მთა ფუძიამას ოცდათექვსმეტი ხედი

მთა ფუძიამას ოცდათექვსმეტი ხედი
	神奈川沖浪裏, Kanagawa-oki Nami Ura სერიის ყველაზე ცნობილი ნამუშევარი "კანაგავას დიდი ტალღა"
ავტორი	კაცუსიკა ჰოკუსაი
წელი	გამოქვეყნდა 1931 წელს

მთა ფუძიამას ოცდათექვსმეტი ხეტი (Fugaku sanjūrokkei)^[1] - უკიო-ე ჟანრის ლანდშაფტთა გრავიურების სერია, შექმნილი, იაპონელი გრავიორის და მხატვრის კაცუსიკა ჰოკუსაის (1760-1849) მიერ.

კაცუსიკამ ამ სერიაზე მუშაობა 70 წლის ასაკში დაიწყო და შექმნა 46 ნამუშევარი (10-ით მეტი ვიდრე საჭირო იყო), რომლებზეც მთა ფუძიამაა ასახული. სერიისთვის 10 დამატებითი ნამუშევარი შეიქმნა წარმატებული გაყიდვებისა და დიდი მოთხოვნების გამო.^[2] გამოქვეყნდა ნიშიმურა ეიჯუდოს მიერ დაახლოებით 1931 წელს.^[3]

მასში უკიო-ე ჟანრის გარდა ვხვდებით აიძური-ე ტექნიკას, რომელიც გრავიურის მხოლოდ ლურჯ ფერებში შექმნას ითვალისწინებს. ^[4] ერთ-ერთი შთამბეჭდავი ლურჯი ფერის, რომელიც სერიის რამდენიმე ნამუშევარში გვხვდება არის ბერლინის ლურჯი, ასევე ცნობილი, როგორც პრუსიული ლურჯი^[5], რომელიც იაპონიაში ჩინეთიდან და ნიდერლანდებიდან იმპორტირდებოდა. ^[6]

სერიის ყველაზე ცნობილ ნამუშევარს მისი პირველი გრავიურა „კანაგავას დიდი ტალღა“ წარმოადგენს, რომელიც არა მარტო კაცუსიკას ქმნილებებს შორისაა ყველაზე განთქმული, არამედ მთელ იაპონურ ფერწერულ ნამუშევრებს შორის. შეიძლება ითქვას, რომ ეს ნამუშევარი იაპონური ფერწერის სიმბოლოა. ასევე სერიის კიდევ ერთი ცნობილი ნამუშევარია „წითელი ფუძიამა“.

კაცუსიკა ჰოკუსაი, ავტოპორტრეტი

კაცუსიკას ინოვაციური ხედვა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

მთა ფუძიამა იაპონურ ლეგენდებში, რელიგიურ თაყვანისცემებში, ითვლებოდა, როგორც უზენაესი, წმინდა მწვერვალი, რომელიც თავის სიღრმეში უკვდავების საიდუმლოს ინახავს. მეცხრამეტე საუკენისთვის კი ამ შეხედულების ასახვა პოეტურ და ფერწერულ ჟანრებშიც დაიწყო. თავისთავად კაცუსიკა არ ყოფილა პირველი, ვისაც ფუძიამას ხელოვნებაში ასახვა მოაფიქრდა. ამ სერიის უნიკალურობა მის ინოვაციურ კომპოზიციებში მდგომარეობს. ჰოკუსაიმ სერიაში მუშათა კლასის უბრალო ხალხი, ფერმერები, მსახიობები და სოფლის ცხოვრება ასახა, რაც მანამდე ძალიან იშვიათად გადმოიცემოდა ნამუშევრებში.

გრავიურების კონკრეტული თანმიმდევრობა და თარიღები არ არის ცნობილი, ნამუშევრები კი შინაარსის მიხედვით ოთხ ტიპად არის დაყოფილი:

1. მთა ფუძიამა, როგორც ბუნების ძალა/ადამიანის ხედები და ფუძიამა, დანახული დასავლეთის გავლენით,

2. ჩიტის თვალით დანახული,

3. ფუძიამა, როგორც უკანა პლანი ლანდშაპტის გასწვრივ მიმავალი მოგზაურების,

4. ფუძიამა, როგორც შორეული არსება, რომელიც პერსონაჟთა ცხოვრებას უკანა პლანიდან აკვირდება.

ზოგიერთ ნამუშევარში მწვერვალი საკმაოდ შეუმჩნეველია, ზოგიერთში კი საერთოდ არ ჩანს. ნამუშევრებში ფუძიამა შეგვიძლია ვიხილოთ წინიდან, ზევითა ხედიდან ან პირიქით მიწასთან ახლო პერსპექტივიდან.

