ლიბანის კომუნისტური პარტია
| ლიბანის კომუნისტური პარტია | |
|---|---|
| არაბ. الـحـزب الشـيـوعـي اللبـنـانـي | |
 | |
| ხელმძღვანელობა | |
| ლიდერი | ხალედ ჰადადე |
| ისტორია | |
| დაფუძნდა | 24 ოქტომბერი 1924 |
| პოზიციები | |
| იდეოლოგია | მარქსიზმი-ლენინიზმი |
| შტაბ-ბინა |
ბეირუთი,  ლიბანი |
| [[1]] | |
ლიბანის კომუნისტური პარტია (ლკპ; არაბ. الـحـزب الشـيـوعـي اللبـنـانـي; Al-Hizb ash-shuiy al-Lubnaniy) — კომუნისტური პარტია ლიბანში, ერთ-ერთი უძველესი პოლიტიკური პარტია ქვეყანაში. [1]
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
წარმოშობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
პარტია შეიქმნა 1924 წლის 24 ოქტომბერს ბეირუთის სამხრეთით მდებარე ქალაქ ჰადადში, როგორც ლიბანისა და სირიის (იმ დროს საფრანგეთის სამანდატო შემადგენლობაში შედიოდნენ) ერთიანი კომუნისტური პარტია . პარტიის დამფუძნებლები იყვნენ ჟურნალისტი იუსუფ იბრაჰიმ იაზბექი და თამბაქოს ქარხნის თანამშრომელი ფუად ალ-შმელი. პარტიის თავდაპირველი სახელი იყო ლიბანის სახალხო პარტია. სომხურ ჯგუფ "სპარტაკში“ შესვლის შემდეგ "კომუნისტური" უწოდეს.
ახალი პარტიის ერთ-ერთი პირველი მასობრივი ღონისძიება იყო 1925 წლის 1 მაისს ქვეყანაში პირველი მაისის მიტინგის ორგანიზება, რომელშიც მონაწილეებმა ხელისუფლებას შრომის კანონების შექმნის მოთხოვნა წამოუყენეს.[2]
15 წარმომადგენლისგან შემდგარი ახალი პარტიის პირველი (საიდუმლო) შეხვედრა 1925 წლის 9 დეკემბერს შედგა. კომინტერნის მე-6 ყრილობაზე (1928 წ.) პარტიას წარმოადგენდა ფუად ალ-შმელი.
1929-30-იანი წლების დიდმა დეპრესიამ მნიშვნელოვნად გაართულა ეკონომიკური მდგომარეობა ლიბანში, ამ დროს კომუნისტები მონაწილეობენ პროფკავშირული ორგანიზაციების მუშაობაში და მშრომელთა საპროტესტო მოძრაობაში.
ამგვარად, 1931 წელს, ბეირუთში და რამდენიმე სხვა ქალაქში, ლიბანელმა კომუნისტებმა პირველად მოაწყვეს და გამართეს დემონსტრაციები სსრკ-ში ოქტომბრის რევოლუციის პატივსაცემად.
1933-36 წლებში, 1933 წელს მიღებული პარტიის მე-4 პლენუმის გადაწყვეტილების შესაბამისად, ლიბანელმა კომუნისტებმა მონაწილეობა მიიღეს შრომით მოძრაობაში, გაფიცვებში, თამბაქოს მონოპოლიის და საგარეო კონცესიების წინააღმდეგ გამართულ ბოიკოტის კამპანიებში.
1934 წელს კომუნისტების ინიციატივით ბეირუთში გაიმართა პროფკავშირის კონფერენცია, იმავე წელს ქვეყანაში შეიქმნა გაერთიანებული ფრონტისა და გლეხთა კომიტეტების პირველი კომიტეტები.
1939-1943 წლებში ლიბანის კომუნისტური პარტია აკრძალა საფრანგეთის კოლონიალურმა ხელისუფლებამ.
კომუნისტური პარტია ლიბანის დამოუკიდებლობის შემდეგ[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1944 წლის იანვრამდე ერთიანი სირიის კომუნისტური პარტია გაიყო ორ დამოუკიდებელ ორგანიზაციად: სირიისა და ლიბანის კომუნისტურ პარტიად.
