū Hakone kosui | |
25 | მთა ფუძიამას ანარეკლი კავაგუჩის ტბაში, დანახული მისაკა პასიდან, კაის პროვინციაში | 甲州三坂水面
Kōshū Misaka suimen | |
26 | ჰოდოგაია ტოკაიდოზე | 東海道保土ケ谷
Tōkaidō Hodogaya | |
27 | ტამას მდინარე მუსაშის პროვინციაში | 武州玉川
Bushū Tamagawa | |
28 | Asakusa Hongan-ji-ს ტაძარი აღმოსავლეთ დედაქალაქში (ედო) | 東都浅草本願寺
Tōto Asakusa honganji | |
29 | ცუკუდას კუნძული მუსაშის პროვინციაში | 武陽佃島
Buyō Tsukuda-jima | |
30 | შიჩირის სანაპირო საგამის პროვინციაში | 相州七里浜
Soshū Shichiri-ga-hama | |
31 | უმეზავა საგამის პროვინციაში | 相州梅沢庄
Soshū umezawanoshō | |
32 | კაჯიკაზავა საგამის პროვინციაში | 甲州石班沢
Kōshū Kajikazawa | |
33 | მიშიმა პასი კაის პროვინციაში | 甲州三嶌越
Kōshū Mishima-goe | |
34 | მთა ფუძიამა ტოტომის მთებიდან | 遠江山中
Tōtōumi sanchū | |
35 | მთა ფუძიამას ხედი სუვას ტბის გასწვრის (ტბა სუვა შინანოს პროვინციაში) | 信州諏訪湖
Shinshū Suwa-ko | |
36 | უშიბორი ჰიტაჩის პროვინციაში | 常州牛掘
Jōshū Ushibori |
დამატებითი 10 ნამუშევარი
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ https://www.metmuseum.org/art/collection/search/57006
- ↑ http://www.ukiyoe-ota-muse.jp/exhibition-eng/katsushika-hokusai-thirty-six-views-of-mt-fuji
- ↑ https://www.moaart.or.jp/en/?event=hokusai-2
- ↑ https://www.adachi-hanga.com/ukiyo-e-en/category/8
- ↑ https://www.metmuseum.org/blogs/now-at-the-met/2014/great-wave
- ↑ https://blog.britishmuseum.org/the-great-wave-spot-the-difference/
- ↑ https://risdmuseum.org/exhibitions-events/exhibitions/hokusais-mount-fuji