მართალია ნამუშევართა სათაურები მათზე ასახულ კონკრეტულ ადგილებს გვთავაზობს, მაგრამ უფრო სავარაუდოა, რომ ჰოკუსაიმ ეს ნამუშევრები, საკუთარი ფერწერული რეპერტუარებისგან შექმნა. ასევე, ცოცხალი მტკიცებულებებით შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ ჰოკუსაი აღფრთოვანებული იყო მთა ფუძიამას უცვლელი ყოფით და ამას საკუთარი თავის უკვდავყოფასთან აკავშირებდა. წიგნის „ფუძიამას ასი ხედი“ პირველ ტომში ჰოკუსაი თავის ამბიციურ ოცნებას აღწერს:

„ექვსი წლის ასაკიდან მივილტვოდი საგანთა ფორმების გადახატვისკენ, ორმოცდაათი წლის ასაკიდან ხშირად იბეჭდებოდა ჩემი ნამუშევრები, მაგრამ რაც სამოცდაათი წლის ასაკამდე დამიხატავს, ერთიც კი არ ყოფილა ყურადღების ღირსი. სამოცდაცამეტი წლის ასაკში შემეძლო გამეაზრებინა მცენარეების და ხეების ზრდის პროცესი, ფრინველების, ცხოველების, მწერების და თევზების სტრუქტურა. როცა ოთხმოც წელს მივაღწევ, იმედი მაქვს, რომ პროგრესს განვიცდი და ოთხმოცდაათი წლის ასაკში კიდევ უფრო ღრმად ჩავწვდები საგნების ძირითად პრინციპებს, ასი წლის ასაკში ხელოვნებაში ღვთაებრივ მდგომარეობას მივაღწევ, ას ათი წლის ასაკის ყოველი წერტილი და ყოველი დარტყმა ცოცხალი იქნება. ვინც საკმარისად დიდხანს ცხოვრობთ, დამეთანხმებით, რომ ჩემი ეს სიტყვები მცდარი არ არის.“ ^[7]

