დავიდ ჰილბერტი

დავიდ ჰილბერტი
	გერმ. David Hilbert
დაბ. თარიღი	23 იანვარი, 1862
დაბ. ადგილი	კალინინგრადი
გარდ. თარიღი	14 თებერვალი, 1943 (81 წლის)
გარდ. ადგილი	გეტინგენი
დასაფლავებულია	გიოტინგენის სასაფლაო
მოქალაქეობა	პრუსიის სამეფო; გერმანიის იმპერია; ვაიმარის რესპუბლიკა; მესამე რაიხი
საქმიანობა	მათემატიკოსი , უნივერსიტეტის პროფესორი, ფილოსოფოსი, ფიზიკოსი, ლოგიკოსი და philosopher of mathematics
მუშაობის ადგილი	გეტინგენის უნივერსიტეტი
ალმა-მატერი	კენიგსბერგის უნივერსიტეტი და Collegium Fridericianum
განთქმული მოსწავლეები	Wilhelm Ackermann, რიხარდ კურანტი, Erich Hecke და Otto Blumenthal
სამეცნიერო ხარისხი	დოქტორის ხარისხი
მეუღლე	Käthe Hilbert
შვილ(ებ)ი	Franz Hilbert
ჯილდოები	ორდენი ხელოვნებისა და მეცნიერების სფეროებში შეტანილი წვლილისათვის, პონსელეს პრემია, კოთენიუსის მედალი, Bolyai Prize, Lobachevsky Prize , ბავარიის მაქსიმიალიანის ორდენი სამეცნიერო და სახელოვნებო მიღწევებისათვის, სამეფო საზოგადოების უცხოელი წევრი და Goethe Medal for Art and Science
	გავლენა მოახდინეს
	დავიდ ჰილბერტი ვიკისაწყობში

დავიდ ჰილბერტი (გერმ. David Hilbert; დ. 23 იანვარი, 1862, კენიგსბერგი — გ. 14 თებერვალი, 1943, გეტინგენი) — გერმანელი მათემატიკოსი.

ბიოგრაფია

დაიბადა პრუსიის პროვინცია კენიგსბერგში (თავისი მოსაზრების მიხედვით) ან ვეჰლაუში (1946 წლიდან ცნობილია, როგორც ზნამენსკი), კენიგსბერგის მახლობლად, სადაც მამამისი ოტო ჰილბერტი მუშაობდა მისი დაბადების დროს. 1884 წელს დაამთავრა კენიგსბერგის უნივერსიტეტი. 1893-1895 წლებში ამავე უნივერსიტეტის პროფესორი. 1895 წლიდან 1943 წლამდე გეტინგენის უნივერსიტეტის პროფესორი. ჰილბერტის გამოკვლევებმა დიდი გავლენა იქონია მათემატიკის მრავალ დარგზე. მისმა მოღვაწეობამ განაპირობა ის გარემოება, რომ XX საუკუნის დასაწყისში გეტინგენი იქცა მათემატიკური გამოკვლევათა მსოფლიო ცენტრად. ჰილბერტის სამეცნიერო ბიოგრაფია გამოკვეთილად იყოფა რამდენიმე პერიოდად, რომლებიც ეძღვნება მათემატიკის რომელიმე დარგს: ინვარიანტთა თეორიას (1885-1893), ალგებრულ რიცხვთა თეორიას (1893-1898), გეომეტრიის დაფუძნებას (1898-1902), ვარიაციული აღრიცხვისა და დიფერენციალური განტოლებათა საკითხებს (1900-1906), ინტეგრალური განტოლებათა თეორიას (1900-1910), უორინგის პრობლემას (1908-1909), მათემატიკის ფიზიკურ საფუძვლებს (1910-1922), მათემატიკურ დაფუძნებას (1922-1939). 1900 ჰილბერტმა პარიზში, II საერთაშორისო მათემატიკის კონგრესზე, წაიკითხა მოხსენება, რომელშიც ჩამოაყალიბა მათემატიკის 23 ძირითადი პრობლემა, ე. წ. ჰილბერტის პრობლემები. იყო მათემატიკური თეორიის თვალსაჩინოდ გადმოცემის დიდი ოსტატი. სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის საპატიო წევრი (1934 წლიდან). მსოფლიოში ცნობილი მათემატიკის სფეროში მოღვაწე სწავლული 1943 წლის 14 თებერვალს ქ. გეტინგენში გარდაიცვალა.

ლიტერატურა

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 658.