1944 წლის იანვარში პარტიის I ყრილობაზე მიღებულ იქნა კომპარტიის წესდება, რომელშიც გამოცხადდა დემოკრატიული ცენტრალიზმის პრინციპი პარტიის ორგანიზაციული სტრუქტურის საფუძვლად და აირჩიეს ლიბანის კომუნისტური პარტიის თავმჯდომარე (ფარაჯალა ჰელუ). ასევე, ყრილობამ მიიღო ეროვნული ქარტია - ქვეყნის აღორძინებისთვის აუცილებელი გარდაქმნებისა და მოქმედებების პოლიტიკური პროგრამა. მომავალში კომუნისტური პარტია იბრძოდა ლიბანის ეროვნული დამოუკიდებლობისთვის, ქვეყნის ტერიტორიიდან უცხოური ჯარების გაყვანისთვის.
1948 წლის იანვარში ლკპ-ს საქმიანობა აიკრძალა "უცხო ქვეყნებთან კავშირების" მიზეზით, პარტია 1970 წლის აგვისტომდე მუშაობდა იატაკქვეშეთში.[3]
1948 წელს ლიბანის კომუნისტური პარტია გაერთიანდა სირიის კომუნისტურ პაერტიასთან და ჩამოაყალიბა ერთიანი სირიისა და ლიბანის კომუნისტური პარტია (CPSL). ლიბანელი კომუნისტები ეწინააღმდეგებოდნენ პრეზიდენტ კ.შამუნის პოლიტიკას და მონაწილეობდნენ 1958 წლის შეიარაღებულ აჯანყებაში შამუნის წინააღმდეგ.
1958 წლის თებერვალში სირიისა და ეგვიპტის გაერთიანებულ არაბთა რესპუბლიკაში გაერთიანებასთან დაკავშირებით, სირიისა და ლიბანის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის ნოემბრის პლენუმზე გადაწყდა პარტიის გაყოფა. ფარაჯალა ჰელუ და ნიკოლა შაუი აირჩიეს ლიბანის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის მდივნებად. 1959 წელს ფარაჯალა ჰელუ დამასკოში დააპატიმრეს და ციხეში გარდაიცვალა - მჟავას ავზში ჩააგდეს.
1960-იანი წლების დასაწყისში კომუნისტებმა აქტიური მონაწილეობა მიიღეს პროფკავშირულ მოძრაობაში.
1962 წელს ჰასან კორეიტემი აირჩიეს ლკპ ცენტრალური კომიტეტის მდივნად. იმავე წელს ლიბანის კომუნისტურმა პარტიამ გამოაქვეყნა პოლიტიკური პროგრამის პროექტი.
1963 წლის ზაფხულში კომუნისტებმა მონაწილეობა მიიღეს მუნიციპალიტეტის საკრებულოს არჩევნებში. ლკპ-ს მიერ მხარდაჭერილმა კანდიდატებმა გაიმარჯვეს რამდენიმე მუნიციპალიტეტში ტრიპოლისა და მთიანი ლიბანის ოლქებში, მაგრამ ქვეყნის სამხრეთით, ბექაას ხეობაში, ლკპ-ის კანდიდატები და მხარდამჭერები შეავიწროვეს.
1968 წლის ივლისში ბეირუთში გაიმართა ლკპ-ის მე-2 (არალეგალური) კონგრესი. ყრილობამ მიიღო პარტიის პროგრამა, რომელიც წამოაყენა ლიბანის დამოუკიდებლობის კონსოლიდაცია და მისი ეკონომიკის გათავისუფლება უცხოური კაპიტალის ბატონობისაგან. ლკპ მხარს უჭერს დემოკრატიის გაძლიერებას, სოციალურ-ეკონომიკურ გარდაქმნებს მშრომელი ხალხის ინტერესების დაცვას, ხალხის პატრიოტული ძალების გაერთიანებას ისრაელის აგრესიული აქტების მოსაგერიებლად ლიბანის წინააღმდეგ.
1975 წელს სამოქალაქო ომის დაწყების შემდეგ საჭირო გახდა პარტიის ორგანიზაციული სტრუქტურის ხელახლა შეცვლა (სამხრეთ ლიბანში საჭირო იყო ექსკლუზიურად იატაკქვეშა პირობებში მოქმედება). ასევე, 1975 წელს შეიქმნა პირველი შეიარაღებული რაზმები („Garde Populaire“, „სახალხო გვარდია“).
სამოქალაქო ომის დროს პარტია გახდა ეროვნული პატრიოტული ძალების (NPS) ბლოკის ნაწილი და მის მიერ 1975 წელს შექმნილმა შეიარაღებულმა რაზმებმა (სახალხო გვარდია) აქტიური მონაწილეობა მიიღეს საომარ მოქმედებებში ლიბანის ლეგიტიმური მთავრობის, ლიბანის არმიისა და ლიბანის წინააღმდეგ.
