ლეო დავითაშვილის სახელობის პალეობიოლოგიის ინსტიტუტი

ლეო დავითაშვილის სახელობის პალეობიოლოგიის ინსტიტუტი
შეიქმნა	1957 წელი
ტიპი	სამეცნიერო, კვლევითი ინსტიტუტი
მდებარეობა	თბილისი, ბათუ კრავეიშვილის ქუჩა 4ა
მშობელი ორგანიზაცია	საქართველოს ეროვნული მუზეუმი
ქვეყანა	საქართველო

ლეო დავითაშვილის სახელობის პალეობიოლოგიის ინსტიტუტი — სამეცნიერო კვლევითი დაწესებულება საქართველოში.

ისტორია

საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის შემადგენლობაში 1946 წელს ჩამოყალიბდა ბიოლოგიისა და მედიცინის განყოფილება, აღნიშნულში გაერთიანდა ექსპერიმენტული და კლინიკური ჰემატოლოგიის ინსტიტუტი, ექსპერიმენტული მორფოლოგიის ინსტიტუტი, ფიზიოლოგიის ინსტიტუტი, ზოოლოგიის ინსტიტუტი და კარდიოლოგიის სექტორი.

1950 წელს კი განყოფილებას შეემატა პალეობიოლოგიის სექტორი, რომელიც 1957 წელს ინსტიტუტად გადაკეთდა.

ამ ინსტიტუტს, რომელიც ამჟამად მის სახელს ატარებს, აკადემიკოსი ლეო დავითაშვილი 1957-1977 წლებში ხელმძღვანელობდა. მის შემდგომ 1977-1988 წლებში ინსტიტუტს ხელმძღვანელობდა აკადემიკოსი ლეო გაბუნია, მანამდე ის იყო პალეობიოლოგიის ინსტიტუტის ხერხემლიანთა პალეობიოლოგიის განყოფილების გამგე, ხოლო მის შემდეგ პალეობიოლოგიის ინსტიტუტს ხელმძღვანელობდა ეროვნული აკადემიის წევრ-კორესპოდენტი გურამ მჭედლიძე.

ლეო დავითაშვილი, ინტიტუტის პირველი ხელმძღვანელი

ლეონიდე გაბუნია - 1976-1988 წლებში პალეობიოლოგიის ინსტიტუტის დირექტორი

ფაილი:Abesalom vekua.jpg

აბესალომ ვეკუა - ინტიტუტის ხელმძღვანელი

ამჟამად ინსტიტუტი შედის საქართველოს ეროვნული მუზეუმი გაერთიანებაში, როგორც მისი სტრუქტურული ერთეული.

პალეობიოლოგიის ინსტიტუტში თავიდანვე ჩამოყალიბდა ხერხემლიანთა, ზღვის ორგანიზმთა, პალეობოტანიკის განყოფილებები, აგრეთვე ამოქმედდა სამეცნიერო ლაბორატორიები, შეიქმნა პალეობიოლოგიისა და ზოგადი ბიოლოგიის უმდიდრესი ბიბლიოთეკა.

სამეცნიერო მოღვაწეობა

ინსტიტუტს დაარსებიდან დღემდე გამოქვეყნებული აქვს 200-ზე მეტი მონოგრაფია, 1030-ზე მეტი მეცნიერული ნაშრომი, რომლებმაც სპეციალისტების აღიარება დაიმსახურეს. ნაშრომები გამოცემული, როგორც ქართულ აგრეთვე უცხო ენებზე, მათ შორის აღსანიშნავია: ლეო დავითაშვილის დიდი ნაშრომი - „პალეონტოლოგიის მოკლე კურსი“ ; ლეო გაბუნიას „ჰიპარიონების ისტორია“, რომელიც გამოიცა საფრანგეთსა და ჩინეთში 1959 წელს. აგრეთვე გარდა შრომებისა და მონოგრაფიებისა, ინსტიტუტი წლების განმავლობაში გამოსცემდა არაერთ კრებულსა და პერიოდულ ჟურნალს პალეობიოლოგიის პრობლემურ საკითხებზე. მათ შორის აღსანიშნავია:

• „პალეობიოლოგიის ინსტიტუტის შრომები“ (1953-1963 წლებში);
• „ევოლუციური პალეობიოლოგიის ზოგადი საკითხები“ (1964-1975 წლებში), რომელიც 1998 წლიდან განახლდა ახალი სერიით „პალეობიოლოგიის პრობლემები“.

