სოციალური დისტანცირება
საზოგადოებრივ ჯანმრთელობაში სოციალური დისტანცია, რომელსაც ასევე უწოდებენ ფიზიკურ დისტანციას, არის არაფარმაცევტული ჩარევების ან ზომების ერთობლიობა, რომელიც მიზნად ისახავს გადამდები დაავადების გავრცელების თავიდან აცილებას ადამიანებს შორის ფიზიკური დისტანციის შენარჩუნებით და მათი ახლო შეხვედრების რაოდენობის შემცირებით.[1][2] ეს ჩვეულებრივ გულისხმობს ადამიანებს შორის გარკვეული დისტანციის დაცვას (დასაცავი მანძილი ქვეყნებს შორის განსხვავებულია და შეიძლება შეიცვალოს დროთა განმავლობაში) და დიდ ჯგუფებად შეკრების თავიდან აცილებას.
ინფიცირებულ ადამიანთან ფიზიკურ კონტაქტში მოხვედრის ალბათობის მინიმუმამდე შემცირებით, შესაძლებელია დაავადების გადაცემის აღკვეთა, რაც ნაკლებ სიკვდილს ნიშნავს.[1] ინფექციური დაავადებების გავრცელების შესანელებლად და ჯანდაცვის სისტემების გადატვირთვის თავიდან ასაცილებლად, განსაკუთრებით პანდემიის დროს, გამოიყენება რამდენიმე სოციალური დისტანციური ღონისძიება, მათ შორის სკოლების და სამუშაო ადგილების დახურვა, იზოლაცია, კარანტინი, ხალხის გადაადგილების შეზღუდვა და მასობრივი შეკრებების გაუქმება.[3][4] სოციალური დისტანციის უარყოფით მხარეებად შეიძლება ჩაითვალოს მარტოობა, პროდუქტიულობის დაქვეითება ან ისეთი კეთილდღეობების დაკარგვა, რომლებიც დაკავშირებულია ადამიანებთან ურთიერთობასთან.
სოციალური დისტანცია ყველაზე ეფექტურია მაშინ, როდესაც ინფექციური დაავადება ვრცელდება ქვემოთ ჩამოთვლილიდან ერთი ან რამდენიმე მეთოდით: წვეთოვანი კონტაქტით (ხველა ან ცემინება), პირდაპირი ფიზიკური კონტაქტით (სქესობრივი კონტაქტის ჩათვლით), არაპირდაპირი ფიზიკური კონტაქტით (როგორიცაა დაბინძურებულ ზედაპირზე შეხებით) და საჰაერო ხომალდით გადაცემით (თუ მიკროორგანიზმს ჰაერში დიდი ხნის განმავლობაში შეუძლია გადარჩენა). ზომები ნაკლებად ეფექტურია, როდესაც ინფექცია გადაეცემა ძირითადად დაბინძურებული წყლის, საკვების ან გადამტანების საშუალებით, როგორიცაა კოღოები ან სხვა მწერები.[5] სხვადასხვა ქვეყნების ხელისუფლებამ სოციალური დისტანციის დაცვა წაახალისა ან აუცილებლობად აქცია COVID-19-ის პანდემიის დროს, რადგან იგი მნიშვნელოვანი საშუალებაა დაავადების გადაცემის თავიდან ასაცილებლად. COVID-19, სავარაუდოა, რომ უფრო მეტად მოკლე დისტანციაზე გადაეცემა, ვიდრე შორ მანძილზე. თუმცა, ის შეიძლება გავრცელდეს 2 მეტრზე მეტ მანძილზე დახურულ, ცუდად ვენტილირებადი ადგილებში ან ხანგრძლივი კონტაქტის შემთხვევაში.[6]
მიუხედავად იმისა, რომ ტერმინი „სოციალური დისტანცია“ არ იყო შემოღებული 21-ე საუკუნემდე, სოციალური დისტანციის ზომები თარიღდება სულ მცირე ძვ.წ. V საუკუნით. ბიბლია შეიცავს ერთ-ერთ ყველაზე ადრეულ ცნობას ლევიტელთა წიგნში 13:46:
|
„ყოველთა დღეთა, რაოდენ ჟამ იყოს იგი მის თანა, შედებაჲ იგი კეთროვანებისაჲ, არაწმიდა არს და არაწმიდა იყოს, განშორებულად ჯდეს იგი, გარეშე ბანაკსა იყოს მყოფებაჲ მისი.“
|