სქოლიო

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 Deutsche Nationalbibliothek Record #11855090X // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^2.0 ^2.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ ^3.0 ^3.1 MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>
↑ ^4.0 ^4.1 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
↑ ^5.0 ^5.1 KNAW Past Members
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21491701"></a>
↑ ^6.0 ^6.1 Internet Philosophy Ontology project
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6023365"></a>
↑ ^7.0 ^7.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ ^8.0 ^8.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a>
↑ ^9.0 ^9.1 ^9.2 www.accademiadellescienze.it
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107212659"></a>
↑ ^10.0 ^10.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3407324"></a>
↑ Annuaire prosopographique : la France savante / B. Delmas, R. Mathis — 2009.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q673718"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2926731"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55740543"></a>
↑ ^12.0 ^12.1 Národní autority České republiky
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
↑ ^13.0 ^13.1 Колмогоров А. Н. Гильберт Давид // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q153224"></a>
↑ David Hilbert / B. Delmas, R. Mathis — 2009.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q673718"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2926731"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55740543"></a>
↑ http://www.w-volk.de/museum/grave34.htm
↑ Find a Grave — 1996.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>
↑ https://medal.kpfu.ru/laureatyi-medali/
↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — ლონდონის სამეფო საზოგადოება. — გვ. 169.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q111806251"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q123885"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q17152639_citetype_Q1172284"_data-entity-id="Q36578"><i_class="wef_low_priority_links">[[:გერმანიის_ეროვნული_ბიბლიოთეკა|Deutsche_Nationalbibliothek]]</i>_[http://d-nb.info/gnd/11855090X/_Record_#11855090X]_//_ინტეგრირებული_ნორმატიული_ფაილი<span_class="wef_low_priority_links">_—_2012—2016.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a></div>-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 Deutsche Nationalbibliothek Record #11855090X // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827_citetype_Q595971"_data-entity-id="Q19938912"><i_class="wef_low_priority_links">[[:საფრანგეთის_ეროვნული_ბიბლიოთეკა|Bibliothèque_nationale_de_France]]</i>_BnF_authorities:_პლატფორმა_ღია_მონაცემები<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a></div>-2] 2.0 ^2.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q547473">MacTutor_History_of_Mathematics_archive<span_class="wef_low_priority_links">_—_1994.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a></div>-3] 3.0 ^3.1 MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513_citetype_Q35127_citetype_Q36524_citetype_Q194166"_data-entity-id="Q29861311">SNAC<span_class="wef_low_priority_links">_—_2010.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a></div>-4] 4.0 ^4.1 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q21491701">KNAW_Past_Members<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21491701"></a></div>-5] 5.0 ^5.1 KNAW Past Members
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21491701"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q6423319_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q6023365">[[:en:The_Internet_Philosophy_Ontology_Project|Internet_Philosophy_Ontology_project]]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6023365"></a></div>-6] 6.0 ^6.1 Internet Philosophy Ontology project
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6023365"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13136"_data-entity-id="Q237227">[[:de:s:Brockhaus_Enzyklopädie|ბროკჰაუზის_ენციკლოპედია]]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a></div>-7] 7.0 ^7.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q47461344"_data-entity-id="Q2664168">[http://www.enciclopedia.cat/enciclop%C3%A8dies/gran-enciclop%C3%A8dia-catalana/EC-GEC-0032648.xml_Gran_Enciclopèdia_Catalana]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:ca:Grup_Enciclopèdia|Grup_Enciclopèdia]],_1968.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a></div>-8] 8.0 ^8.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q107212659">www.accademiadellescienze.it<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107212659"></a></div>-9] 9.0 ^9.1 ^9.2 www.accademiadellescienze.it
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107212659"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q615699"_data-entity-id="Q3407324">[[:hr:Opća_i_nacionalna_enciklopedija|Proleksis_enciklopedija]],_[[:hr:Opća_i_nacionalna_enciklopedija|Opća_i_nacionalna_enciklopedija]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2009.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3407324"></a></div>-10] 10.0 ^10.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3407324"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q55740543">[[:d:Q55740543|Annuaire_prosopographique_:_la_France_savante]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_[[:d:Q2926731|B.&nbsp;Delmas]],_[[:d:Q673718|R.&nbsp;Mathis]]_—_2009.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q673718"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2926731"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55740543"></a></div>-11] Annuaire prosopographique : la France savante / B. Delmas, R. Mathis — 2009.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q673718"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2926731"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55740543"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q856638_citetype_Q1982918_citetype_Q36524"_data-entity-id="Q13550863">Národní_autority_České_republiky<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a></div>-12] 12.0 ^12.1 Národní autority České republiky
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q17378135"><i_class="wef_low_priority_links">[[:ანდრია_კოლმოგოროვი|Колмогоров&nbsp;А.&nbsp;Н.]]</i>_Гильберт_Давид_//_[[:ru:Большая_советская_энциклопедия_(третье_издание)|Большая_советская_энциклопедия]]:_[в_30_т.]<span_class="wef_low_priority_links">_—_3-е_изд._—_[[:მოსკოვი|Москва]]:_[[:ru:Большая_российская_энциклопедия_(издательство)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q153224"></a></div>-13] 13.0 ^13.1 Колмогоров А. Н. Гильберт Давид // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q153224"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q55740543">David_Hilbert<span_class="wef_low_priority_links">_/_[[:d:Q2926731|B.&nbsp;Delmas]],_[[:d:Q673718|R.&nbsp;Mathis]]_—_2009.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q673718"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2926731"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55740543"></a></div>-14] David Hilbert / B. Delmas, R. Mathis — 2009.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q673718"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2926731"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55740543"></a>

[[http://www.w-volk.de/museum/grave34.htm_http://www.w-volk.de/museum/grave34.htm]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-15] ttp://www.w-volk.de/museum/grave34.htm

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q5535082_citetype_Q33270056_citetype_Q43229_citetype_Q107553922"_data-entity-id="Q63056">[http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=23903146_Find_a_Grave]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1996.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a></div>-16] Find a Grave — 1996.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>

[[https://medal.kpfu.ru/laureatyi-medali/_https://medal.kpfu.ru/laureatyi-medali/]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-17] ttps://medal.kpfu.ru/laureatyi-medali/

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q12139612_citetype_Q49848"_data-entity-id="Q111806251">[https://web.archive.org/web/20120114063626/http://royalsociety.org/uploadedFiles/Royal_Society_Content/about-us/fellowship/Fellows1660-2007.pdf_List_of_Royal_Society_Fellows_1660-2007]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:ლონდონის_სამეფო_საზოგადოება|ლონდონის_სამეფო_საზოგადოება]]._—_გვ.&nbsp;169.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q111806251"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q123885"></a></div>-18] List of Royal Society Fellows 1660-2007 — ლონდონის სამეფო საზოგადოება. — გვ. 169.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q111806251"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q123885"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]