ჰავა აბდი
| ჰავა აბდი | |
|---|---|
 | |
| მშობლიური სახელი | სომალ. Xaawo Cabdi |
| დაბადების თარიღი |
17 მაისი, 1947 მოგადიშო, იტალიური სომალი |
| გარდაცვალების თარიღი |
5 აგვისტო, 2020 (73 წლის) მოგადიშო, სომალი |
| მოქალაქეობა |
 სომალი |
| ალმა-მატერი | სომალის ეროვნული უნივერსიტეტი |
| საქმიანობა | ექიმი, იურისტი, ჰუმანისტი, უფლებადამცველი |
| საიტი | [[1]] |
ჰავა აბდი ( სომალ. Xaawo Cabdi ; დ. 17 მაისი, 1947, მოგადიშო, იტალიური სომალი — გ. 5 აგვისტო, 2020, მოგადიშო) — სომალელი უფლებადამცველი და ექიმი. არაკომერციული ორგანიზაცია Dr. Hawa Abdi Foundation (DHAF)-ის დამფუძნებელი და თავმჯდომარე.
ადრეული წლები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
დაიბადა მოგადიშოში, ცხოვრობდა სამხრეთ-ცენტრალურ სომალიში. 12 წლის ასაკში დედა გარდაეცვალა. ამის შემდეგ საოჯახო საქმეები, მათ შორის ოთხი უმცროსი დის აღზრდა, მას დაეკისრა. მამა დედაქალაქის პორტში მუშაობდა მუშად.
დაწყებითი განათლება მიიღო ადგილობრივ საგანმანათლებლო დაწესებულებებში. 1964 წელს დაენიშნა საბჭოთა ქალთა კომიტეტის სტიპენდია. შემდგომში ეუფლებოდა ექიმის პროფესიას კიევის სამედიციო უნივერსიტეტში, რომელიც დაამთავრა 1971 წელს. მომდევნო წელს შევიდა სომალის ეროვნულ უნივერსიტეტში იურიდიულ ფაკულტეტზე. მუშაობდა მედიკოსად და თავისუფალ დროს დაკავებული იყო იურისპრუდენციის შესწავლით, საბოლოოდ, უნივერსიტეტი 1979 წელს დაამთავრა.
პირადი ცხოვრება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
თორმეტი წლის ასაკში იძულებით დააქორწინეს ბევრად უფროს მამაკაცზე, რომელიც მუშაობდა პოლიციელად. ქორწინება დასრულდა რამდენიმე წლის შემდეგ, ვიდრე სომალიდან მოსკოვში და შემდეგ კიევში გაემგზავრებოდა. სსრკ- ში ყოფნის დროს იგი შეხვდა სომალელ სტუდენტს, ადენ მუჰამედს. [1] [2]
1973 წელს ცოლად გაჰყვა ადენ მუჰამედს და ორი წლის შემდეგ შეეძინა პირველი შვილი. [3] წყვილს სამი შვილი ჰყავდა: დეკო, ამინა და აჰმედი, რომელიც 2005 წელს ჰარგეისაში ავტოკატასტროფაში დაიღუპა მამასთან სტუმრობისას ( ადენ მუჰამედი იმ დროს უკვე განქორწინებული იყო ჰავა აბდისთან). [4] დეკო და ამინა ექიმები გამოვიდნენ.
ჰავა აბდი გარდაიცვალა 2020 წლის 5 აგვისტოს საკუთარ სახლში მოგადიშოში. 73 წლის ასაკში. გარდაცვალების მიზეზი უცნობია. [5]
კარიერა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სოფლის ჯანმრთელობის დაცვის განვითარების ორგანიზაცია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1983 წელს გახსნა სოფლის ჯანმრთელობის დაცვის განვითარების ორგანიზაცია (RHDO) სამხრეთ ქვემო შებელის რეგიონში საკუთარ ნაკვეთში. RHDO თავდაპირველად იყო ერთოთახიანი კლინიკა, რომელიც სთავაზობდა უფასო სამეანო მომსახურებას დაახლოებით 24 სოფლის ქალს დღეში და მოგვიანებით გადაკეთდა 400 საწოლიან საავადმყოფოდ.
როდესაც 1990-იანი წლების დასაწყისში სამოქალაქო ომი დაიწყო, ჰავა აბდი დარჩა სომალიში ბებიის მოთხოვნით, რომელმაც ურჩია გამოეყენებინა თავისი კვალიფიკაცია სოციალურად დაუცველი ადამიანების დასახმარებლად. შემდგომში გახსნა ახალი კლინიკა და სკოლა დევნილებისა და ობლებისთვის.