541–542 წლებში იუსტინიანეს ჭირის დროს იმპერატორმა იუსტინიანემ ბიზანტიაში არაეფექტური კარანტინი გაატარა, მათ შორის ამ დროს ცხედრები ზღვაში გადაყარეს; ის გავრცელებულ ვითარებაში უპირატესად „ებრაელებს, სამარიელებს, წარმართებს, ერეტიკოსებს, არიანელებს, მონტანისტებს და ჰომოსექსუალებს“ ადანაშაულებდა. თანამედროვეობაში სოციალური დისტანცირების ზომები წარმატებით განხორციელდა რამდენიმე ეპიდემიის დროს. სენტ-ლუისში, მას შემდეგ, რაც ქალაქში გრიპის პირველი შემთხვევები გამოვლინდა 1918 წლის გრიპის პანდემიის დროს, ხელისუფლებამ დახურა სკოლები, საზოგადოებრივი თავშეყრები აიკრძალა და სხვ. გრიპის სიკვდილიანობის მაჩვენებლები სენტ-ლუისში გაცილებით ნაკლები იყო, ვიდრე ფილადელფიაში, სადაც გრიპის ნაკლები შემთხვევები იყო, თუმცა მასობრივი აღლუმის გაგრძელების უფლება დართეს და სოციალური დისტანცია პირველი შემთხვევიდან ორ კვირამდე არ შემოიღეს.
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ (WHO) წამოაყენა ტერმინი „ფიზიკური დისტანცია“ „სოციალური დისტანციის“ ნაცვლად, რადგან იგი ფიზიკურ განცალკევებას გულისხმობს, რაც ხელს უშლის ვირუსის გადაცემას; ადამიანებს შეუძლიათ დარჩნენ სოციალურად დაკავშირებულნი ღია ცის ქვეშ უსაფრთხო დისტანციაზე (როდესაც არ მოქმედებს სახლში დარჩენის ბრძანება) ან ტექნოლოგიის მეშვეობით შეხვედრისას.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- CDC Social Distancing
- American Red Cross: How to Social Distance
- Johns Hopkins: Social and Physical Distancing
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 Vadia. Diego. COVID-19. World Health Organization (20 March 2020). ციტირების თარიღი: 29 March 2020Harris, Margaret; Adhanom Ghebreyesus, Tedros; Liu, Tu; Ryan, Michael "Mike" J.; Vadia; Van Kerkhove, Maria D.; Diego; Foulkes, Imogen; Ondelam, Charles; Gretler, Corinne; Costas (2020-03-20). "COVID-19" (PDF). World Health Organization. Archived (PDF) from the original on 2020-03-25. Retrieved 2020-03-29.
- ↑ „Social distancing could buy U.S. valuable time against coronavirus“. The Washington Post. 10 March 2020. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 March 2020. ციტირების თარიღი: 11 March 2020.
- ↑ „Social distancing could buy U.S. valuable time against coronavirus“. The Washington Post. 10 March 2020. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 March 2020. ციტირების თარიღი: 11 March 2020.Johnson, Carolyn Y.; Sun, Lena; Freedman, Andrew (2020-03-10). "Social distancing could buy U.S. valuable time against coronavirus". The Washington Post. Archived from the original on 2020-03-27. Retrieved 2020-03-11.
- ↑ Ethical guidelines in Pandemic Influenza – Recommendations of the Ethics Subcommittee of the Advisory Committee to the Director, Centers for Disease Control and Prevention. Centers for Disease Control and Prevention (15 February 2007). ციტირების თარიღი: 23 March 2020 (12 pages)
- ↑ Interim Pre-Pandemic Planning Guidance: Community Strategy for Pandemic Influenza Mitigation in the United States – Early, Targeted, Layered Use of Nonpharmaceutical Interventions. Centers for Disease Control and Prevention (February 2007). ციტირების თარიღი: 29 March 2020
- ↑ Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) (2020-02-11). ციტირების თარიღი: 2020-10-21