ევანჯელისტა ტორიჩელი

ევანჯელისტა ტორიჩელი
დაბ. თარიღი	15 ოქტომბერი 1608
დაბ. ადგილი	რომი
გარდ. თარიღი	25 ოქტომბერი 1647 (39 წელი)
გარდ. ადგილი	ფლორენცია
დასაფლავებულია	სან-ლორენცოს ბაზილიკა
მოქალაქეობა	იტალია
სამეცნიერო სფერო	ფიზიკა
მუშაობის ადგილი	გალილეო გალილეი და ფერდინანდო II მედიჩი
	გავლენა მოახდინეს
	ევანჯელისტა ტორიჩელი ვიკისაწყობში

ევანჯელისტა ტორიჩელი (იტალ. Evangelista Torricelli; დ. 15 ოქტომბერი, 1608, ფაენცა — გ. 25 ოქტომბერი, 1647, ფლორენცია) — იტალიელი მათემატიკოსი და ფიზიკოსი. მათემატიკური განათლება მიიღო რომში გ. გალილეის მოწაფის ბ. კასტელის ხელმძღვანელობით. 1641 გადავიდა არჩეტრიში, სადაც გალილეის ეხმარებოდა შრომების დამუშავებაში. 1642-იდან, გალილეის სიკვდილის შემდეგ, იყო ტოსკანის დიდი ჰერცოგის კარის მათემატიკოსი, ამავე დროს ფლორენციის უნივერსიტეტის პროფესორი. ყველაზე მეტად ცნობილია ტორიჩელის შრომები, რომლებიც ეხება პნევმატიკისა და მექანიკის საკითხებს. 1644 განავითარა ატმოსფერული წნევის თეორია, დაამტკიცა ე. წ. ტორიჩელის სიცარიელის მიღების შესაძლებლობა და გამოიგონა ვერცხლის-წყლიანი ბარომეტრი. საფუძველი ჩაუყარა ჰიდრავლიკას, გამოიყვანა ჭურჭლიდან იდეალური სითხის გამოდინების სიჩქარის ფორმულა (ტორიჩელის ფორმულა).

შრომები აქვს აგრეთვე მათემატიკაში, ბალისტიკაში და სხვა.

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, გვ. 24, თბ., 1986 წელი.

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

↑ ^1.0 ^1.1 გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა, ბერლინის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა, ბავარიის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა და სხვ. Record #118623427 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^2.0 ^2.1 data.bnf.fr: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q20666306"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
↑ ^3.0 ^3.1 MacTutor History of Mathematics archive
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>
↑ https://books.google.it/books?id=l-sep9pBb_AC&pg=PA50&lpg=PA50&dq=La+faentinit%C3%A0+di+Evangelista+Torricelli+e+il+suo+vero+luogo+di+nascita&source=bl&ots=rjWmbx43-p&sig=OFDeWb17tXdGapkCrJxSHsh1ybo&hl=it&sa=X&ved=0ahUKEwjhsoWWgvnTAhULiRoKHZliCPgQ6AEIMzAC#v=onepage&q=La%20faentinit%C3%A0%20di%20Evangelista%20Torricelli%20e%20il%20suo%20vero%20luogo%20di%20nascita&f=false
↑ Гельфер Я. М. Торричелли Эванджелиста // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1977. — Т. 26 : Тихоходки — Ульяново. — С. 116.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a>

