დავიდ ჰილბერტი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ნავიგაციაზე გადასვლა ძიებაზე გადასვლა
დავიდ ჰილბერტი
გერმ. David Hilbert
Hilbert.jpg
დაბ. თარიღი 23 იანვარი, 1862(1862-01-23)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11]
დაბ. ადგილი კენიგსბერგი ან Znamensk, Kaliningrad Oblast
გარდ. თარიღი 14 თებერვალი, 1943(1943-02-14)[12] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [10] [9] [13] (81 წლის)
გარდ. ადგილი გეტინგენი[12] [9]
დასაფლავებულია გიოტინგენის სასაფლაო[14]
მოქალაქეობა Flag of Prussia 1892-1918.svg პრუსიის სამეფო
Flag of the German Empire.svg გერმანიის იმპერია
Flag of Germany (3-2 aspect ratio).svg ვაიმარის რესპუბლიკა
Flag of German Reich (1935–1945).svg მესამე რაიხი
ეროვნება გერმანელები
საქმიანობა მათემატიკური ანალიზი, გეომეტრია, რიცხვთა თეორია და მათემატიკა
მუშაობის ადგილი გეტინგენის უნივერსიტეტი
ალმა-მატერი კენიგსბერგის უნივერსიტეტი და Collegium Fridericianum
სამეცნიერო ხარისხი არქიტექტურა[1]
მეუღლე Käthe Hilbert
შვილ(ებ)ი Franz Hilbert[1]
ჯილდოები ორდენი ხელოვნებისა და მეცნიერების სფეროებში შეტანილი წვლილისათვის, პონსელეს პრემია, კოთენიუსის მედალი, Bolyai Prize, Lobachevsky Prize[15] , ბავარიის მაქსიმიალიანის ორდენი სამეცნიერო და სახელოვნებო მიღწევებისათვის, სამეფო საზოგადოების უცხოელი წევრი[16] და Goethe-Medaille für Kunst und Wissenschaft

დავიდ ჰილბერტი (გერმ. David Hilbert; დ. 23 იანვარი. 1862 — გ. 14 თებერვალი. 1943) — გერმანელი მათემატიკოსი. დაიბადა პრუსიის პროვინცია კენიგსბერგში (თავისი მოსაზრების მიხედვით) ან ვეჰლაუში (1946 წლიდან ცნობილია, როგორც ზნამენსკი), კენიგსბერგის მახლობლად, სადაც მამამისი ოტო ჰილბერტი მუშაობდა მისი დაბადების დროს. 1884 დაამთავრა კენიგსბერგის უნივერსიტეტი. 1893–1895 ამავე უნივერსიტეტის პროფესორი. 1895-იდან 1943-მდე გეტინგენის უნივერსიტეტის პროფესორი. ჰილბერტის გამოკვლევებმა დიდი გავლენა იქონია მათემატიკის მრავალ დარგზე. მისმა მოღვაწეობამ განაპირობა ის გარემოება, რომ XX საუკუნის დასაწყისში გეტინგენი იქცა მათემატიკური გამოკვლევათა მსოფლიო ცენტრად. ჰილბერტის სამეცნიერო ბიოგრაფია გამოკვეთილად იყოფა რამდენიმე პერიოდად, რომლებიც ეძღვნება მათემატიკის რომელიმე დარგს: ინვარიანტთა თეორიას (1885–1893), ალგებრულ რიცხვთა თეორიას (1893–1898), გეომეტრიის დაფუძნებას (1898–1902), ვარიაციული აღრიცხვისა და დიფერენციალური განტოლებათა საკითხებს (1900–1906), ინტეგრალური განტოლებათა თეორიას (1900–1910), უორინგის პრობლემას (1908–1909), მათემატიკის ფიზიკურ საფუძვლებს (1910–1922), მათემატიკურ დაფუძნებას (1922–1939). 1900 ჰილბერტმა პარიზში, II საერთაშორისო მათემატიკის კონგრესზე, წაიკითხა მოხსენება, რომელშიც ჩამოაყალიბა მათემატიკის 23 ძირითადი პრობლემა, ე. წ. ჰილბერტის პრობლემები. იყო მათემატიკური თეორიის თვალსაჩინოდ გადმოცემის დიდი ოსტატი. სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის საპატიო წევრი (1934-იდან). მსოფლიოში ცნობილი მათემატიკის სფეროში მოღვაწე სწავლული 1943 წლის 14 თებერვალს ქ. გეტინგენში გარდაიცვალა.

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა, ბერლინის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა, ბავარიის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა და სხვ. Record #11855090X // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  2. ↑ 2.0 2.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  3. ↑ 3.0 3.1 MacTutor History of Mathematics archive
  4. ↑ 4.0 4.1 SNAC — 2010.
  5. ↑ 5.0 5.1 KNAW Past Members
  6. ↑ 6.0 6.1 the Internet Philosophy Ontology Project
  7. ↑ 7.0 7.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  8. ↑ 8.0 8.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia Catalana, 1968.
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 www.accademiadellescienze.it
  10. ↑ 10.0 10.1 Proleksis enciklopedija — 2009.
  11. ↑ Annuaire prosopographique : la France savante
  12. ↑ 12.0 12.1 Колмогоров А. Н. Гильберт Давид // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  13. ↑ David Hilbert
  14. ↑ http://www.w-volk.de/museum/grave34.htm
  15. ↑ https://medal.kpfu.ru/laureatyi-medali/
  16. ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — ლონდონის სამეფო საზოგადოება. — გვ. 169.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=დავიდ_ჰილბერტი&oldid=3982524“-დან