2007 წელს RHDO-ს ეწოდა დოქტორი ჰავა აბდის ფონდი (DHAF). თანდათანობით, ფონდის ფუნქცია გაფართოვდა. მასში ასევე განთავსდა ბანაკი, სადაც 2011 წლის გვალვის დროს 90 000 ადამიანი იყო განთავსებული საავადმყოფოს მიმდებარე 1300 ჰექტარ ფართობზე. [6]
ორი წლით ადრე, სამხრეთ სომალიში ისლამისტური „ჰარაქათ ალ-შაბაბის“ აჯანყების დროს, ამბოხებულებმა ალყა შემოარტყეს კომპლექსს და ჰავა აბდის აიძულებდნენ დაეხურა იგი. თუმცა მან პოზიციები არ დათმო და მეამბოხეებმა ერთ კვირაში დატოვეს იქაურობა ადგილობრივი მოსახლეობის, გაეროს და ადამიანის უფლებათა დამცველი ჯგუფების ზეწოლით. 2012 წლის თებერვალში აჯანყებულები კვლავ შევიდნენ რაიონში, რის გამოც ჰავა აბდიმ დროებით შეაჩერა მომსახურება მანამ, სანამ მეამბოხეებმა არ დაიხიეს. [7]
დოქტორ ჰავა აბდის ფონდი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
.jpg)
დოქტორ ჰავა აბდის ფონდს (DHAF) მართავდნენ ჰავა აბდი და მისი ორი ქალიშვილი: აღმასრულებელი დირექტორი დეკო ადანი (ასევე ცნობილი როგორც მუჰამედ დეკო ) და ასისტენტი ადანი (ასევე ცნობილი როგორც ამინა მუჰამედი). ისინი გაჰყვნენ დედის კვალს და არიან მეან-გინეკოლოგები. [8] 2012 წლის მონაცემებით, ორგანიზაციას ჰყავდა 102 თანამშრომელისგან შემდგარი მრავალეროვანი პერსონალი, ასევე 150 კაციანი გუნდი, რომელიც შედგებოდა მოხალისეებისგან, მეთევზეებისა და ფერმერებისგან.
DHAF არის არაპოლიტიკური ორგანიზაცია და არ არის დაკავშირებული მთავრობასთან ან რომელიმე პოლიტიკურ მოძრაობასთან, რელიგიასთან ან კლანთან. DHAF წყვეტს რომელი პროექტები განახორციელოს და რა დახმარება გაუწიოს სოფლის მაცხოვრებლების საჭიროებიდან გამომდინარე. DHAF ასევე ფინანსურად დამოუკიდებელი ორგანიზაციაა. მთელი დაფინანსება მოდის მთელი მსოფლიოს ხალხთა და სხვა საქველმოქმედო შემოწირულობებისგან. სახელმწიფო დაფინანსება აკრძალულია. 1991 წლიდან DHAF მომსახურებას უწევს სომალელებს, მათი რომელიმე კლანისადმი კუთვნილების მიუხედავად. მომსახურება უფასოა სომალის მოსახლეობისთვის. [9]
DHAF კომპლექსი მოიცავს საავადმყოფოს, სკოლას და კვების ცენტრს და უზრუნველყოფს თავშესაფარს, წყალს და სამედიცინო დახმარებას ძირითადად ქალებისა და ბავშვებისთვის. [10] [11] 1980-იანი წლების დასაწყისში დაარსების დღიდან კომპლექსი მოემსახურა დაახლოებით 2 მილიონ ადამიანს.
მიუხედავად იმისა, რომ მომსახურება უფასოა, DHAF ადგილზე ახორციელებს რამდენიმე თევზჭერის და სოფლის მეურნეობის პროექტს, რათა უზრუნველყოს საკვები პერსონალისთვის და პაციენტებისთვის. საავადმყოფო ასევე ფლობს მცირე მიწის ნაკვეთს, სადაც მოჰყავთ ბოსტნეული და სიმინდი, რომელიც მოგვიანებით ნაწილობრივ იყიდება დაწესებულების მოვლის ხარჯების ნაწილის დასაფარად.