გრავიურები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

თავდაპირველი ოცდათექვსმეტი გრავიურა

ნომერი	ქართული სახელწოდება	იაპონური სახელწოდება
1	კანაგავას ტალღის ქვეშ	神奈川沖浪裏 Kanagawa oki nami-ura
2	სასიამოვნო ქარი, ნათელი დილა, ასევე ცნობილი, როგორც სამხრეთის ქარი, ნათელი ცა ან წითელი ფუძიამა	凱風快晴 Gaifū kaisei
3	ჭექა-ქუხილი მწვერვალის ქვეშ	山下白雨 Sanka hakuu
4	მანენის ხიდის ქვეშ ფუკაგავაში	深川万年橋下 Fukagawa Mannen-bashi shita
5	სუნდაი	東都駿台 Tōto sundai
6	ფიჭვის ბალიში აოიამაში	青山円座松 Aoyama enza-no-matsu
7	სენჯუ, მუსაში ბუტი	武州千住 Bushū Senju
8	ინუმე პასი, კოშუ	甲州犬目峠 Kōshū inume-tōge
9	ფუძიამას ხედი ოვარის პროვინციაში	尾州不二見原 Bishū Fujimigahara
10	ეჯირი სურუგას პროვინციაში	駿州江尻 Sunshū Ejiri
11	მიცუის მაღაზიის ესკიზი სურუგაში, ედოში (დღევანდელი მურომაჩი, ტოკიო)	江都駿河町三井見世略図 Kōto Suruga-cho Mitsui Miseryakuzu
12	მზის ჩასვლა რიოგოკურ ხიდზე, სუმის მდინარის ნაპირიდან, ონმაიაგაში	御厩川岸より両国橋夕陽見 Ommayagashi yori ryōgoku-bashi yūhi mi
13	საზაის დარბაზი - ხუთასი რაკანის ტაძარი	五百らかん寺さざゐどう Gohyaku-rakanji Sazaidō
14	ჩაის სახლი კოიშიკავაში. დილა თოვლის შემდეგ	礫川雪の旦 Koishikawa yuki no ashita
15	შიმომეგურო	下目黒 Shimomeguro
16	წყლის წისქვილი ონდენში	隠田の水車 Onden no suisha
17	ენოშიმა საგანის პროვინციაში	相州江の島 Soshū Enoshima
18	ტაგო ბაის სანაპირო, ეჯირი ტოკაიდოში	東海道江尻田子の浦略図 Tōkaidō Ejiri tago-no-uraryakuzu
19	იოშიდა ტოკაიდოში	東海道吉田 Tōkaidō Yoshida
20	კაზუსას პროვინციის საზღვაო მარშრუტი	上総の海路 Kazusa no kairo
21	ნიჰონბაშის ხიდი ედოში	江戸日本橋 Edo Nihon-bashi
22	ბარიერული ქალაქი სუმიდას მდინარეზე	隅田川関屋の里 Sumidagawa Sekiya no sato
23	ნობოტოს ყურე	登戸浦 Noboto-ura
24	ჰაკონეს მდინარე საგამის პროვინციაში	相州箱根湖水 Sōshū Hakone kosui
25	მთა ფუძიამას ანარეკლი კავაგუჩის ტბაში, დანახული მისაკა პასიდან, კაის პროვინციაში	甲州三坂水面 Kōshū Misaka suimen
26	ჰოდოგაია ტოკაიდოზე	東海道保土ケ谷 Tōkaidō Hodogaya
27	ტამას მდინარე მუსაშის პროვინციაში	武州玉川 Bushū Tamagawa
28	Asakusa Hongan-ji-ს ტაძარი აღმოსავლეთ დედაქალაქში (ედო)	東都浅草本願寺 Tōto Asakusa honganji
29	ცუკუდას კუნძული მუსაშის პროვინციაში	武陽佃島 Buyō Tsukuda-jima
30	შიჩირის სანაპირო საგამის პროვინციაში	相州七里浜 Soshū Shichiri-ga-hama
31	უმეზავა საგამის პროვინციაში	相州梅沢庄 Soshū umezawanoshō
32	კაჯიკაზავა საგამის პროვინციაში	甲州石班沢 Kōshū Kajikazawa
33	მიშიმა პასი კაის პროვინციაში	甲州三嶌越 Kōshū Mishima-goe
34	მთა ფუძიამა ტოტომის მთებიდან	遠江山中 Tōtōumi sanchū
35	მთა ფუძიამას ხედი სუვას ტბის გასწვრის (ტბა სუვა შინანოს პროვინციაში)	信州諏訪湖 Shinshū Suwa-ko
36	უშიბორი ჰიტაჩის პროვინციაში	常州牛掘 Jōshū Ushibori

დამატებითი 10 ნამუშევარი

ნომერი	ქართული სახელწოდება	იაპონური სახელწოდება
1	გოთენ-იამას გორაკი, შინაგავა ტოკაიდოზე	東海道品川御殿山の不二 Tōkaidō Shinagawa Goten'yama no Fuji
2	ჰონჯო ტატეკავა, ხეტყის ეზო ჰონჯოში, სუმიდა	本所立川 Honjo Tatekawa
3	ფუძიამას ხედი სენჯუ ჰანამაჩიში	従千住花街眺望の不二 Senju Hana-machi Yori Chōbō no Fuji
4	ნაკაჰარა საგამის პროვინციაში	相州仲原 Sōshū Nakahara
5	ონო შინდენი სურუგას პროვინციაში	駿州大野新田 Sunshū Ōno-shinden
6	ასვლა ფუძიამაზე	諸人登山 Shojin tozan
7	კატაკურას ჩაის პლანტაცია სურუგას პროვინციაში	駿州片倉茶園の不二 Sunshū Katakura chaen no Fuji
8	ფუძიამა კანაიადან ტოკაიდოზე	東海道金谷の不二 Tōkaidō Kanaya no Fuji
9	მზის ჩასვლა ისავაზე კაის პროვინციაში	甲州伊沢暁 Kōshū Isawa no Akatsuki
10	ფუძიამას უკანა მხარე მინობუს მდინარიდან	身延川裏不二 Minobu-gawa ura Fuji

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

[1] ttps://www.metmuseum.org/art/collection/search/57006

[2] ttp://www.ukiyoe-ota-muse.jp/exhibition-eng/katsushika-hokusai-thirty-six-views-of-mt-fuji

[3] ttps://www.moaart.or.jp/en/?event=hokusai-2

[4] ttps://www.adachi-hanga.com/ukiyo-e-en/category/8

[5] ttps://www.metmuseum.org/blogs/now-at-the-met/2014/great-wave

[6] ttps://blog.britishmuseum.org/the-great-wave-spot-the-difference/

[7] ttps://risdmuseum.org/exhibitions-events/exhibitions/hokusais-mount-fuji

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]