ლამუ (კუნძული)
| მშობ. სახელი: ინგლ. Lamu Island | |
|---|---|
 ქალაქი ლამუ | |
| გეოგრაფია | |
| მდებარეობა | ინდოეთის ოკეანე |
| კოორდინატები | 02°17′00″ ს. გ. 40°52′00″ ა. გ. / 2.28333° ს. გ. 40.86667° ა. გ. |
| ფართობი | 57 კმ² |
| სიგრძე | 12,2 კმ |
| სიგანე | 5,7 კმ |
| უმაღლესი წერტილი | 60 მ |
 კენია | |
| პროვინცია | სანაპირო პროვინცია |
ლამუ (ინგლ. Lamu Island) — კუნძული ინდოეთის ოკეანეში, ლამუს არქიპელაგის ჯგუფში. შედის კენიის შემადგენლობაში. ფართობი — 57 კმ².
გეოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კუნძული ლამუ მდებარეობს ინდოეთის ოკეანის დასავლეთ ნაწილში, კენიის ნაპირებიდან გამოყოფილია ვიწრო სრუტით (სიგანე დაახლოებით 500 მეტრი). სიგრძე — 12,2 კმ. სიგანე — 5,7 კმ-მდე.
კუნძულს აქვს მატერიკული წარმოშობა, მაგრამ სანაპიროების წარმოშობაში მონაწილეობას ასევე იღებდნენ მარჯნები. სანაპირო ზოლის ნაწილი გარშემორტყმულია მარჯნის რიფებით. კუნძულის სამხრეთით აღმართულია ქვიშის დიუნები, რომლებმაც დაიცვეს კუნძული 2004 წლის 26 დეკემბრის ცუნამის დროს.
კლიმატი ეკვატორიალური მშრალია. წლის საშუალო ნალექების რაოდენობა არ აჭარბებს 500 მმ-ს წელიწადში. მტკნარ წყალს მოიპოვებენ ჭებში და აგროვებენ წვიმის წყლებისგან.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
პორტი კუნძულ ლამუზე დაარსდა არაბი ვაჭრების მიერ, სავარაუდოდ XIV საუკუნეში, როდესაც იქ მეჩეთი აშენდა. კუნძული მონების ვაჭრობის ხარჯზე განვითარდა. XIX საუკუნეში კუნძულ პატეზე გამარჯვების შემდეგ ის უფრო გაფართოვდა და გაძლიერდა, მაგრამ მას შემდეგ, რაც ბრიტანელებმა 1873 წელს აკრძალეს მონებით ვაჭრობა, მისი სიძლიერეც დაეცა. 1890 წელს კუნძული გახდა ზანზიბარის სასულთნოს ნაწილი, ხოლო 1890 წელს შევიდა ბრიტანეთის პროტექტორატის ქვეშ. 1963 წელს კუნძული შევიდა დამოუკიდებელი კენიის შემადგენლობაში.
ეკონომიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კენიამ, სამხრეთ სუდანმა და ეთიოპიამ წამოიწყეს სკანდალური LAPSSET-ის პროექტის შემუშავება კუნძულ ლამუს რაიონში პორტის, ნავთობგადამამუშავებელი ქარხნის და რკინიგზის ხაზის მშენებლობის შესახებ,[1].
ტურიზმი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ტურიზმმა განვითარება დაიწყო 1970-იანი წლებიდან, ძირითადად XVIII საუკუნის სუაჰილის არქიტექტურით და ტრადიციული კულტურით დაინტერესების გამო.
ტრანსპორტი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კუნძულიდან მატერიკზე მოხვედრა შესაძლებელია ნავებით, ხოლო კუნძულ მანდაზე თვითმფრინავით, სადაც ფუნქციონირებს აეროპორტი. კუნძულზე არ არის ავტოგზები, იქ მხოლოდ ვიწრო ფეხით მოსიარულეთა შარაგზებია, ამიტომ ავტოსატრანსპორტო საშუალებათა რაოდენობა საკმაოდ მცირეა. მოსახლეობა გადაადგილდება ფეხით ან ნავებით, ხოლო ვირები გამოიყენება ტვირთების და სხვადასხვა პროდუქტის გადასაზიდად.
მოსახლეობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კუნძულზე ქალაქ ლამუს გარდა არსებობს სამი სოფელი: შელა, მატონდონი და კიპუნგანი.
ლამუ[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კუნძულის მოსახლეობის ძირითადი ნაწილი ცხოვრობს ქალაქ ლამუში, რომელიც ერთ-ერთი უძველესი და ყველაზე უფრო კარგად შენახული სუაჰილის ხალხის დასახლებაა აღმოსავლეთ აფრიკაში. აშენებულია მარჯნის ქვებით და მანგროს ტყის ხის მასალით, ქალაქი ხასიათდება კონსტრუქციული ფორმების უბრალოებით, გალამაზებული შიდა ეზოებით, ვერანდებით და ხის მოჩუქურთმებული კარებებით. ქალაქში XIX საუკუნიდან ტარდება დიდი მუსულმანური რელიგიური დღესასწაულები და არის ისლამის და სუაჰილის კულტურის შესწავლის მნიშვნელოვანი ცენტრი.
შელა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
შელა სოფელია ქალაქ ლამუდან დაახლოებით 3,2 კმ-ში. სოფლის წარმოშობა უცნობია, მაგრამ ლეგენდის თანახმად, მისი დასახლება მოხდა ახლომდებარე კუნძულ მანდაზე მცხოვრები ხალხით. 1813 წელს კუნძულ პატეს ელიტამ, ომანის მაზრუის კლანთან კავშირში, სცადა დაემორჩილებინა ლამუს კუნძული შელასთან ბრძოლაში. ეს ცდა ვერ განხორციელდა და პატეს ელიტის დამარცხებამ შელასთან ბრძოლაში გამოიწვია ლამუს კუნძულის გაძლიერება მთელ არქიპელაგზე. შელას ოქროს ხანა იყო 1829 წლიდან 1857 წლამდე, როდესაც 6 მეჩეთიდან 5 იქ იქნა აშენებული. განსაკუთრებით პოპულარულია პარასკევის მეჩეთი.
შელა დღეისათვის კუნძულზე ტურიზმის ცენტრია, სანაპიროზე მდებარე რამდენიმე სასტუმრო სახლებით. შელა აგრეთვე კუნძულ ლამუზე ყველაზე ლამაზი პლაჟების ადგილია, რომლებიც 2004 წელს ინდოეთის ოკეანეში მომხდარი მიწისძვრის შედეგად მომხდარი ცუნამის დროს საკმაოდ დაზიანდა. კუნძულის პლაჟები მთელ აღმოსავლეთ აფრიკის სანაპიროზე გამორჩეულია მისი თითქმის სუფთა თეთრი ქვიშით, ტრადიციული დაუს ნავებით და სუფთა შეხედულებით.
მატონდონი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სოფელი გამოირჩევა დაუს აგებით და შეკეთებით. იგი მდებარეობს კუნძულის ჩრდილო-დასავლეთ სანაპიროზე, 7,3 კმ-ით დასავლეთით ქალაქ ლამუდან. სოფელში არსებობს თანამედროვე ნავსაყუდელი.
კიპუნგანი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კიპუნგანი პატარა სოფელია კუნძულის დასავლეთ სანაპიროზე.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- კუმძულის რუკა დაარქივებული 2016-03-10 საიტზე Wayback Machine.
- Lamu Photos
- Lamu History / Lamu Culture დაარქივებული 2013-12-06 საიტზე Wayback Machine.
- Climate indicators in LAMU