ანრი გრეგუარი

ანრი გრეგუარი
ფრანგ. Henri Grégoire
დაბადების თარიღი	4 დეკემბერი, 1750(1750-12-04)
დაბადების ადგილი	Vého
გარდაცვალების თარიღი	28 მაისი, 1831(1831-05-28) (80 წლის)
გარდაცვალების ადგილი	პარიზი
მოქალაქეობა	საფრანგეთი
განათლება	ნანსის უნივერსიტეტი და Université de Nancy
ჯილდოები	საპატიო ლეგიონის ორდენის კომანდორი
ანრი გრეგუარი ვიკისაწყობში

აბატი გრეგუარი. მხატვარი: ჟოზეფ ფრანსუა, 1800.

ანრი ჟან-ბატისტ გრეგუარი (ფრანგ. Henri Jean-Baptiste Grégoire; დ. 4 დეკემბერი, 1750, ვოე, საფრანგეთი, — გ. 20 მაისი, 1831, პარიზი) — ფრანგი სასულიერო, პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწე. ხშირად აბატ გრეგუარის (Abbé Grégoire) სახელითაც იხსენიება. ცნობილია, როგორც კონსტიტუციური ეკლესიის — ნაციონალიზებული რომაულ-კათოლიკური ეკლესიის — პრინციპის, ასევე ებრაელებისა და ზანგების უფლებების დამცველი.

ბიოგრაფია

დაიბადა ვოეში (ლუნევილის ახლოს) ღარიბი გლეხის ოჯახში. შეუდგა სასულიერო კარიერას. სახელი გაითქვა 1788 წელს ებრაელების უფლებათა შესახებ გამოქვეყნებული ესეთი. 1789 წელს გენერალური შტატების დეპუტატად აირჩიეს სასულიერო წოდებიდან. საფრანგეთის დიდი რევოლუციის დასაწყისში იღვწოდა ეროვნულ კრებაში სასულიერო წოდების წარმომადგენლების ერთიანობისთვის, მოითხოვდა ებრაელებისთვის მოქალაქეობის მინიჭებას და მონობის გაუქმებას. გამოდიოდა ეკლესიის ნაციონალიზაციის პოლიტიკის ზოგიერთი ასპექტის წინააღმდეგ, თუმცა 1790 წლის ივლისში შესაბამისი საკანონმდებლო აქტის მიღების შემდეგ რჩებოდა რევოლუციის ერთგული. მოგვიანებით დაინიშნა „კონსტიტუციურ ეპისკოპოსად“ ლუარსა და შერში.

როგორც ეროვნული კონვენტის წევრი, 1792 წლის სექტემბერში გრეგუარი გამოვიდა მონარქიის გაუქმების წინადადებით, ხოლო ნოემბერში მოითხოვა ლუი XVI-ს გასამართლება. 1793-1794 დექრისტიანიზაციის კამპანიის დროს განაგრძობდა საეკლესიო სამოსლის ტარებას და ღიად აცხადებდა საკუთარ რწმენას. საზოგადოებრივი განათლების კომიტეტში მუშაობისას ცდილობდა გადაერჩინა სამონასტრო ბიბლიოთეკები და რელიგიურ თემაზე შექმნილი ხელოვნების ნიმუშები. 1794 წლის ივლისში იაკობინელების რადიკალური რეჟიმის დამხობის შემდეგ ხელი შეუწყო აღმსარებლობის თავისუფლების აღდგენას და ხელმძღვანელობდა „კონსტიტუციური ეკლესიის“ რეორგანიზაციას.

1799 წელს გრეგუარი წინააღმდეგი იყო 18 ბრიუმერის გადატრიალების, რომელმაც გენერალი ნაპოლეონ ბონაპარტი ხელისუფლებაში მოიყვანა. 1801 წელს სენატში მისი არჩევა ნაპოლეონის კონსულობის და იმავე წლის პაპთან გაფორმებული კონკორდატის წინააღმდეგ მიმართული საპროტესტო ნაბიჯი იყო. 1804 წელს გრეგუარმა ხმა მისცა ნაპოლეონის იმპერატორად გამოცხადების წინააღმდეგ. 1807 წელს ის იყო ნაპოლეონის მიერ მოწვეული სინედრიონის ებრაელი წარმომადგენლების მრჩეველი. გრეგუარი ემხრობოდა საფრანგეთის კოლონიის ჰაიტის დამოუკიდებლობას, ხოლო მისი აბოლიციონისტური ნაშრომი „ზანგური ლიტერატურა“ („De la littérature des Nègres“, 1808) ამტკიცებდა, რომ ზანგებს ჰქონდათ ისეთივე ინტელექტუალური შესაძლებლობები, როგორც თეთრკანიანებს. 1815 წელს ბურბონთა მეორე რესტავრაციის შემდეგ მტკიცედ იცავდა საკუთარ შეხედულებებს სამოქალაქო უფლებებისა და კონსტიტუციის შესახებ. 1819 წელს აირჩიეს დეპუტატად, მაგრამ ხელისუფლებამ არჩევნების შედეგი გააუქმა. დევნის მიუხედავად გრეგუარი ინარჩუნებდა გავლენას ლიბერალურ წრეებში. სიცოცხლის უკანასკნელი წლები ლიტერატურულ საქმიანობას და იმ დროის ინტელექტუალებთან მიმოწერას დაუთმო. გარდაიცვალა 1831 წელს. დაკრძალულია მონპარნასის სასაფლაოზე.