1980 წლის დასაწყისიდან ლიბანის კომუნისტური პარტია მონაწილეობდა ლიბანის სახალხო პატრიოტული ძალების ცენტრალური პოლიტიკური საბჭოს საქმიანობაში, რომელშიც შედიოდა 14 პარტია და სამხედრო-პოლიტიკური ორგანიზაცია.
1982 წლის 6 ივლისს, ლიბანში ისრაელის შეჭრის დაწყების შემდეგ, კომუნისტურმა პარტიამ მოუწოდა ლიბანელ ხალხს გაერთიანებისკენ საერთო მტრის წინააღმდეგ ბრძოლაში.
1982 წლის ზაფხულში ლკპ-ის ძალებმა მონაწილეობა მიიღეს ბეირუთის დაცვაში, ბევრი კომუნისტი დაიღუპა მტერთან ბრძოლებში.
1985 წელს კომუნისტებმა და მათმა მუსლიმმა მოკავშირეებმა აქტიური მონაწილეობა მიიღეს ბრძოლებში საიდას რაიონში ლიბანის ძალების ქრისტიანული მილიციის წინააღმდეგ. მას შემდეგ, რაც ლიბანის ძალებმა საბრძოლო არეალი დატოვეს, ადგილობრივი ქრისტიანები განდევნეს.
1982 წლის 16 სექტემბერს შეიქმნა ეროვნული ხსნის ფრონტი.
1985 წლის აგვისტოში ქალაქ შტორაში შეიქმნა ეროვნული კავშირის ფრონტი, რომელიც მოიცავდა 15 სოციალურ-პოლიტიკურ ორგანიზაციას (კერძოდ, ლკპ, პროგრესული სოციალისტური პარტია, არაბული სოციალისტური რენესანსის პარტიის ლიბანური განყოფილება, სირიის სოციალ-ნაციონალური პარტია. , „ამალი“, „ქალაქ საიდას პოლიტსაბჭო“ და სხვ.)
1987 წლის 17 იანვარს, საბრძოლო მისიის შესრულებისას, გარდაიცვალა ფარაჯალა ფუანი, ისრაელის ჯარების წინააღმდეგ პარტიზანული ომის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ვეტერანი ლიბანის კომუნისტური პარტიის აქტივისტთა შორის.
სამოქალაქო ომის დაწყების შემდგომ პერიოდში და 1980-იან წლებში მოკლეს ლკპ-ს მრავალი აქტივისტი (კომუნისტური პარტიის 1000-ზე მეტი წევრი დაიღუპა მხოლოდ სამოქალაქო ომის დაწყების შემდგომ პერიოდში 1986 წლის ოქტომბრამდე). შემცირდა პარტიის გავლენა. ქალაქ ტრიპოლში სუნიტმა ფუნდამენტალისტებმა მოკლეს პარტიის საქალაქო კომიტეტის ყველა წევრი.
ლკპ-ის მე-5 კონგრესი ჩატარდა 1987 წლის 3-6 თებერვალს ქალაქ ბააკლინში, რომელიც მდებარეობს ბეირუთის სამხრეთ-აღმოსავლეთით შუფის მთიან რეგიონში. მას ესწრებოდა 350 დელეგატი, განიხილეს კითხვები ლიბანის პატრიოტულ ძალებსა და პალესტინის წინააღმდეგობის მოძრაობას შორის ურთიერთობის შესახებ; განისაზღვრება პარტიის მუშაობის პრიორიტეტები. გენერალური მდივნის პოსტზე შია კარიმ მრუე აირჩიეს, მაგრამ სირიული მხარე დაჟინებით მოითხოვდა, რომ ჟორჟ ჰაუი დარჩეს კომუნისტური პარტიის ლიდერად.
1988 წლის 17 ნოემბერს განხორციელდა თავდასხმა პრო-ისრაელის სამხრეთ ლიბანის არმიის მეთაურის გენერალ ანტუან ლაჰადზე, ლკპ-ის აქტივისტმა, სახელად სუჰე ფავავაზ ბეშარამ, მოახერხა ორჯერ ესროლა რევოლვერით, სანამ მცველებმა ტყვედ არ აიყვანეს.
ლკპ პარტიის მე-6 ყრილობა 1992 წელს გაიმართა.
პარტიის მე-8 ყრილობა 1998 წელს გაიმართა.
პარტიის მე-9 ყრილობა გაიმართა 2003 წლის დეკემბერში.