კომპლექსისთვის აღჭურვილობისა და მედიკამენტების მიწოდების დაფინანსება ძირითადად უზრუნველყოფილია სომალელი ემიგრანტების ფულადი გზავნილებით, ასევე DHAF-ის შემოწირულობებით. 2011 წლიდან ორგანიზაციას ასევე აქვს მხარდაჭერა ფონდისგან Women in the world.
Ჯილდოები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ჰავა აბდი 2007 წელს Hiiraan Online-ის მიერ დასახელდა წლის ადამიანად. 2010 წელს პოპულარულმა ჟურნალმა Glamour ჰავა აბდი და მისი ორი ქალიშვილი „ წლის ქალებად“ დაასახელა. ორი წლის შემდეგ აბდი ნობელის მშვიდობის პრემიაზე წარადგინეს. ასევე მიიღო WITW Foundation-ისგან „ გავლენიანი ქალის“ პრემია, [12] სოციალურ- ჰუმანიტარული პრემია BET და ჯონ ჯეის მედალი სამართლიანობისთვის.
2014 წელს მიდელბურგში ( ნიდერლანდები) მიიღო რუზველტის სახელობის პრემია Four Freedoms. ერთი წლის შემდეგ მას მიენიჭა Pilosio Building Peace Prize. [13]
2016 წლის მაისში პენსილვანიის უნივერსიტეტიდან მიენიჭა მეცნიერებათა საპატიო დოქტორის ხარისხი . [14] 2017 წლის 25 მაისს მან მიიღო სამართლის საპატიო დოქტორის ხარისხი ჰარვარდის უნივერსიტეტიდან. [15]
შრომები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- (2013) Keeping Hope Alive: One Woman—90,000 Lives Changed. New York City: Grand Central Publishing. ISBN 9781455599295.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Sen, Veronica. (2013-08-17) A brave woman's hard fight. ციტირების თარიღი: 2020-08-06
- ↑ Abdi, Hawa (2013-04-02). Keeping Hope Alive: One Woman—90,000 Lives Changed.
- ↑ Hawa Abdi (2013). Keeping hope alive : one woman: 90,000 lives changed.
- ↑ Under Siege in War-Torn Somalia, a Doctor Holds Her Ground (2011-01-07). ციტირების თარიღი: 2020-08-06
- ↑ Latif Dahir, Abdi. (2020-08-06) Hawa Abdi, Doctor Who Aided Thousands in Somalia, Dies at 73. ციტირების თარიღი: 2020-08-06
- ↑ Kristof, Nicholas D. (2010-12-15). „Heroic, Female and Muslim“. New York Times. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-09-27. ციტირების თარიღი: 2013-03-08.
- ↑ „Dr. Hawa Abdi: Somalia is my Golden Jubilee“. Sabahi. 2012-03-22. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-03-04. ციტირების თარიღი: 2013-03-08.
- ↑ Hassan (Xiis), Salad Idow (2008-01-10). „Dr. Hawa Abdi – 2007 HOL Person of the Year“. Hiiraan Online. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-02-08. ციტირების თარიღი: 2013-03-08.
- ↑ Dr. Hawa Abdi (2018-04-04). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-03-02. ციტირების თარიღი: 2018-04-04.
- ↑ Griswold, Eliza. (2010-11-02) Dr. Hawa Abdi & Her Daughters: The Saints of Somalia. Glamour. ციტირების თარიღი: 2013-03-08.
- ↑ Ali, Laila (2011-08-23). „The doctor undaunted by Somalia's insurgents“. Guardian. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-09-30. ციტირების თარიღი: 2013-03-08.
- ↑ Robbins, Sarah J. (2012-03-12). „Dr. Hawa Abdi Receives Women of Impact Award From WITW Foundation“. The Daily Beast. Women in the World. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-05-26. ციტირების თარიღი: 2013-03-08.
- ↑ Pozzato, Fabrizio. „Pilosio Building Peace Award 2015: Recipient Somala Hawa Abdi“. Nautech. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-04-26. ციტირების თარიღი: 2019-04-26.
- ↑ „Penn's 2016 Commencement Speaker and Honorary Degree Recipients“. University of Pennsylvania Almanac. 62 (19). 2016-01-19. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2023-04-06. ციტირების თარიღი: 2020-08-06.
- ↑ „Harvard awards 10 honorary degrees at 366th Commencement“. Harvard Gazette (ინგლისური). 2017-05-25. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-05-25. ციტირების თარიღი: 2017-10-25.