[.3Cspan_class.3D.22wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q17152639_citetype_Q1172284.22_data-entity-id.3D.22Q36578.22.3E.3Ci_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E.5B.5B:d:Q27302.7C.E1.83.92.E1.83.94.E1.83.A0.E1.83.9B.E1.83.90.E1.83.9C.E1.83.98.E1.83.98.E1.83.A1_.E1.83.94.E1.83.A0.E1.83.9D.E1.83.95.E1.83.9C.E1.83.A3.E1.83.9A.E1.83.98_.E1.83.91.E1.83.98.E1.83.91.E1.83.9A.E1.83.98.E1.83.9D.E1.83.97.E1.83.94.E1.83.99.E1.83.90.5D.5D.2C_.5B.5B:d:Q170109.7C.E1.83.91.E1.83.94.E1.83.A0.E1.83.9A.E1.83.98.E1.83.9C.E1.83.98.E1.83.A1_.E1.83.A1.E1.83.90.E1.83.AE.E1.83.94.E1.83.9A.E1.83.9B.E1.83.AC.E1.83.98.E1.83.A4.E1.83.9D_.E1.83.91.E1.83.98.E1.83.91.E1.83.9A.E1.83.98.E1.83.9D.E1.83.97.E1.83.94.E1.83.99.E1.83.90.5D.5D.2C_.5B.5B:d:Q256507.7C.E1.83.91.E1.83.90.E1.83.95.E1.83.90.E1.83.A0.E1.83.98.E1.83.98.E1.83.A1_.E1.83.A1.E1.83.90.E1.83.AE.E1.83.94.E1.83.9A.E1.83.9B.E1.83.AC.E1.83.98.E1.83.A4.E1.83.9D_.E1.83.91.E1.83.98.E1.83.91.E1.83.9A.E1.83.98.E1.83.9D.E1.83.97.E1.83.94.E1.83.99.E1.83.90.5D.5D_.E1.83.93.E1.83.90_.E1.83.A1.E1.83.AE.E1.83.95..3C.2Fi.3E_.5Bhttp:.2F.2Fd-nb.info.2Fgnd.2F118623427.2F_Record_.23118623427.5D_.2F.2F_.E1.83.98.E1.83.9C.E1.83.A2.E1.83.94.E1.83.92.E1.83.A0.E1.83.98.E1.83.A0.E1.83.94.E1.83.91.E1.83.A3.E1.83.9A.E1.83.98_.E1.83.9C.E1.83.9D.E1.83.A0.E1.83.9B.E1.83.90.E1.83.A2.E1.83.98.E1.83.A3.E1.83.9A.E1.83.98_.E1.83.A4.E1.83.90.E1.83.98.E1.83.9A.E1.83.98.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E_.E2.80.94_2012.E2.80.942016..3C.2Fspan.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q27302.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q304037.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q256507.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q170109.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q36578.22.3E.3C.2Fa.3E.3C.2Fdiv.3E-1] 1.0 ^1.1 გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა, ბერლინის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა, ბავარიის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა და სხვ. Record #118623427 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[.3Cspan_class.3D.22wikidata_cite_citetype_Q35127_citetype_Q8513_citetype_Q27031827.22_data-entity-id.3D.22Q20666306.22.3E.5Bhttp:.2F.2Fdata.bnf.fr.2Fark:.2F12148.2Fcb12117674q_data.bnf.fr.5D:_.E1.83.9E.E1.83.9A.E1.83.90.E1.83.A2.E1.83.A4.E1.83.9D.E1.83.A0.E1.83.9B.E1.83.90_.E1.83.A6.E1.83.98.E1.83.90_.E1.83.9B.E1.83.9D.E1.83.9C.E1.83.90.E1.83.AA.E1.83.94.E1.83.9B.E1.83.94.E1.83.91.E1.83.98.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E_.E2.80.94_2011..3C.2Fspan.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q20666306.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q54837.22.3E.3C.2Fa.3E.3C.2Fdiv.3E-2] 2.0 ^2.1 data.bnf.fr: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q20666306"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>

[.3Cspan_class.3D.22wikidata_cite_citetype_Q35127.22_data-entity-id.3D.22Q547473.22.3EMacTutor_History_of_Mathematics_archive.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E.3C.2Fspan.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q547473.22.3E.3C.2Fa.3E.3C.2Fdiv.3E-3] 3.0 ^3.1 MacTutor History of Mathematics archive
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>

[.5Bhttps:.2F.2Fbooks.google.it.2Fbooks.3Fid.3Dl-sep9pBb_AC.26pg.3DPA50.26lpg.3DPA50.26dq.3DLa.2Bfaentinit.25C3.25A0.2Bdi.2BEvangelista.2BTorricelli.2Be.2Bil.2Bsuo.2Bvero.2Bluogo.2Bdi.2Bnascita.26source.3Dbl.26ots.3DrjWmbx43-p.26sig.3DOFDeWb17tXdGapkCrJxSHsh1ybo.26hl.3Dit.26sa.3DX.26ved.3D0ahUKEwjhsoWWgvnTAhULiRoKHZliCPgQ6AEIMzAC.23v.3Donepage.26q.3DLa.2520faentinit.25C3.25A0.2520di.2520Evangelista.2520Torricelli.2520e.2520il.2520suo.2520vero.2520luogo.2520di.2520nascita.26f.3Dfalse_https:.2F.2Fbooks.google.it.2Fbooks.3Fid.3Dl-sep9pBb_AC.26pg.3DPA50.26lpg.3DPA50.26dq.3DLa.2Bfaentinit.25C3.25A0.2Bdi.2BEvangelista.2BTorricelli.2Be.2Bil.2Bsuo.2Bvero.2Bluogo.2Bdi.2Bnascita.26source.3Dbl.26ots.3DrjWmbx43-p.26sig.3DOFDeWb17tXdGapkCrJxSHsh1ybo.26hl.3Dit.26sa.3DX.26ved.3D0ahUKEwjhsoWWgvnTAhULiRoKHZliCPgQ6AEIMzAC.23v.3Donepage.26q.3DLa.2520faentinit.25C3.25A0.2520di.2520Evangelista.2520Torricelli.2520e.2520il.2520suo.2520vero.2520luogo.2520di.2520nascita.26f.3Dfalse.5D.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3C.2Fdiv.3E-4] ttps://books.google.it/books?id=l-sep9pBb_AC&pg=PA50&lpg=PA50&dq=La+faentinit%C3%A0+di+Evangelista+Torricelli+e+il+suo+vero+luogo+di+nascita&source=bl&ots=rjWmbx43-p&sig=OFDeWb17tXdGapkCrJxSHsh1ybo&hl=it&sa=X&ved=0ahUKEwjhsoWWgvnTAhULiRoKHZliCPgQ6AEIMzAC#v=onepage&q=La%20faentinit%C3%A0%20di%20Evangelista%20Torricelli%20e%20il%20suo%20vero%20luogo%20di%20nascita&f=false

