ფრან ცვიტერი

ფრან ცვიტერი
დაბ. თარიღი	24 ოქტომბერი, 1905(1905-10-24)
დაბ. ადგილი	ბელა გერკევი, სლოვენია
გარდ. თარიღი	14 აპრილი, 1988(1988-04-14) (82 წლის)
გარდ. ადგილი	ლიუბლიანა, სლოვენია
დასაფლავებულია	ბელა ჩერქევას სასაფლაო
მოქალაქეობა	იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა
საქმიანობა	ისტორიკოსი
მუშაობის ადგილი	ლიუბლიანის უნივერსიტეტი
ალმა-მატერი	ვენის უნივერსიტეტი და ლიუბლიანის უნივერსიტეტი
შვილ(ებ)ი	ვაჟები – მათიას ცვიტერი, ტომას ცვიტერი ქალიშვილი – ანია დულარი
ფრან ცვიტერი ვიკისაწყობში

ფრან ცვიტერი ( სლოვენ. Fran Zwitter; დ. 24 ოქტომბერი, 1905, ბელა გერკევი, სლოვენია — გ. 14 აპრილი, 1988, ლიუბლიანა) — სლოვენიელი ისტორიკოსი. მილკო კოსთან, ბოგო გრაფენაუერთან და ვასილი მელიქთან ერთად ითვლება ლიუბლიანას ისტორიოგრაფიული სკოლის თანადამფუძნებლად.

ბიოგრაფია

ფრან ცვიტერი დაიბადა სოფელ ბელა ჩერკევში, ნოვო მესტოს მახლობლად, იმდროინდელ კარნიოლას საჰერცოგოში, ავსტრო-უნგრეთის იმპერიაში. მისი მამა კარინტიელი სლოვენი დავიორინ ცვიტერი მოსამართლედ მუშაობდა. ოჯახმა იუგოსლავიის სამეფოში დარჩენა გადაწყვიტა მას შემდეგ, რაც კარინთის პლებისციტმა მათი მშობლიური რეგიონი ავსტრიის რესპუბლიკას გადასცა. ნოვო მესტოში გიმნაზიის დამთავრების შემდეგ ჩაირიცხა ლიუბლიანას უნივერსიტეტში, სადაც სწავლობდა ისტორიასა და გეოგრაფიას. 1926-1928 წლებში სწავლობდა ვენის უნივერსიტეტში, ხოლო 1930 წლიდან 1932 წლამდე — პარიზში, ალბერ მატიესის ხელმძღვანელობით. 1932-1938 წლებში ასწავლიდა ლიუბლიანას კლასიკურ ლიცეუმში. 1938 წელს გახდა ლიუბლიანის უნივერსიტეტის პროფესორი.

1930-იან წლებში იგი აქტიურად მონაწილეობდა საზოგადოებრივ ცხოვრებაში, აქვეყნებდა კრიტიკულ სტატიებს ლიბერალურ ჟურნალებში Sodobnost და Ljubljanski zvon. 1941 წლის აპრილში იუგოსლავიაში ღერძის სახელმწიფოების შეჭრიდან მალევე, შეუერთდა სლოვენიელი ხალხის განთავისუფლების ფრონტს . იმავე წლის მაისში იგი დააპატიმრა იტალიის საოკუპაციო ხელისუფლებამ ლიუბლიანას პროვინციაში, მაგრამ მალე გაათავისუფლა. 1942 წლის მარტში იგი კვლავ დააპატიმრეს და გაგზავნეს აპრიკაში, იტალია-შვეიცარიის საზღვარზე მდებარე ბანაკში . იტალიასთან მოკავშირე ძალების მიერ დადებული საზავო ხელშეკრულების შემდეგ სლოვენიაში გადავიდა, სადაც შეუერთდა პარტიზანულ წინააღმდეგობას . 1944 წლის იანვრიდან 1945 წლის მარტამდე მან მოაწყო და ხელმძღვანელობდა განმათავისუფლებელი ფრონტის აღმასრულებელი საბჭოს სამეცნიერო ინსტიტუტს, რომელიც წარმოადგენდა უპრეცედენტო დაწესებულებას ნაცისტების მიერ ოკუპირებულ ევროპაში. ინსტიტუტი ძირითადად აწარმოებდა დოკუმენტაციას სასაზღვრო საკითხებზე და ამზადებდა ექსპერტიზას იუგოსლავიის ტერიტორიული პრეტენზიების შესახებ კარინთიაში იტალიისა და ავსტრიის წინააღმდეგ . 1945 წელს გადავიდა ბელგრადში, სადაც მუშაობდა საგარეო საქმეთა სამინისტროში ჩრდილო-დასავლეთ საზღვრის ექსპერტად.

1948 წლის შემდეგ გადავიდა ლიუბლიანაში, სადაც ასწავლიდა ლიუბლიანას უნივერსიტეტის ისტორიის ფაკულტეტზე. 1952-1954 წლებში მუშაობდა უნივერსიტეტის რექტორად. 1953 წელს გახდა სლოვენიის, შემდეგ იუგოსლავიის (1961) და სერბეთის მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის (1970) წევრი. 1975-1978 წლებში მუშაობდა გამომცემლობა Slovenska matica- ს პრეზიდენტად.

ცვიტერის თავდაპირველად დაკავებული იყო შუა საუკუნეების ქალაქების სოციალური ისტორიით, მაგრამ თავისი ხელმძღვანელის ალბერტ მატიესის გავლენით გადავიდა თანამედროვე ისტორიაზე. ფრანგული Annales სკოლის გავლენით მან შემოიტანა რამდენიმე მეთოდოლოგიური სიახლე სლოვენიის მიწების დემოგრაფიული ისტორიის შესწავლაში. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ დაკავდა ჰაბსბურგის იმპერიაში ეროვნების საკითხების შესწავლით.

გარდაიცვალა ლიუბლიანაში 1988 წელს. დაკრძალეს ბელა ჩერქევას სასაფლაოზე.

მისი ვაჟი – მათიას ცვიტერი – ექიმია, მეორე ვაჟი – ტომას ცვიტერი – ასტრონომი, ხოლო მისი ქალიშვილი – ანია დულარი – ისტორიკოსი, ბიბლიოთეკარი და სოციალური ანთროპოლოგი.

ძირითადი შრომები

• Starejša kranjska mesta in meščanstvo . ლუბლიანა, 1929;
• Les originines de l'illyrisme politique et la création des provinces illyriennes („("Истоки политического иллиризма и создания иллирийских провинций"). Дижон, 1933;
• Les problemes nationaux dans la monarchie des Habsbourg ("Национальные вопросы в монархии Габсбургов"), соавторство с Ярославом Шидаком и Вазо Богдановым. Белград, 1960;
• Die Kärntner Frage ("Каринтийский вопрос"). Клагенфурт, 1979;
• O slovenskem narodnem vprašanju ("К словенскому национальному вопросу"). Избранные статьи под редакцией Василия Мелика, Любляна, 1990.

რესურსები ინტერნეტში

• Short Biogrპhy