ინუიტების სამზარეულო
ტრადიციულად ინუიტური სამზარეულო (ან ესკიმოსური სამზარეულო), რომელიც მოიცავს გრენლანდიურ და იუპიკურ სამზარეულოს, შედგება ცხოველური საკვებისგან, რომელიც იქნა მოპოვებული თევზაობის ან ნადირობის შედეგად. მე-20 საუკუნეში ინუიტების დიეტა შეიცვალა და XXI საუკუნისთვის ის უფრო ახლოს იყო დასავლურ დიეტასთან. მიუხედავად იმისა, რომ ტრადიციული ან სოფლის საკვები კვლავ მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ინუიტის ცხოვრებაში, მაღაზიიდან დიდი რაოდენობით საკვების შეძენა ხდება, რამაც გამოიწვია ჯანმრთელობის პრობლემები. [1] [2]
ედმუნდ სერლსი თავის სტატიაში - „ საკვები და თანამედროვე ინუიტი პიროვნებების იდენტობა“, აღნიშნავს, რომ ინუიტები ხორცის დიეტას მოიხმარენ, რადგან უმეტესწილად ხორცის დიეტა „ეფექტურია სხეულის სითბოს შენარჩუნებაში, სხეულის განმტკიცებაში, ორგანიზმის შენარჩუნებაში და კიდევ უფრო ჯანმრთელი სხეულის ჩამოყალიბებაში ". [3]
კვების წყაროები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- მონადირებული ხორცი:
ზღვის ძუძუმწოვრები, როგორიცაა ლომვეშაპი, ფარფლფეხიანები და ვეშაპი. ვეშაპის ხორცი ზოგადად მიიღება მარტოკბილასგან, ბელუგის ვეშაპისა და გრენლანდიური ვეშაპიდან. ამ უკანასკნელს შეუძლია მთელი საზოგადოება თითქმის ერთი წლის განმავლობაში გამოკვებოს თავისი ხორცისგან და კანისგან. ინუიტი მონადირეები ყველაზე ხშირად ნადირობენ არასრულწლოვან ვეშაპებზე, რომლებიც მოზრდილებთან შედარებით უფრო უსაფრთხოა ნადირობისთვის და უფრო გემრიელი კანი აქვთ. რგოლებიანი ნერპა და ზღვის კურდღელი ინუიტების დიეტის ყველაზე მნიშვნელოვანი ასპექტია და ხშირად ინუიტი მონადირეების დიეტის უდიდესი ნაწილია.
მიწის ძუძუმწოვრები, როგორიცაა ჩრდილოეთის ირემი, თეთრი დათვი და ხარვერძი
ჩიტები და მათი კვერცხები
მარილიანი წყლის და მტკნარი წყლის თევზი, მათ შორის არქტიკული კოდა, არქტიკული გოჭალა, მოივა და ამერიკული ტბის პალია .
მიუხედავად იმისა, რომ არქტიკაში შეუძლებელია ადგილობრივი მცენარეების საკვებად დამუშავება, ტრადიციულად, ინუიტები აგროვებენ იმას, რაც ბუნებრივად არის ხელმისაწვდომი, [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9]
მარცვალი, მათ შორის, მოცვი და მოროშკა
ბალახოვანი მცენარეები, როგორიცაა ბალახები და თხაწართხალა
ბოლქვნაყოფები და ღეროები, მათ შორის თაგვის საკვები, სხვადასხვა ტუნდრაული მცენარეების ფესვები.
ფესვები, როგორიცაა ტუბერუსის საგაზაფხულო სილამაზე და ტკბილი ვეტჩი
ზღვის მცენარეები
ნადირობის პრაქტიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბოლო ხანებში ნაწილობრივ შემცირდა ნადირობა იმის გამო, რომ ახალგაზრდების უმეტესობას არ გააჩნია ამ მიწაზე გადარჩენის უნარი. ისინი აღარ არიან გამოცდილი წინაპრებივით ნადირობაში და უფრო მეტად ჭამენ "თეთრი ხალხის" საკვებს, რომელსაც ისინი სამხრეთიდან იღებენ. სანადირო ინვენტარის - თოვლის ავტომობილების, თოფების, სასრიალოების, საკემპინგე საშუალებების, ბენზინისა და ზეთის სიძვირე - ასევე იწვევს ოჯახების შემცირებას, რომლებიც თავიანთი საჭმელისთვის ნადირობენ. [10]
სეზონიდან გამომდინარე, ინუიტები ნადირობენ სხვადასხვა ტიპის სელაპებზე: გრენლანდიური სელაპი, ჩვეულებრივი სელაპი და წვერიანი სელაპი. ბეჭდისებრ სელაპებზე ნადირობენ მთელი წლის განმავლობაში, ხოლო გრენლანდიურ სელაპებზე მხოლოდ ზაფხულის პერიოდში. [9] იმის გამო, რომ სელაპებმა ყინული უნდა გაარღვიონ ჰაერამდე მისასვლელად, ისინი ქმნიან სუნთქვის ხვრელებს კბილებით და ბრჭყალებით. ამის საშუალებით ინუიტ მონადირეებს შეუძლიათ სელაპების ხელში ჩაგდება. როდესაც მონადირე მიდის ამ ხვრელებზე, ისინი ადგენენ სელაპების ინდიკატორს, რომელიც აფრთხილებს მონადირეს, როდის ამოდის სელაპი ჰაერის ჩასასუნთქად. სელაპის ამოსვლისას, მონადირე ამჩნევს მოძრაობას ინდიკატორში და იყენებს თავის არპუნს წყალში სელაპის დასაჭერად .
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Lougheed, T. (2010). „The Changing Landscape of Arctic Traditional Food“. Environmental Health Perspectives. 118 (9): A386–A393. doi:10.1289/ehp.118-a386. PMC 2944111. PMID 20810341.
- ↑ Nunavut Food Security Coalition
- ↑ 3.0 3.1 Searles, Edmund. "Food and the Making of Modern Inuit Identities." Food & Foodways: History & Culture of Human Nourishment 10 (2002): 55–78.
- ↑ Kuhnlein. Traditional Plant Foods of Canadian Indigenous Peoples: Nutrition, Botany and Use (Food and Nutrition in History and Anthropology). ციტირების თარიღი: 19 November 2007.
- ↑ Inuit Tapiriit Kanatami. Arctic Wildlife. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 13 August 2007. ციტატა: „Not included are the myriad of other species of plants and animals that Inuit use, such as geese, ducks, rabbits, ptarmigan, swans, halibut, clams, mussels, cod, berries and seaweed.“ ციტირების თარიღი: 20 November 2007.
- ↑ Bennett. Uqalurait: An Oral History of Nunavut. „...shorelines, Inuit gathered seaweed and shellfish. For some, these foods were a treat;...“
- ↑ kuanniq. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 13 დეკემბერი 2012. ციტირების თარიღი: 16 February 2007.
- ↑ Bennett (2004). Uqalurait: An Oral History of Nunavut.
- ↑ 9.0 9.1 Bennett, John, and Susan Rowley, eds. Uqalurait: An Oral History of Nunavut. Canada: McGill-Queen's Univ. Press, 2004.
- ↑ Condon, R.G. (1996). The Northern Copper Inuit: A History.