[.3Cspan_class.3D.22wikidata_cite_citetype_Q3331189.22_data-entity-id.3D.22Q17378135.22.3E.3Ci_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E.D0.93.D0.B5.D0.BB.D1.8C.D1.84.D0.B5.D1.80.C2.A0.D0.AF..C2.A0.D0.9C..3C.2Fi.3E_.D0.A2.D0.BE.D1.80.D1.80.D0.B8.D1.87.D0.B5.D0.BB.D0.BB.D0.B8_.D0.AD.D0.B2.D0.B0.D0.BD.D0.B4.D0.B6.D0.B5.D0.BB.D0.B8.D1.81.D1.82.D0.B0_.2F.2F_.5B.5B:d:Q17378135.7C.D0.91.D0.BE.D0.BB.D1.8C.D1.88.D0.B0.D1.8F_.D1.81.D0.BE.D0.B2.D0.B5.D1.82.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D1.8D.D0.BD.D1.86.D0.B8.D0.BA.D0.BB.D0.BE.D0.BF.D0.B5.D0.B4.D0.B8.D1.8F.5D.5D:_.5B.D0.B2_30_.D1.82..5D.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E_.2F_.D0.BF.D0.BE.D0.B4_.D1.80.D0.B5.D0.B4._.5B.5B:ru:.D0.9F.D1.80.D0.BE.D1.85.D0.BE.D1.80.D0.BE.D0.B2.2C_.D0.90.D0.BB.D0.B5.D0.BA.D1.81.D0.B0.D0.BD.D0.B4.D1.80_.D0.9C.D0.B8.D1.85.D0.B0.D0.B9.D0.BB.D0.BE.D0.B2.D0.B8.D1.87.7C.D0.90..C2.A0.D0.9C..C2.A0.D0.9F.D1.80.D0.BE.D1.85.D0.BE.D1.80.D0.BE.D0.B2.5D.5D_.E2.80.94_3-.D0.B5_.D0.B8.D0.B7.D0.B4._.E2.80.94_.5B.5B:.E1.83.9B.E1.83.9D.E1.83.A1.E1.83.99.E1.83.9D.E1.83.95.E1.83.98.7C.D0.9C.D0.BE.D1.81.D0.BA.D0.B2.D0.B0.5D.5D:_.5B.5B:ru:.D0.91.D0.BE.D0.BB.D1.8C.D1.88.D0.B0.D1.8F_.D0.A0.D0.BE.D1.81.D1.81.D0.B8.D0.B9.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D1.8D.D0.BD.D1.86.D0.B8.D0.BA.D0.BB.D0.BE.D0.BF.D0.B5.D0.B4.D0.B8.D1.8F_.28.D0.B8.D0.B7.D0.B4.D0.B0.D1.82.D0.B5.D0.BB.D1.8C.D1.81.D1.82.D0.B2.D0.BE.29.7C.D0.A1.D0.BE.D0.B2.D0.B5.D1.82.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D1.8D.D0.BD.D1.86.D0.B8.D0.BA.D0.BB.D0.BE.D0.BF.D0.B5.D0.B4.D0.B8.D1.8F.5D.5D.2C_1977._.E2.80.94_.D0.A2..C2.A026_:_.D0.A2.D0.B8.D1.85.D0.BE.D1.85.D0.BE.D0.B4.D0.BA.D0.B8_.E2.80.94_.D0.A3.D0.BB.D1.8C.D1.8F.D0.BD.D0.BE.D0.B2.D0.BE._.E2.80.94_.D0.A1..C2.A0116..3C.2Fspan.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q5061737.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q17378135.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q649.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q83552.22.3E.3C.2Fa.3E.3C.2Fdiv.3E-5] Гельфер Я. М. Торричелли Эванджелиста // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1977. — Т. 26 : Тихоходки — Ульяново. — С. 116.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

ევანჯელისტა ტორიჩელი

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სანავიგაციო მენიუ

პირადი ხელსაწყოები

სახელთა სივრცე

ვარიანტები

გადახედვა

მეტი

ძიება

ნავიგაცია

მონაწილეობა

დაბეჭდვა/ექსპორტი

სხვა პროექტებში

ხელსაწყოები

სხვა ენებზე

ევანჯელისტა ტორიჩელი

დაბ. თარიღი	15 ოქტომბერი 1608(1608-10-15)^[1] ^[2] ^[3]
დაბ. ადგილი	რომი^[4]
გარდ. თარიღი	25 ოქტომბერი 1647(1647-10-25)^[1] ^[2] ^[3] (39 წელი)
გარდ. ადგილი	ფლორენცია^[5]
დასაფლავებულია	სან-ლორენცოს ბაზილიკა
მოქალაქეობა	იტალია
სამეცნიერო სფერო	ფიზიკა
მუშაობის ადგილი	გალილეო გალილეი და ფერდინანდო II მედიჩი
გავლენა მოახდინეს გალილეო გალილეი
ევანჯელისტა ტორიჩელი ვიკისაწყობში