ლიბანის მეორე ომის დროს ლკპ აქტივისტებმა მონაწილეობა მიიღეს ისრაელის არმიის წინააღმდეგ ბრძოლაში, დაიღუპა 7 ლიბანელი კომუნისტი. მოგვიანებით, ლკპ -ის გენერალურმა მდივანმა განაცხადა, რომ ბრძოლების დროს დაიღუპა სულ მცირე 12 კომუნისტი და ლიბანის კომუნისტური პარტიის უპარტიო მხარდამჭერი.
2005 წლის 21 ივნისს ჯორჯ ჰოუი, ლკპ -ის ყოფილი გენერალური მდივანი, მოკლეს მანქანაში ინტერვიუს შემდეგ, რომელშიც მან დაადანაშაულა რიფათ ალ-ასადი, ჰაფეზ ალ-ასადის ძმა, 1977 წლის მარტში მისი მოკავშირის ქამალ ჯუმბლატის მკვლელობაში.[4]
პარტიის ორგანიზაციული სტრუქტურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ლიბანის კომუნისტური პარტია ლიბანის იმ მცირერიცხოვან პარტიებს შორისაა, რომელიც მოქმედებს ბევრ რეგიონში და ღიაა ყველა რელიგიური და ეთნიკური ჯგუფის წარმომადგენლებისთვის. პარტია ყველაზე ძლიერია სამხრეთ ლიბანში. პარტიის წევრები მოქმედებენ ქვეყნის ბევრ საზოგადოებრივ ორგანიზაციაში, მათ შორის ლიბანის დემოკრატიულ ახალგაზრდულ კავშირში, ქალთა უფლებების კომიტეტში და მშრომელთა და დასაქმებულთა გენერალურ კავშირში.
ბეჭდური გამოცემები და მასმედია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ლიბანის კომუნისტური პარტიის შექმნის დღიდან მისი ხელმძღვანელობა დიდ მნიშვნელობას ანიჭებდა მისი საქმიანობისა და მოსახლეობასთან მუშაობის საინფორმაციო მხარდაჭერას.
ლკპ -ის პირველი ბეჭდური გამოცემა იყო გაზეთი "Saut ash-Shaab" (აკრძალა 1947 წლის იანვარში), რის შემდეგაც ლიბანელმა კომუნისტებმა დაიწყეს გაზეთ "Nidal al-Shaab"-ის არალეგალური გამოცემა.
1987 წლის გაზაფხულზე რადიოსადგური Sout al-Shaab (ხალხის ხმა) გავიდა ეთერში, ცოტა მოგვიანებით, 1991-1992 წლების მიჯნაზე, გაკეთდა მცდელობა შექმნილიყო საკუთარი სატელევიზიო არხი.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Denise Ammoun, Histoire du Liban contemporain: Tome 2 1943-1990, Fayard, Paris 2005. ISBN 978-2-213-61521-9 (ფრანგ.)
- Edgar O'Ballance, Civil War in Lebanon, 1975-92, Palgrave Macmillan, 1998 ISBN 0-333-72975-7
- Fawwaz Traboulsi, Identités et solidarités croisées dans les conflits du Liban contemporain; Chapitre 12: L'économie politique des milices: le phénomène mafieux, Thèse de Doctorat d'Histoire – 1993, Université de Paris VIII, 2007 (ფრანგ.)
- Jean Dunord, Liban: Les milices rendent leurs armes, RAIDS magazine n.º65, October 1991 issue. (ფრანგ.)
- Moustafa El-Assad, Civil Wars Volume 1: The Gun Trucks, Blue Steel books, Sidon 2008. ISBN 9953-0-1256-8
- Rex Brynen, Sanctuary and Survival: the PLO in Lebanon, Boulder: Westview Press, 1990.
- Robert Fisk, Pity the Nation: Lebanon at War, London: Oxford University Press, (3rd ed. 2001). ISBN 0-19-280130-9
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Ismael, Tareq. The Communist Movement in Syria and Lebanon. Gainesville, FL: University Press of Florida, 1998. Print. 21.
- ↑ Claude Palazzoli, La Syrie - Le rêve et la rupture, Paris, Le Sycomore, 1977 ISBN 2-86262-002-5
- ↑ "Lebanese Communist Party". Country Studies. 2007. Retrieved 18 May 2008.
- ↑ Stack, Megan; Rania Abouzeid (22 June 2005). "Foe of Syria Assassinated in Beirut". Los Angeles Times. Retrieved 5 July 2009.