თეთრი ტბა (ტომსკი)
| თეთრი ტბა | |
|---|---|
| Белое озеро | |
| |
| კოორდინატები: 56°29′45″ ჩ. გ. 84°57′49″ ა. გ. / 56.49583° ჩ. გ. 84.96361° ა. გ. | |
| მდებარეობა | ტომსკი, ტომსკის ოლქი, (  რუსეთი)
|
| სიგრძე | 0,155 კმ |
| სიგანე | 0,13 კმ |
| ფართობი | 0,06 კმ² |
| სანაპირო ზოლის სიგრძე | 0,47 კმ |
| მაქსიმალური სიღრმე | 110 მ |
  | |
 მედიაფაილები ვიკისაწყობში
| |
თეთრი ტბა (რუს. Белое озеро) — ტბა ტომსკის ისტორიულ ცენტრში, ვოსკრესენსკის (კვირის) მთაზე, ოქტომბრის რაიონში.
ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]XX საუკუნის დასაწყისამდე ტბაში წყალი სუფთა იყო და ხალხში სამკურნალოდ ითვლებოდა. დიდი ხნის განმავლობაში ტბა მიმდებარე ტერიტორიის მცხოვრებთათვის სასმელი წყლის წყარო იყო. მისგან წყალს ხანძრის ჩასაქრობადაც იღებდნენ. ამიტომ, 1839 წლის აპრილში, ტომსკის ქალაქელების ჯგუფმა უმაღლეს მმართველს შესჩივლა, რომ წინა წლის სექტემბერში ტბა გათხრილ ორმოში გაუშვეს. ტომსკის დუმის ნებართვით მოეწყო კაშხალი, რომელმაც ტბაში წყლის დონე აღადგინა.[1]
1870-იან წლებში ტბა გაღრმავდა, ჩამოყალიბდა ჩვეულებრივ ოვალურად, ტორფიანი კუნძული ამოიღეს შუიდან, დარგეს ხეები. ზაფხულში ტბაზე საბანაოებს აწყობდნენ, ზამთარში კი — საციგურაო მოედნებს.
1907 წელს, ა. კ. ზავიტკოვის წინადადებით, ქალაქის მთავრობამ განიხილა წინადადება ტბის შევსების და მის ადგილას ბაზრის მოედნის მოწყობის შესახებ.
1914 წელს ბოტანიკური ბაღის მთავარმა მებაღემ პ. მ. ფლოსოვმა შეადგინა ტბის მიმდებარე ტერიტორიის ბაღის გეგმა.
1940 წელს ტბის ნაპირას მოეწყო პარკი, დაირგო აკაციის, ალვის, ვაშლის, კედრისა და ნაძვის ბუჩქები; დამონტაჟდა ლენინის, სტალინის, ვოროშილოვის, ჩაპაევის სკულპტურები, სკულპტურული ჯგუფები „პარტიზანები“, „მესაზღვრე ძაღლით“.
დიდი სამამულო ომის დროს ტბის გამოყენება ქარხანა „ტომკაბელმა“ (ამჟამად „ციმბირკაბელი“) დაიწყო, როგორც ტექნიკური რეზერვუარის. 1950-იან წლებში დაბინძურებული წყალი გაუშვეს, ფსკერი გაწმინდეს. ტბის ირგვლივ დაირგო ნეკერჩხლის ხეები.
1959 წლის 29 აგვისტოს ტბის შუაში გაკეთდა შადრევანი — თეთრი შროშანის ფორმის, ტომსკის სამოქალაქო საინჟინრო ინსტიტუტის მასწავლებლის ვ. ვ. გორევის პროექტით.
1978 წლის ნოემბერში თეთრი ტბის სანაპიროზე, პარკში დამონტაჟდა ტომსკის მკვიდრის, საბჭოთა კავშირის ორგზის გმირის, კოსმონავტ ნიკოლაი რუკავიშნიკოვის ბრინჯაოს ბიუსტი.
ეტიმოლოგია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ერთ-ერთი ლეგენდის თანახმად, XVII საუკუნის დასაწყისში, ეუშტინის მთავრის ტაიანის ჯარისკაცებს, რომლებიც დიდი ხნის განმავლობაში იგერიებდნენ სტეპის ვარიაგების შემოტევებს, მოულოდნელად თავს დაესხნენ ბოროტი სულები და სერიოზული დაავადებები მოუტანეს. უბედურებისგან თავის დაღწევა მხოლოდ ადამიანის მიერ საკუთარი სისხლით ტბის გაცოცხლებით იყო შესაძლებელი. ეს გააკეთა მთავრის ქალიშვილმა, მშვენიერმა ტომამ, რომელმაც ხანჯალი მკერდში დაირტყა. მის ფეხებთან წყალი ადუღდა, გათეთრდა და ავადმყოფი მეომრები განიკურნენ ამ წყლით. გამოჯანმრთელებულებს კი საშუალება მიეცათ, მტრები არ შემოეშვათ ქალაქში. ამის შემდეგ ტბას თეთრი უწოდეს.
სხვა ლეგენდის თანახმად, მას სახელი ეწოდა ტბას გარშემო შემოვლებული თეთრტანიანი არყის ხეების მიხედვით.
წარმოშობის თანამედროვე ვერსია ვარაუდობს, რომ რუსეთში დიდი ხანია თეთრს ეძახიან სუფთა, ანკარა წყლის წყაროებს.
ლიტერატურა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- Г. Н. Старикова, Л. А. Захарова, Е. В. Иванцова и др. История названий томских улиц. — Томск: Д-Принт, 2012. — 368 с. — 2000 экз. — ISBN 978-5-902514-51-0.
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ Г. Н. Старикова, Л. А. Захарова, Е. В. Иванцова и др. История названий томских улиц. — Томск: Д-Принт, 2012. — С. 324—325. — 368 с. — 2000 экз. — ISBN 978-5-902514-51-0.