ბიბლიოგრაფია

• De la littérature des nègres, ou Recherches sur leurs facultés intellectuelles, leurs qualités morales et leur littérature (1808)
• Histoire des sectes religieuses, depuis le commencement du siècle dernier jusqu'à l'époque actuelle (a vols., 1810)
• Essai historique sur les libertés de l'église gallicane (1818)
• De l'influence du Christianisme sur la condition des femmes (1821)
• Histoire des confesseurs des empereurs, des rois, et d'autres princes (1824)
• Histoire du manage des primes en France (1826)
• Grégoireana, ou résumé général de la conduite, des actions, et des écrits de M. le comte Henri Grégkoire, preceded by a biographical notice by Cousin d'Avalon, was published in 1821; and the Mémoires ... de Grégoire, with a biographical notice by H Carnot, appeared in 1837 (2 vols.)

ლიტერატურა

• Debidour, Antonin. "L'abbé Grégoire", Nancy, Imprimerie Paul Sordoillet, 1881.
• Hermon-Belot, Rita. L'abbé Grégoire, la politique et la vérité, Paris: Éd. du Seuil, 2000
• Gibson, William. "The Abbé Grégoire and the French Revolution," The Nineteenth Century, Vol. XXXIV, July/December, 1893.
• Necheles, Ruth F. The Abbé Grégoire, 1787-1831: The odyssey of an egalitarian, Westport, Conn.: Greenwood Pub. Corp., 1971.
• Bénot, Yves, et al. (2000). Grégoire et la cause des noirs (1789–1831): combats et projects, sous la dir. de Yves Bénot, Saint Denis [etc.], Société française d'histoire d'outre-mer [etc.], 2000.
• Byrnes, Joseph F. (2014). Priests of the French Revolution: Saints and Renegades in a New Political Era. University Park PA USA: Penn State Press. ISBN 978-0-271-06490-1.
• Grégoire, Henri. De la Noblesse de la peau ou Du préjugé des blancs contre la couleur des Africains et celle de leurs descendants noirs et sang-mêlés (1826), Grenoble: Millon, 2002.
• Grégoire, Henri. "De la traite et de l'esclavage des noirs et des blancs", Paris, Adrien Egron, 1815.
• Grégoire, Henri. "Lettre aux philantropes, sur les malheurs, les droit et les réclamations des Gens de couleur de Saint-Domingue, et des autres îles françoises de l'Amérique", Paris, Belin, 1790.
• Popkin, Jeremy D.; Popkin, R. H. (2000) The Abbé Grégoire and his World. Boston-London-Dordrecht: Klewer. ISBN 978-0-7923-6247-0. 
• Sax, Joseph L. "Historic Preservation as a Public Duty: The Abbe Gregoire and the Origin of an Idea", Michigan Law Review, vol. 88, no. 5 (April 1990), pp. 1142–69.
• Sepinwall, Alyssa Goldstein (2005). The Abbé Grégoire and the French Revolution: The Making of Modern Universalism. Berkeley-Los Angeles: University of California Press. ISBN 978-0-520-93109-1. 

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

ანრი გრეგუარი

• ანრი გრეგუარი — სტატია ენციკლოპედია ბრიტანიკიდან (ინგლისური)
• Henri Grégoire — ნამუშევრები პროექტ „გუტენბერგზე“
• ანრი გრეგუარი — ნამუშევრები საიტზე Internet Archive
• Full text online english translation of De la littérature des nègres from 1810 at the University of South Carolina Library's Digital Collections Page
• De la littérature des nègres დაარქივებული 2019-11-03 საიტზე Wayback Machine. (An Enquiry Concerning the Intellectual and Moral Faculties, and Literature of Negroes) original French and English translations are contained in this 2016 hardcover dual language edition published by Edition Delince.