დღეს კი გამოდის საბუნებისმეტყველო და „პრეისტორიული სექციის მაცნე“.

პალეობიოლოგიის ინსტიტუტი პერიოდულად ატარებდა საკავშირო და საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენციებს, აქტიურად მონაწილეობდა მოხსენებებით უცხოეთში ჩატარებულ სამეცნიერო სიმპოზიუმებსა და ღონისძიებებში.

ექსპედიციები

ინსტიტუტი ექსპედიციებს ატარებდა საქართველოს, მეზობელი რესპუბლიკების, ყაზახეთისა და ჩრდილო კავკასიის ტერიტორიაზე. დღემდე ინსტიტუტს მჭიდრო ურთიერთობები აქვს რუსეთის და უცხოეთის შესაბამისი პროფილის სამეცნიერო დაწესებულებებთან, ამუშავებს მათთან ერთად სამეცნიერო პროექტებს.

1970-1971 და 1974-1975 წლებში საქართველოს ისტორიის სახელმწიფო მუზეუმი და პალეობიოლოგიის ინსტიტუტი ერთობლივად აწარმოებდა არქეოლოგიურ გათხრებს, ტყიბულის მუნიციპალიტეტში მდებარე ცუცხვათის მღვიმოვანში. ექსპედიციის წევრებმა მღვიმოვანის ტერიტორიაზე მდებარე მღვიმეებში მიაკვლიეს შუა პალეოლითის (ძველი ქვის ხანის შუა პერიოდის, დაახლოებით 400 - 40 ათასი წლის წინ) ქვის იარაღებს, ასევე, განამარხებულ ცხოველების ძვლებს. განსაკუთრებით აღსანიშნავია, მღვიმოვანის ტერიტორიაზე არსებულ „ბრინჯაოს მღვიმეში“ მოპოვებული ნეანდერტალელი ბავშვის საღეჭი კბილი, რომელიც ახალი კვლევების თანახმად დაახლოებით 50 000 წლით თარიღდება. ხანმოკლე ხასიათის საველე სამუშაოები ჩატარდა 1998-1999 და 2003-2004 წლებშიც, თუმცა, ფართომასშტაბიანი სამუშაოების მიუხედავად, მღვიმოვანის უდიდესი ნაწილი 2016 წლამდე შეუსწავლელი იყო. დღეს ცუცხვათის მღვიმე წარმოადგენს დაცულ ტერიტორიას და გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს დაცული ტერიტორიების სააგენტოს მმართველობაშია. ცუცხვათის მღვიმოვანი ქუთაისიდან 25 კილომეტრში მდებარეობს.

ცუცხვათის მღვიმოვანის გეგმა

2011 წელს პალეობიოლოგიის ინსტიტუტის თანამშრომლებმა მონაწილეობა მიიღეს საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენციებში ქალაქ ბერნში, ბაქოსა და ერევანში. მონაწილეობდნენ ექსპედიციებში თურქმენეთსა და ყაზახეთში.

სტრუქტურა

საქართველოს პრეზიდენტის 2004 წლის 30 დეკემბრის ბრძანებულებით დაარსდა საქართველოს მუზეუმების უდიდესი გაერთიანება, სამეცნიერო, საგანმანათლებლო და კულტურული ცენტრი, სწორედ აღნიშნული გაერთიანების ნაწილია დღეს ლეო დავითაშვილის სახელობის პალეობიოლოგიის ინსტიტუტი.

დირექტორები

სახელი	ვადის დასაწყისი	ვადის დასასრული
ლეო დავითაშვილი	1957	1977
ლეონიდე გაბუნია	1977	1988
გურამ მჭედლიძე	1988	2009
აბესალომ ვეკუა	2009	2013

ლიტერატურა

• ენციკლოპედია „თბილისი“, თბ., 2002 - გვ. 728

რესურსები ინტერნეტში

• საქართველოს ეროვნული მუზეუმის აკადემიკოს ლეო დავითაშვილის სახელობის პალეობიოლოგიის ინსტიტუტი
• საერთაშორისო არქეოლოგიური ექსპედიცია ტყიბულის მუნიციპალიტეტში მდებარე ცუცხვათის მღვიმოვანში მუშაობს